Naar een nieuw beleidsplan voor de KVAN (2011-2015)
Beste collega's,Het KVAN bestuur heeft zich gebogen over een nieuw beleidsplan voor de vereniging. Er ...
Beleid KVAN 2011-2015 (2): Ethiek
- mrt 2011
- Fred van Kan
- ·
- Aangepast 27 jun
- 15
- 114
Een tweede activiteit die ik in de discussie wil brengen namens het KVAN bestuur heeft met een andere doelstelling te maken die we hebben geformuleerd:
De KVAN zet zich in voor de positie van de archivaris in de maatschappij.
Daarbij kun je denken aan het volgende. In Mexico ondersteunt de beroepsvereniging collega's die in hun werk op ethische kwesties stuiten en dan doel ik op zaken waarbij eigen geweten en het beleid van de werkgever niet synchroon lopen. Het kan daar soms zelfs gaan om bedreigingen aan het adres van de archivaris. Zo'n vaart loopt het in Nederland niet, maar ook in ons land kun je in zaken rond bijvoorbeeld openbaarheid en transparantie tegen grenzen aan lopen. Zeker als we optreden als hoeder van het publieke belang bij openbaarheid, zoals Kamerlid Mariko Peters zou willen.
Moet de KVAN een rol gaan spelen ten behoeve van collega's die met kwesties rond de beroepsethiek te maken krijgen? En als we dat doen, hoe zouden we dit dan moeten oppakken?
Graag jullie reacties!
Verken
Trendanalyse 1976-2005: stand van zaken
Ook mijn vakantie is aangebroken. Dat betekent dat er onder de tag nsablogs de komende maand een betre...
Sociale media op de werkplek?
In het interview met Ton de Looijer komt naar voren dat hij graag zou zien dat sociale netwerken stand...
Reacties
Het lijkt mij dat een beroepsvereniging hierin inderdaad een rol heeft.
Gaat het alleen om zaken waarbij eigen geweten en beleid van de werkgever 'botsen' ? Dan zou een beroepsvereniging wellicht kunnen 'bemiddelen', denk ik. Eventueel in samenwerking met een ambtenarenvakbond (als men daar lid van is) of m.b.v. een rechtsbijstandsverzekering.
Hoe zit het overigens met de rechtspositie van een ambtenaar ?
Ik heb te weinig (juridische) kennis, maar wanneer schakel je een advocaat in ? Of doe je dat pas als de verhoudingen al teveel verstoord zijn ?
Wil je als werknemer bij die werkgever blijven werken ? Of is je principe heilig voor jou ?
Wil/kan de werknemer een fout erkennen en ervan leren ? (voordeel behalen).
Wil de werkgever jou kwijt of wil hij je eigenlijk liever houden ?
Wil/kan de werkgever toegeven dat hij fout zit en wil/kan hij ervan leren ? (voordeel behalen).
Allerlei vragen kunnen gesteld worden...
Dit vind ik een moeilijke vraag en eigenlijk heb ik er geen goed antwoord op. Op dit moment kan ik niet beter bedenken dan dat je in alle vertrouwen bij je beroepsvereniging terecht moet kunnen voor goed, ook inhoudelijk advies in kwesties rond de beroepsethiek, zeker als daar binnen de eigen instelling geen plaats voor is. Een uitbreiding van de taak van de bestaande commissie Beroepsethiek misschien?
Op het BHIC hebben we een klankbordgroepje wat zich met kwesties rond openbaarheid en ethiek bezighoudt. Ik kan me voorstellen dat dit voor kleinere instellingen niet mogelijk is, en ik kan me ook voorstellen dat de kwestie van dusdanige aard is, dat je voor het bespreken daarvan niet binnen je eigen instelling terecht kunt, aangezien het bijvoorbeeld om conflicterende belangen gaat, of om een vertrouwenskwestie. Trouwens ook voor het BHIC - in ieder geval voor mij - geldt dat we nog graag eens te rade gaan bij collega's van bijvoorbeeld het Nationaal Archief. Reflectie en spiegeling zijn in deze minstens zo belangrijk als de inhoud van een zaak.
Maar ik geef toe dat ik te weinig concrete situaties kan bedenken, waarop ik mijn mening in deze kan baseren.
Een vertrouwenspersoon uit het bestuur van de KVAN, met een bijbehorende gedragscode die in het huishoudelijk reglement van de vereniging wordt opgenomen is misschien een goed begin. Als collega's daar vertrouwelijk hun dilemma's kunnen neerleggen en bespreken, geeft dat hen steun en geeft het de KVAN in ieder geval zicht op de ernst, omvang en frequentie van de ethische problematiek binnen onze beroepsgroep. Op basis van dat inzicht kan de vereniging dan zo nodig verdere maatregelen en/of voorzieningen treffen.
En al hebben we het hier eerst en vooral over de KVAN, ik kan het toch niet laten om ook nog even door te denken over de belangen en de positie van BRAIN in deze. Als BRAIN echt werk gaat maken van het certificeren van instellingen, zou het ethisch handelen van instellingen mijns inziens zeker opgenomen moeten worden in de eisen waaraan gecertificeerde instellingen moeten voldoen.
En als we het toch over certificering hebben: welke rol kan/zal de ethische code spelen bij de certificering van archivarissen? Als we zowel de code als de certificering serieus nemen, zullen we die twee eigenlijk aan elkaar moeten verbinden!?
Graag! Dit is een kwestie, die ik al tjdens mijn opleiding aan de orde heb gesteld. Er is grote behoefte aan (morele, wettelijke, vakinhoudelijke) steun voor archivarissen en informatiemanagers die tegen dit soort dingen oplopen. Kokkenluiders worden bij de overheid niet gewaardeerd, dus kijk je wel uit.
In eerste instantie zou het fijn zijn, als er bij de KVAN een soort functionaris of gremium zou zijn waar je met vragen en verzoek om advies naar toe zou kunnen gaan (dit en dit is het geval: kan dat, mag dat, wat zou de grondslag zijn om het aan te kaarten, hoe kan ik dat het best doen, onderbouwen etc.). In tweede instantie zou ik de KVAN graag als een soort overheidsinterne Ombudsman in Archief- en informatiekwesties willen zien. Vaak wordt het belang van "de recht- en bewijszokende" burger geschaadt, zonder dat die zich ervan bewust is.
Ik heb in mijn bestaan als gedetacheerde (maar ook toen ik nog ambtenaar was) genoeg voorbeelden meegemaakt, vooral(ongewenste) informatie die tijdens projecten zoek werd gemaakt.
Ik zou blij geweest zijn als ik me tot enige officiële instantie had kunnen wenden die (onbevooroordeeld) ook de overheid houdt aan de verplichting om zich aan haar wetten te houden...
Zeker en graag, heb daarvoor zelf lang genoeg in een maatschappij achter de schermen kunnen kijken waar deels helaas ook een behoorlijke angstcultuur heerst en dat kan overal gebeuren denk ik, hoewel er in Nederland doorgaans gelukkig minder scherpe kantjes zijn.
Hoe het moet worden opgepakt voor situaties ver weg en dichterbij is alleen best een lastig punt, zeker als we op een positieve manier ook effectief iets willen kunnen betekenen en niet alleen maar op een veilige afstand aan het moraliseren gaan slaan. Transparantie heeft positieve en negatieve kanten, is best nuttig om daar allereerst eens goed over na te denken. Wat willen we wel en wat willen we niet. Helder en zorgvuldig formuleren helpt hopelijk ook. Dus liever, om bij de actuele zaken te blijven, de tegenstanders versus de voorstanders van Kadhafi. En niet opeens de rebellen als het tij zich keert. Niet direct een archivistische setting misschien, maar zoiets moet zich ook daar naartoe kunnen vertalen denk ik. Vermoedelijk zijn er ook nuchtere, wijze, heldere en dappere vertrouwenspersonen onder ons nodig. Iets (blijven) doen met ethiek binnen de opleiding lijkt me bovendien nuttig. Dus wat mij betreft het leren blijven zoeken naar het juiste evenwicht en niet te snel denken dat we het al weten. Past bovendien vast goed binnen de permanente educatie waar we naar horen te streven.
Marie-Christine
Het lijkt mij ook dat een beroepsvereniging hier een rol in speelt en dan niet alleen als vertrouwenspersoon, maar ook als steun in de rug van mensen/leden van de vereniging die kwesties aan de orde stellen.
Zo heb ik de KVAN node gemist naar aanleiding van de ontwikkelingen die hebben geleid tot het ontslag van de Bijzondere Commissie Archieven van de Raad voor Cultuur.
Ik heb zelf gelukkig ook (nog) geen concrete voorbeelden die ikzelf of naaste collega's hebben meegemaakt. (hetzelfde dus als Christian schreef).
Dit lijkt mij een goed item om er een artikel in het ARCHIEVENBLAD aan te wijden.
En misschien ook nog wel een SAP-Jaarboek ?
Wim.
Samenwerking met andere vak/beroepsverenigingen lijken me hierin essentieel, te denken valt aan SOD vereniging ed.
@Bernhard Je hebt gedeeltelijk gelijk dat de KVAN misschien wel iets van zich had moeten laten horen in het gedoe rond de Bijzondere Commissie. Aan de andere kant (en ik kan het mis hebben hoor), heb ik ook niet de indruk dat jullie zelf bij de KVAN hebben aangeklopt, noch voor dat jullie opstapten, noch naderhand. Bernard Mantel zei:
Het lijkt mij ook dat een beroepsvereniging hier een rol in speelt en dan niet alleen als vertrouwenspersoon, maar ook als steun in de rug van mensen/leden van de vereniging die kwesties aan de orde stellen.
Zo heb ik de KVAN node gemist naar aanleiding van de ontwikkelingen die hebben geleid tot het ontslag van de Bijzondere Commissie Archieven van de Raad voor Cultuur.
Zeker! Als een lid van de vereniging in de rol van klokkenluider zou kruipen (en daar gaat het natuurlijk over) dan dient de
vereniging, immers belanbehartiger, steun te verlenen. Desnoods via het betalen van de advocaat.
Of niet, natuurlijk. Maar dat moet je dan wel duidelijk kenbaar maken, bij voorkeur ook in de statuten.
Nu binnenkort de Archiefwet wordt aangepast, zou de KVAN zich eens moeten sterkmaken om de verplichting tot de benoeming van een archivaris in élke gemeente van Nederland. Ik zie, nu er allerlei varianten op de archiefinspecties worden uitgeprobeerd al vele gemeenten een loopje nemen met hun wettelijke taken! Ik ervaar het helaas dagelijks in de praktijk. Ondeskundigen hebben de touwtjes in handenl; archivarissen in den lande: we glijden af!
Het is mijn inzines niet alleen dat de KVAN zich moet inzetten voor de positie in de maatschappij, maar vooral een taak heeft om ervoor te zorgen dat de archivaris weer zijn middelen, status en positie verwerft die hij hoort te hebben!
C. Buijsrogge, archivaris a la suite, Terneuzen.
Ik heb de discussie met interesse gevolgd en blijf het een moeilijk onderwerp vinden. Uiteraard dient de KVAN uit de aard van de zaak zich sterk te maken voor de positie van de archivaris, maar als je me zou vragen hóe dat in de realiteit zou moeten worden vertaald...... Ik merk zelf dat je als gemeentearchivaris toch bijna altijd in een spanningsveld verkeerd, waarbij vakinhoud soms in conflict komtt met de loyaliteit aan de werkgever. Zeker op 't moment dat je serieus werk gaat maken met archiefinspectie, kan het gaan botsen met de belangen van vakafdelingen....
Dag Margreet,
Ik herlees op dit moment de reacties. Jij wijst er op dat ethische code en certificering bij elkaar horen. Dat klopt. We hebben daarom het onderschrijven van de code opgenomen als voorwaarde voor certificering. Margreet Windhorst zei:
Een vertrouwenspersoon uit het bestuur van de KVAN, met een bijbehorende gedragscode die in het huishoudelijk reglement van de vereniging wordt opgenomen is misschien een goed begin. Als collega's daar vertrouwelijk hun dilemma's kunnen neerleggen en bespreken, geeft dat hen steun en geeft het de KVAN in ieder geval zicht op de ernst, omvang en frequentie van de ethische problematiek binnen onze beroepsgroep. Op basis van dat inzicht kan de vereniging dan zo nodig verdere maatregelen en/of voorzieningen treffen.
En al hebben we het hier eerst en vooral over de KVAN, ik kan het toch niet laten om ook nog even door te denken over de belangen en de positie van BRAIN in deze. Als BRAIN echt werk gaat maken van het certificeren van instellingen, zou het ethisch handelen van instellingen mijns inziens zeker opgenomen moeten worden in de eisen waaraan gecertificeerde instellingen moeten voldoen.
En als we het toch over certificering hebben: welke rol kan/zal de ethische code spelen bij de certificering van archivarissen? Als we zowel de code als de certificering serieus nemen, zullen we die twee eigenlijk aan elkaar moeten verbinden!?
Beste Fred (en anderen),
ik heb de discussie niet echt goed gevolgd. Ik wil graag reageren op het laatste bericht van jou n.a.v. een opmerking van Margreet Windhorst.
Zou als 'vertrouwenspersoon' niet beter een onafhankelijke persoon benoemd kunnen worden ? Want iemand uit bijvoorbeeld het bestuur van de KVAN kan niet echt onafhankelijk zijn denk ik (met alle respect en waardering voor de KVAN e.d.). En wel om de volgende hypothetische reden:
Want wat gebeurt er als er een zaak speelt die zowel deze vertrouwenspersoon als de 'cliënt' raken ? (omdat ze bijv. allebei bij een archiefdienst werken, of sterker nog: bij dezelfde archiefdienst ?).
met vriendelijke groet,
Wim v.d. Hoonaard.
Dear archivists,
I hope you will allow a comment from a non-archivist who is very interested in the freedom of archivists to follow their conscience and, not least, in the upholding of the standards of archival best practise.
It is, in my opinion, necessary that a professional organisation supports those of its members fighting against inproper archival management (klokkenluiders, etc.). The Dutch KVAN has the opportunity to become a pioneer in offering legal support to such members. Another possibility that I know has been suggested elsewhere, is to set up a fund for those archivists who may loose their jobs as a consequence of justly critizising their institutions. It is true, as Fred van Kan suggests, that few severe cases have taken place in this country. However, I believe it is difficult to assess prior to the establishment of such support mechanisms as I have mentioned, whether severe cases do, or do not, take place in the Netherlands. The Dutch may be a truth loving and conscientious people, but I know few people (archivists or non-archivists) who would risk loosing a job, about which they are generally passionate, and with the further risk of not being considered in similar jobs because they are 'trouble makers,' in order to defend archival principles. More severe cases might present themselves if the archivists in question would feel safe in taking a stand? This is just a hypothesis, of course.
In general though, there is a lot of work to be done if the aim of KVAN is to make its members more loyal to professional standards than they are to their institutions. I much appreciate that the KVAN is taking an initiative such as the present one, and I wish you the best of luck in formulating a policy on this point.
Anja Hansen
PS: I am very sorry if my Dutch skills have been cause of some misunderstanding. Should this be the case, I would be happy to be informed.