Web 2.0: de stand van zaken
Op Frankwatching - voor als je die nou nog niet tussen je feeds hebt staan - stond een leuk stukkie ov...
Richtlijnen sociale media: problemen in archievenland?
- dec 2010
- Christian van der Ven
- ·
- Aangepast 27 jun
- 9
- 94
Steeds meer bedrijven en overheden gaan over tot het opstellen van richtlijnen voor het gebruik van sociale media. Deze week was bijvoorbeeld de National Library of Australia om die reden in het nieuws. Je zou maar eens de verkeerde foto's op Hyves zetten of de verkeerde woordjes op Twitter.
Over de zin en onzin van dat soort richtlijnen wordt wat afgediscussieerd. Veel mensen vinden het nodig, om allerlei nare situaties te voorkomen. Veel andere mensen vinden het niet nodig: beter een goed gesprek dan nieuw beleid. Na iedere nare situatie laait die discussie weer wat op. Overal gaan ze er anders mee om.
Richtlijnen voor sociale media, het klinkt allemaal logisch, maar is het niet. Er zijn toch ook geen richtlijnen voor verjaardagsfeestjes of kroegepraat? Je moet je immers altijd verantwoordelijk en met gezond verstand door het leven begeven, ook met het oog op je professionele positie. In de wereld van sociale media is dat niet anders. Ik zie wel wat verschillen (sociale media hebben bijvoorbeeld een grotere reikwijdte en je woorden liggen al snel 'schriftelijk vast'), maar die zijn niet wezenlijk. Uiteindelijk gaat het in de kern namelijk nog steeds over een verantwoordelijke houding die je moet hebben, of je nou op een feestje bent, in de kroeg of online.
In deze community hebben we het er ook al eerder over gehad. Maar gebeurt er eigenlijk wel eens wat? Het meest recente voorbeeld wat ik me kan herinneren gaat over de ophef over Ingmars filmpje van het na een brand vrijgegeven Voerendaalse archiefdepot, maar dat bleek uiteindelijk een storm in een glas (nou ja, depot) water. Van het Nationaal Archief weet ik dat er diverse akkefietjes zijn geweest. Het is daarbij altijd de vraag of het de medewerkers zijn die onverantwoordelijk zijn geweest (die mening zal de organisatie zijn toegedaan) of dat de organisatie gewoon niet weet om te gaan met moderne medewerkers (die mening zullen de medewerkers zijn toegedaan). In het geval van mijzelf weet ik dat er ooit intern vragen zijn gesteld naar aanleiding van twee van mijn blogposts over een usabilitytest (een en twee). Kon dat zomaar? Zelf in die dagen overigens niks van meegekregen. Het kon dus.
Ik ben benieuwd: zijn er meer van dit soort voorbeelden bekend? Hoe is daarmee omgegaan? Zijn er archieven waar is of wordt nagedacht over iets van richtlijnen voor sociale media? (En mag je daarover iets op een openbaar forum vertellen? ;-)) Zijn er ergens afspraken gemaakt? Voorlichting gegeven? Hoe gaan jullie ermee om?
Verken
Tivoli Tijdmachine
Gisteren is mijn project bij Stichting Tivoli gelanceerd. Tijdens dit project heb ik het gehele artwor...
Praat mee! Startbijeenkomst kennisplatform Conservering 8 april 2016
Op 8 april organiseert het Nationaal Archief twee ronde tafelgesprekken voor iedereen die zich bezigho...
Reacties
gezond verstand lijkt me in ieder geval een prima uitgangspunt. daar lijken mij geen dwingende voorschriften voor nodig....
Diverse gemeenten hebben al richtlijnen voor het gebruik van social media, maar die gelden vooral voor het beperken van "lekken" van informatie. Deze gemeenten hebben hopelijk ook beleid voor het gebruik van email, usbsticks en kletsende ambtenaren. Dit probleem is al zo oud als de mensheid. Ook Wikileaks kunnen we niet voorkomen en ik moet zeggen dat ik als burger blij ben met deze inkijk achter de schermen van de macht zolang het geen individuen in gevaar brengt. Ook zou WO2 nooit gewonnen zijn als de Amerikanen er niet bij betrokken waren en die zijn er door het lekken van informatie bij betrokken geraakt (Zimmermann-telegram), dus zo'n ramp is het allemaal niet.
Volgens mij zou een overheid standaard in functiebeschrijvingen een passage kunnen opnemen over discreet omgaan met informatie en moet daar vooral open en met casuistieken over gesproken worden. Het bestuur en de ambtenaren van de gemeente Tilburg volgen momenteel alleemaal een training morele oordeelvorming, waarbij een methodiek wordt geleerd om integere afwegingen te maken. Die kun je ook gebruiken voor het gebruik van social media.
@Irmgard: Geldt het ambtsgeheim al niet als zodanig, zodat zo'n formulering in een functiebeschrijving helemaal niet nodig is? (Afgezien van de vraag in hoeverre dat soort riedels in functiebeschrijvingen en zo helpen - die Bradley Manning had zich er vast niet door laten tegenhouden.
Maar met wat je zegt ben ik het verder helemaal eens: aan de hand van praktijksituaties in alle openheid over deze onderwerpen praten is het beste. Uiteindelijk - zoals Eric ook beaamt - komen we met gezond verstand het verst.
Het lekken van informatie is inderdaad al lekker oud. Laatst las ik in De Pers een leuk artikel over de Pentagon Papers, een soort WikiLeaks met de kopieermachine. We mogen blij zijn dat er regelmatig zaken gelekt worden. Dat stuurt de soms dwalende overheid lekker bij. ;-)
Heb ik nog steeds geen smakelijke voorbeelden van 'lekken' via de sociale media in het archiefwezen. Iemand?
@Christian en Irmgard: Ik denk inderdaad dat je als ambtenaar te maken hebt met bepaalde geheimhoudingsregels. Die zijn o.m. vastgelegd in de Algemene Wet Bestuursrecht (artikel 2.5). Vaak worden dan weer andere regels verzonnen terwijl ze al bestaan... mooi want dan kun je daarna weer dereguleren!
Ik ken vooralsnog ook geen voorbeelden van informatie lek.
Collega's,
Graag verwijs ik naar de blogs op site www.digitalaction.nl/ over We Quit Mail.
Elders kom ik mbt We Quit Mail, kritische noten tegen, maar niet bij Digital Action. Het lijkt alsof ieder voor eigen parochie preekt. .
Wat de kanttekeningen betreft kan ik verwijzen naar de blog van Eric Burger "We quit what? E-mail?".
Van Europol is net een waarschuwend rapport verschenen over social media ("The hidden risks of social media").
Dus tegengas genoeg. Maar regeren is vooruitzien: Hoe archiveren we twitter-berichten, documenten in Evernote of een filmpje, embedded vanaf YouTube?
=> Wie heeft er een idee bij??
Hmmm we associëren ons hier lekker te pletter. We komen vanaf de risico's van social media uit op het collectioneren van websites, en dan ook nog niet eens de meest eenvoudige websites, want websites die vrijwel iedere minuut veranderen waardoor je ze dus bijna niet kunt bijhouden.
Even nog een kritische noot met betrekking tot privacy. Ikzelf vind het nogal storend dat sites als Facebook en LinkedIn via een achterdeur adressen verzamelen. Je kunt namelijk toestemming verlenen aan deze sites om aan iedereen in jouw adressenboek die niet is aangesloten, een uitnodiging te versturen. Daardoor ontstaat een verspamming van iemands emailadres. Ik wil helemaal niet namens iemand uitgenodigd worden. Door iemand uitgenodigd worden is heel wat anders dan namens iemand.
@Jan Willem: Dat laatste, daar heb ik ook een probleem mee. Zelf maak ik nooit gebruik van die optie, maar als een ander zijn/haar adresboekje zomaar openzet voor zo'n netwerk, dan ben je alsnog het haasje. Die uitnodiging klik ik nog wel zo weg, veel erger is het dat die netwerken je gegevens dan zomaar kunnen beginnen doorverkopen. Onder het mom van gebruiksgemak doen die sociale netwerken er namelijk alles aan om zoveel mogelijk privégegevens van je te krijgen (en daar een slaatje uit te slaan). Niks voor niks...
Ik zie wel het nut in van richtlijnen voor zakelijk gebruik van sociale media en websites. Bijvoorbeeld: hoe gaan we om met een positief of negatief bericht over onze instelling op een andere site? Wanneer reageren we wel en wanneer niet? Wie reageert er namens de instelling? Hoe zorgen we dat we op de hoogte zijn van lopende discussies?
Voor regels voor privegebruik zie ik het nut wat minder in. Veel is voor mij al bevat in 'wees een integer ambtenaar'. Aan de andere kant ben ik een heel gevorderde gebruiker van sociale media die goed in kan schatten wat de gevolgen zijn. Maar ook ik ben wel eens door mijn leidinggevende op mijn vingers getikt voor een opmerking die ik positief bedoeld had maar die je ook cynisch kon opvatten. Ook al ben je nog zo voorzichtig, soms verbaas je je toch hoe je opmerkingen overkomen.
Daarbij is de grens tussen werk en prive niet altijd duidelijk, noch voor jezelf en al helemaal niet voor je publiek. Een aantal keren heb ik prive-opmerkingen op Twitter van mij op het Archiefforum als 'Nationaal Archiefmedewerker zegt:' teruggezien. Natuurlijk ga ik op Twitter niets zeggen dat tegen het standpunt van het NA is, maar om nou te zeggen dat elke tweet van mij meteen het NA-standpunt is, is weer een ander uiterste. Als ik dat vanaf @NArchief zeg, is dat wat anders dan vanaf @yhoitink.
@Jael @Yvette: Allemaal niks nieuws dus, in vergelijking met de offline media. ;-)
Uit Yvette's reactie blijkt ook maar weer duidelijk dat je het zelf goed kunt doen, maar dat het ook maar de vraag is hoe een ander iets oppikt en/of doorgeeft.
De basis lijkt me dus een veilige werkomgeving waar mensen met gezond verstand met elkaar én met sociale media omgaan en ook het vertrouwen hebben dat de ander dit doet. Als een van die factoren ontbreekt, krijg je vroeg of laat problemen. Altijd ongewenst, hoe dan ook, waarbij de sociale media op zich niet het probleem zijn.