Alsof het gedrukt staat!

Driekwart jaar geleden kwam er een tweet van @robvandervelde langs in mijn tweetstream, met de volgende tekst: @Ingmario @elchido Boekje van Ambtenaar 2.0 beta binnen en staaT een van jullie tweets er zomaar in:) grappig(Vr. 11/12/2009, 17:39)

Aha. Mijn naam wordt genoemd en nog wel in een gedrukt boekwerk. Daar wordt een mens nieuwsgierig van. Nu wist ik wel dat de "2e, geheel gereviseerde druk" van Ambtenaar2.0 uit was (getiteld: Ambtenaar 2.0 Beta), maar ik was er nog niet aan toe gekomen om het van voren naar achteren door te nemen.
Alhoewel het een héél klein, alleen illustratief stukje in een 120 pagina's tellend boek is, raakte ik er zeer geïrriteerd door. Mijn naam was genoemd, maar met een verkeerde, voor mij negatieve aanname. Althans zo voelde het. Verderop in deze blog reconstrueer ik de situatie en is te zien dat de aanname verkeerd was. Het negatieve zit 'm er in dat ik mezelf zodanig digital-minded acht, dat ik dat soort truuks zelf ook wel weet. Terwijl hier het tegendeel gesuggereerd wordt. Maar waarom nu die irritatie? Nogmaals, het stelt niets voor en vermoedelijk leest het gros van de lezertjes over die voor mij negatieve implicatie heen. Daar heb ik toen eens even over nagedacht, want na een minuut of 10 werd mijn irritatie ergerlijk.
Na die tweets ook niet gedaan, maar wel gescand op die genoemde tweet. Het bleek te gaan om een tweet van @Ingmario aan mij over een truukje dat hij uit Ambtenaar 2.0 (1e druk) gehaald had en wellicht bij mij van toepassing had kunnen zijn. De tweet, afgedrukt op blz. 109, was een illustratie van het werken als Ambtenaar 2.0 en de schrijver (of beter gezegd: samensteller Davied van Berlo) van het boek had aan de boodschap in de tweet een aanname verbonden. En die aanname klopte niet.
Zwart-op-wit Kort gezegd komt het hier op neer: het staat gedrukt. Het is in boekvorm uitgegeven en daarmee ligt het vast in een voor mij niet te nuanceren vorm. Ik merkte bij mezelf dat ik ondertussen zó gewend ben aan (vakinhoudelijke) publicaties en discussies in een Web 2.0 omgeving, dat ik het letterlijk op papier vastgelegde woord bijna gevaarlijk eenzijdig ben gaan vinden. De mogelijkheid van crowdsourcing bij feitelijkheden en conclusies in publicaties vind ik onmisbaar, evenals de mogelijkheid van een subject om te reageren op die publicatie (al dan niet in de vorm van webcare). Ik moest eventjes denken aan een scène uit de film Biloxy Blues, waarin hoofdpersoon Eugene Jerome in een militair opleidingskamp, aan het einde van WO2, een dagboek bijhoudt. Als één van zijn "slapies" het dagboek vindt en er uit gaat voorlezen, ontstaat er heibel. Hij leest voor dat Jerome denkt dat één van de andere slapies homosexueel is. En dat is altijd een moeilijk onderwerp in het Amerikaanse leger. Jerome probeert uit te leggen dat dit een aantekening uit de begintijd van hun training is, dat het alleen maar vermoedens waren die niet bedoeld zijn voor publicatie en dat hij er nu anders over denk. Maar de geest is uit de fles en zowel Jerome als de "beschuldigde" kunnen praten als Brugman; het staat zwart op wit en dus is het waar, vindt de rest van de groep. Jerome, die graag schrijver wil worden, schrikt van deze affaire en krijgt nog meer ontzag - maar ook vrees - voor het vastgelegde woord. Voor de liefhebber: een kleine reconstructie van de affaire. Dit is een 'screenshot' uit de pdf-versie van het boek (ook in het boek is de kwaliteit zo slecht):
Inhoudelijk is de vergelijking buiten proportie als je naar mijn situatie kijkt, maar het gaat me om het concept 'gedrukte' tekst.

Het Nieuwe Lezen
Nu is het zo dat een document vanaf een bepaald aantal pagina's nog steeds prettiger leest van papier dan van een beeldscherm (zeker als je op de bank ligt), maar daar komt rap verandering in. Sinds kort hebben we thuis een iPad en dat is toch andere koek. Lichter dan menig hardcover boek, handiger dan een stapel losse (of aan elkaar geniete) velletjes en volledig instelbare lichtsterkte. Dat maakt het behoorlijk geschikt om van te lezen. Met de juiste eReader-app erop kan ik commentaar toevoegen aan stukken tekst (al dan niet deelbaar met anderen), stukken kopiëren en hergebruiken en zo veel boekenleggers invoegen als ik wil.

Deze twee ontwikkelingen - web2.0 en het eBoek/Document - maken dat ik langzamerhand het gedrukte exemplaar niet meer zo zie zitten. Voor de roman zal dat langzamer gaan, maar handboeken, naslagwerken, inhoudelijke pamfletten, beleidsstukken, nota's (enzovoort) mogen wat mij betreft in goede beeldschermkwaliteit en -functionaliteit geleverd worden.
Overigens zie ik voor romans ook een prachtige toekomst met rechtstreeks te tweeten quotes, extra afbeeldingen, direct linken naar een (eigen) site voor achtergrondinformatie over een karakter in het boek en zelfs beïnvloeding van de verhaallijn door op cruciale momenten een keuze te bieden aan de lezer. Dit laatste bestaat op papier ook al wel, maar blijft gekunsteld.

Blokkade
Terugkomend op mijn ergernis:
Het interessante is dat het boek Ambtenaar2.0 het gevolg is van een crowdsource-project van de community ArchiefAmbtenaar2.0. Het is te lezen via Scribd, als wiki en als pdf. En dus als gedrukt exemplaar. Bij de eerste twee kan ik commentaar achterlaten, bij de laatste twee niet. Het voorbeeld waar mijn stukje mee begon staat alleen in de laatste twee versies, de versies waar ik niet op kan reageren. Ik kan zelfs niet nuanceren in de eerste twee versies, zodat het in een volgende druk aangepast wordt. Dat is dus ergerlijk.
Een gedrukt exemplaar van - in dit geval - Ambtenaar2.0 is niet nodig en zelfs in strijd met de geest van deze community. Het blokkeert immers de openheid en interactiviteit.
Overigens ken ik nog zo'n geblokkeerd geval: Het S@P-jaarboek. Helaas moet en zal de Stichting Archiefpublicaties ieder jaar het Jaarboek alleen op papier uitgeven, in plaats van het meteen (ook) breed beschikbaar te stellen via een site, blog, community of wat voor platform dan ook. Desnoods stel je de tekst in pdf beschikbaar en zorg je voor een reactie- en discussieplatform per hoofdstuk of thema. Gelukkig zijn de Archief2.0-bijdragen aan het 10e Jaarboek gewoon online te raadplegen: hier, hier en hier. Eigenlijk moeten we die nog eens ombouwen tot een serie blogs (mèt plaatjes), zodat er over gediscussieerd kan worden.
Conclusie
Een crowdsource-project op een goedlopend Web2.0-platform moet je niet in druk laten verschijnen. Dan verliest het belangrijke aspecten van de meerwaarde: interactiviteit van de prosumer, uitwisselbaarheid en eenvoudig hergebruik.En àls je dan echt gedrukt wil leveren, check dan je feiten dubbel zo goed. Want ze liggen vast zonder dat er genuanceerd of over gediscussieerd kan worden.

Dit is de tweet in zijn context:

Het begon met een tweet van mijn hand, waarin ik klaagde over het verliezen van een lap online ingevulde tekst door een storing. Daarop reageerde onder andere Ingmar met de bovenstaande tweet. In een vervolg-tweet leg ik uit waarom dat in mijn geval niet erg veel opgeleverd zou hebben.

(Helaas lukt het me niet meer om de tweets terug te vinden. Backupify is blijkbaar geen 100% garantie.)

Dit is de reden van mijn eerste tweet:

Ik geef les aan de HMDI. Cijfers van werkstukken worden gemotiveerd aan de hand van een scorelijst, waarbij per onderdeel een maximaal aantal punten gehaald kan worden. Deze "cijfermatrix" wordt online bijgehouden, waarbij - in dit geval - 11 velden per werkstuk ingevuld moesten worden. Bij een van de laatste velden trad er een storing in de verbinding op en moest ik opnieuw inloggen. Op zich is dat niet zo problematisch, want ik had het formulier tussentijds, steeds na ieder afgewerkt veld, opgeslagen. Dacht ik. Bij het her-inloggen bleek deze functionaliteit nog niet te werken (het was een nieuw systeem) en kon ik weer overnieuw beginnen. Aangezien ik werkstukken (toen nog) uitgebreid becommentarieer, kostte me dit anderhalf uur werk. Dat was aanleiding voor een geërgerde tweet.

Omdat het 11 velden waren, had de Ctrl-A Ctrl-C truuk voor slechts één veld zin gehad. De 10 overige niet. Ik stel de tekst nu eerst in Word op en Ctrl-C Ctrl-V het dan veld voor veld. De tip van Ingmar / Davied is goed, maar niet van toepassing op het voorbeeld.

Ik zei toch, het gaat nergens over! Ik slaap overigens weer uitstekend. ;-)

Plaatjes:

http://image.wetpaint.com/image/3/tQ1i0bN0epEZEc3XIlRkbg102820

http://chrisa511.files.wordpress.com/2008/04/dangerous.jpg

http://db.tidbits.com/resources/2010-04/ipad-ibooks-landscape-view.jpg