Afgelopen dinsdag 15 december 2020 heeft de eerste kamer zonder veel poespas de ‘Implementatiewet richtlijn auteursrecht in de digitale eengemaakte markt’ aangenomen. Dit is een belangrijke stap naar een paar grote en kleine wijzigingen in de auteurswet die relevant zijn voor de archiefsector.
De wet is aangenomen, maar nog niet van kracht. De artikelen die voor de erfgoedsector relevant zijn treden in werking op 7 juni 2021. Dit is de maximale ingangsdatum van de wetgeving. De ruimte tot juni wordt benut om nog laatste details vast te leggen. Zo moet er nog Algemene Maatregelen van Bestuur (AMvBs) ontwikkeld worden voor aspecten van ‘Werken die niet langer in de handel zijn’ en ‘Tekst- en datamining’. KVAN/BRAIN doet voor de archiefsector mee aan de stakeholderdialogen rondom deze AMvBs.
De wet doet een aantal kleine en grotere ingrepen in de auteurswet die relevant zijn voor de brede erfgoedsector. Deze worden hieronder kort geïntroduceerd. De komende tijd zal aan elk van deze wijzigingen een korte handreiking gepubliceerd worden op de sites van KVAN/BRAIN en KIA.
Werken die niet langer in de handel zijn kunnen onder zekere voorwaarden online gepubliceerd worden volgens de nieuwe artikelen 18c en 44. Hierdoor kunnen erfgoedinstellingen grote delen van onze collecties online toegankelijk maken zonder dat daarvoor toestemming nodig is. Toestemming verkrijgen voor collecties waarvan de rechthebbende niet te achterhalen is, is vooralsnog een grote drempel voor het breed beschikbaar stellen van erfgoed.
De komende AMvB zal regels voor deze mogelijkheid verhelderen. KVAN/BRAIN heeft hierover in 2020 al een standpunt gepubliceerd.
De uitzondering op de auteurswet waarmee erfgoedinstellingen kunnen digitaliseren en preserveringkopieën kunnen maken is compleet herschreven. Dit wordt geregeld in artikel 16n van de auteurswet en wordt veel gebruikte bij de digitaliseringsprojecten in de erfgoedsector. In de dagelijkse praktijk zal er met de herschreven uitzondering niet veel veranderen. De uitzondering is nu beter geschikt voor deze tijd.
Er ontstaat een uitzondering in de nieuwe artikelen 15(n) en 15(o) voor het toepassen van tekst- en datamining op collecties door archiefinstellingen en door onze gebruikers. Hierdoor zullen erfgoedinstellingen zowel een additionele toestemming van rechthebbenden moeten regelen en deze naar gebruikers moet communiceren.
De richtlijn geeft aan dat analoge werken in het publiek domein ook na digitalisering in het publiek domein blijven. De wetgever heeft aangegeven dit niet te implementeren, omdat deze regel al evident is volgens de wetgever.
Ben jij een expert op het gebied van het auteursrecht en wil je meeschrijven aan deze handreikingen? Neem dan contact met mij via maarten@ip-squared.com.
Maarten Zeinstra is o.a. coördinator auteursrecht voor KVAN/BRAIN.
Samenvatting: Gisteren vond onze derde en laatste discussiebijeenkomst op KIA over particuliere archiefvormers uit de culturele sector plaats. Wederom bedankt voor een fijne bijeenkomst!
In Nederland wordt door de overheid voorzichtig geëxperimenteerd met Big Data. De bescherming van de...
Kennisland schrijft sinds 2010 over het open publiceren van data in de publieke sector. Lees nu de 201...
Reacties
Ha Maarten, dit lijkt me een mooie item voor in de 'actueel'-rubriek van de KennisIndex Auteursrecht. Ik heb een hulpwiki aangemaakt in de Helpdesk van KIA. Kijk maar eens of je er zo uit komt. Anders geef een gil!
directe link hulpwiki voor KennisIndex Auteursrecht: https://kia.pleio.nl/groups/view/52532002/helpdesk/wiki/view/55817017/hoe-kan-je-het-beste-je-blogs-en-bestanden-taggen-op-kia/55817022
Beste Maarten,
Ik heb net het document (Staatsblad 2020-558) van de wetswijzigingen doorgenomen en een paar dingen begrijp ik niet of interpreteer ik mogelijk fout. Misschien weten jij of andere groepsleden daar iets over?
15n, lid 2:
De reproductie om tekst- en datamining uit te voeren voor wetenschappelijk onderzoek wordt opgeslagen met een passend niveau van bescherming. Dat betekent, denk ik, dat auteursrechtelijk beschermd materiaal uit bijv. beheersystemen, het e-depot en de website niet 'geharvest' oid mag worden, zonder onze toestemming?
15n, lid 3:
Het is me niet helemaal duidelijk wat de gevolgen voor bijvoorbeeld archiefdiensten zijn. Dat komt met name door het woordje kunnen in de eerste zin.
15o, lid 1
Als ik het goed begrijp kan de auteursrechthebbende het werk specifiek uitzonderen van tekst- en datamining. Daar moeten we dan weer op letten bij overbrenging en acquisitie? Of werkt dat anders?
15o, lid 2
De reproductie (zie 15n, lid 2) mag worden bewaard zolang dit nodig is voor tekst- en datamining. Dus daarna moet het vernietigd worden, denk ik dan. Dus als wij de reproductie beheren en beschikbaar stellen, dan moeten we het na afloop ook vernietigen. Als de onderzoekers de data beheren, dan zijn zij daar verantwoordelijk voor. Klopt die redenering?
18c, lid 1
We mogen auteursrechtelijk beschermd werk wat onder ons beheer valt bijvoorbeeld op onze website zetten, mits het niet in de handel verkrijgbaar is. Ik weet niet wat de definitie is van 'in de handel verkrijgbaar', maar het lijkt er op dat we bijvoorbeeld bouwtekeningen online mogen zetten?
Lid 2 begrijp ik niet. Volgens wetten.nl zijn de artikelen 44 en 44b vervallen.
Lid 3 bevat een slordigheidje: Er wordt verwezen naar art. 1, onderdeel c van de Wet toezicht enz. maar dat moet m.i. onderdeel d zijn.
Dag Chido,
Ik ben samen met een groepje juristen uit de sector een kleine handreiking aan het voorbereiden die meer inzicht geven in deze artikelen. Als je daaraan mee wilt doen, neem je dan contact op met mij op info@ip-squared.com?
Over je vragen:
15n gaat over tekst- en datamining door de instelling zelf. Dus dat wij bijvoorbeeld webarchiving doen. Het is niet van toepassing op onze gebruikers, tenzij die zelf een onderzoeksorganisatie of erfgoedinstelling zijn.
15o is de algemene uitzondering voor tekst- en datamining en geldt voor het publiek. De rechthebbende, niet noodzakelijk de erfgoedinstelling, daar toestemming voor moet geven. Dit moeten we inderdaad opnemen in onze overeenkomsten. 15o(2) is niet van toepassing voor de erfgoedinstelling.
artikel 18 heeft zeker nog wat haken en ogen, daar komt nog die AMvB die ons meer sturing zal geven, zoals ook het archiefbesluit dat voor de archiefwet doet.
En inderdaad een referentiefout, goed opgemerkt! Ik zal het naar mijn contact bij het ministerie van OCW doorsturen.
Ik zal deze vragen meenemen wanneer we komende tijd verdere handreikingen hierover schrijven.
Met vriendelijke groet,
Maarten Zeinstra
Beste Maarten,
Je refereert terecht aan de betekenis voor de brede erfgoedsector. Jij bent aan de slag voor de archieven. Wie is actief voor/namens de musea? Ooit was er een landelijke werkgroep auteursrecht en er is ook wel eens gesproken over onderbrengen ervan in het NDE, maar ik weet de actuele status niet. Binnen bv het Anne Frank Museum zijn handreikingen zeer welkom.
Groet, Marco
Dag Marco,
Bedankt voor je bericht. De werkgroep auteursrecht bestaat nog steeds onder het voorzitterschap van Annemarie Beunen en Maartje Hülsenbeck.
De handreikingen die de groep juristen/juridische geïnteresseerden met mij vanuit de archieven gaat schrijven zal ook goed toepasbaar zijn op jouw casus. Schroom niet om je vragen vanuit een museale context ook hier te delen. Daar leren we allemaal van.
Groet,
Maarten