Nieuw kennisproduct: Duurzame Toegankelijkheid van Gegevens

Gegevens, gegevens en nog eens gegevens

Gegevens (of data) worden alsmaar belangrijker voor overheid en samenleving. Steeds vaker vormen gegevens de basis voor het opstellen, uitvoeren en meten van de impact van beleid. Het aantal gegevens neemt ook explosief toe. Zo laat bijvoorbeeld één blik op data.overheid.nl al zien dat 16.067 datasets als open data aangeboden worden. Deze datasets worden gebruikt door organisaties zowel binnen als buiten de overheid. En vormen de basis voor hun business. Denk bijvoorbeeld aan de datasets van het KNMI die dagelijks door burgers worden gebruikt door weerapps. Maar om gegevens te kunnen hergebruiken is het nodig dat gegevens duurzaam toegankelijk zijn. Met andere woorden: beschikbaar, leesbaar, vindbaar, interpreteerbaar, betrouwbaar en toekomstbestendig.

Relatie tussen gegevens en informatie

De relatie tussen informatie en gegevens is ingewikkeld. Gaat het nu om een passionele liefde, een verstandshuwelijk, of toch meer een langeafstandsrelatie? We richten ons als informatieprofessionals toch vaak op traditionele documenten, waardoor ons instrumentarium nog niet altijd goed aansluit op de wereld van gegevens. Hoe pas je bijvoorbeeld waardering en selectie toe op gegevens die onderdeel uitmaken van meerdere informatieobjecten? Omgekeerd hebben dataprofessionals vaak minder aandacht voor duurzame toegankelijkheid. En beide vakgroepen spreken hun eigen taal. Hierdoor komt de dialoog niet altijd makkelijk op gang.

Maar we worstelen wel met dezelfde vraagstukken omtrent het archiveren van gegevens. De informatiehuishouding ontfermt zich over bijvoorbeeld vragen als: welke bewaartermijnen hanteren we voor informatie? Hoe maken we informatie toegankelijk voor (her)gebruik? Hoe zorgen we er voor dat informatie betrouwbaar is? Binnen gegevensmanagement spelen dan weer vragen als: welke bewaartermijnen hanteren we voor gegevens? Hoe maken we gegevens toegankelijk voor (her)gebruik? Hoe zorgen we dat gegevens betrouwbaar zijn? Er zijn duidelijk genoeg raakvlakken. Daarom wordt het de hoogste tijd om beide werelden dichter bij elkaar te brengen.

Over gesprekken en modellen

Eén van de eerste onderdelen die we uitwerken voor het kennisproduct, is een volwassenheidsmodel voor de verbetering van de duurzame toegankelijkheid van gegevens. Aan elke stap in het volwassenheidsmodel worden criteria gekoppeld. Voor dit volwassenheidsmodel leveren we instrumenten om tot de volgende stap te komen. Het eerste instrument zal een gesprekswijzer zijn. Dit past namelijk bij de eerste stap die je moet zetten, het faciliteren van een gesprek tussen beide vakgebieden. Die gesprekswijzer moet ervoor zorgen dat informatie- en dataprofessionals elkaars taal begrijpen wanneer ze met elkaar aan tafel gaan zitten. Ze kunnen dan aan de hand van de gesprekswijzer checken op welke gebieden ze elkaar aanvullen. En hoe ze de krachten kunnen bundelen. Later zullen ook best-practices worden geplot op het volwassenheidsmodel, die laten zien hoe andere organisaties stappen hebben gezet. Deze best-practices worden op dit moment namelijk niet goed (genoeg) beschreven.

Oproep!

Ben je geïnteresseerd geraakt na het lezen? Neem dan zeker contact op met mij (jasper.slob@nationaalarchief.nl). We zoeken namelijk nog professionals die samen met ons aan de slag willen met het kennisproduct. Maar je kunt ook helpen door mee te brainstormen en stukken tegen te lezen. Of door je (eerste) ervaringen met ons te delen. Laat het ons dus weten als je mee een brug wil helpen slaan tussen de werelden van gegevens en informatie.