Big Archives, big money. De spanning tussen digitale toegankelijkheid en digitale betaalbaarheid #kvan14
Na zelf aan het einde van de ochtend samen met Hay Kranen een presentatie te hebben gehouden over open...
Bij het NIOD zijn we, in de vorm van een pilot van een half jaar, aan het experimenteren met een eigen YouTube-kanaal. Daarbij duiken uitdagingen en vragen op die ik graag eens aan jullie voorleg, in de hoop meedenkers, wegwijzers en (andere) doorvragers te treffen :-) Onder het motto 'gelijk oversteken' begin ik met een korte schets van waar wij mee bezig zijn en hoe dat zo gekomen is, daarna volgt – zoek dekking – ’n klein bombardement aan vragen... 'k Ben benieuwd naar jullie ervaringen, ideeën en meningen!
NIODFilm
We hebben een YouTube-kanaal; een klein budget om materiaal dat nog niet het vereiste bestandsformaat heeft of langer is dan 10 minuten voor YouTube geschikt te laten maken; genoeg materiaal om, bij een frequentie van 1 nieuwe upload per 2 weken, tot het einde van het jaar vooruit te kunnen; en de opdracht om na deze pilot van een half jaar verslag te doen van nut en noodzaak van een eigen YouTube-kanaal voor het NIOD.
Ook hadden we een concrete aanleiding: filmmaker Willy Lindwer bracht het ruwe materiaal van 83 interviews die hij afnam voor documentaires over de Tweede Wereldoorlog bij het NIOD onder en voorzag ons van een compilatie die een indruk van het materiaal geeft. Die wilden we graag online laten zien, maar de techniek achter de website van het NIOD is (nog) niet ingericht op het aanbieden van audiovisueel materiaal. Dit probleem was te omzeilen door de compilatie op YouTube te plaatsen en vervolgens op NIOD.nl te embedden.
Bij dat ene filmpje – in twee delen geknipt vanwege de lengte – moest het echter niet blijven. Het budget voor een pilot kregen we door te stellen dat YouTube een prima manier is om (1) het online aanbod van NIOD-materiaal uit te breiden (2) met materiaal dat tot op heden niet online te zien is (3) via een medium dat (ook) populair is onder mensen die het NIOD (nog) niet kennen. Et voilá, daarmee hadden we (impliciet) meteen een paar doelstellingen.
We werken vooralsnog met twee criteria: het materiaal moet op enigerlei wijze aan het NIOD gerelateerd zijn (uit de collecties van het NIOD komen, over het NIOD gaan, in het NIOD gefilmd zijn etc.) en het NIOD moet het online mogen plaatsen. Op NIODFilm staan inmiddels 7 uploads, 5 ‘favorieten’ en 1 afspeellijst.
And now what?
Als je een video uploadt, is het wel aardig als de video ook bekeken wordt, en daarvoor moeten mensen weten dat-ie er staat. Hoe organiseer je publiciteit? Een nieuwsbericht via de website van je instelling? Maar hoe effectief is dat als je bijv. elke week een nieuwe video plaatst? Vermelding in een nieuwsbrief? Twitter? Facebook? All of the above?
Bezitters van een YouTube-account kunnen zich op jouw kanaal abonneren. Belangrijkste voordeel daarvan is voor hen dat zij bericht krijgen wanneer jij een nieuwe video online zet. Daarnaast kunnen YouTube-gebruikers een vriendschapsverzoek sturen. Zo kunnen zij zich – als jij hun verzoek accepteert – profileren als 'vriend' van jouw kanaal/instelling. Maar wat 'verzamel' je als archiefinstelling liever: abonnees of vrienden? En waarom? Nodig je mensen actief uit om abonnee en/of vriend te worden? Zo ja, langs welke weg? En accepteer je iedereen als vriend of check je eerst even – voor zover mogelijk – wat iemand zelf zoal op YouTube doet?
Op 'n dag héb je x abonnees. Of x vrienden. Wat levert je dat als instelling op? Of doe je er beter aan het om te draaien en je af te vragen wat je als instelling voor deze mensen kunt doen? Een idee dat bij mij opkwam en op YouTube vrij simpel te realiseren is: deze mensen de gelegenheid bieden om video’s te bekijken die (nog?) niet voor iedereen zichtbaar zijn. Is dat wat?
Om het breder te trekken: hoe verander je op YouTube eenrichtingsverkeer – "wij plaatsen, jullie kijken" – in interactie?
And then what?
En dan... komt het management, dat elke euro maar één keer kan uitgeven. Hoe zorg je ervoor dat die euro in een YouTube-kanaal geïnvesteerd wordt? Hoe toon je nut en/of noodzaak van een YouTube-kanaal aan? Is dat ’n kwestie van simpelweg vrienden, abonnees en views tellen? En wanneer moet je concluderen dat YouTube niet het beste medium voor jouw instelling is? Op basis waarvan?
Reacties
Oei, dat zijn een heleboel vragen. Via Twitter gaf ik je al de tip van het Boijmans, omdat deze laten zien hoe je je collectie mooi kunt presenteren http://www.youtube.com/user/Museumboijmans Hoe ze daarvoor publiciteit genereren weet ik niet, maar ik zal het eens vragen aan Sjarel Ex. Daarnaast een link naar de blog van hoofd website Eric de Ruijter, waarin het project Vijfeeuwenmigratie naar voren komt (inhuizig in het IISG) http://iturl.nl/snERVd Filmpjes van het project worden geupload naar Youtube, daar bewaard en in de website alleen als link opgeslagen. Volgens mij wil Eric Duivenvoorden iets soortgelijks gaan doen met Het Staatsarchief. Youtube besteedt overigens vandaag extra aandacht aan Musea en kunst.
Je zou er voor kunnen kiezen om YouTube alleen als video-tool te zien, en de op YouTube geplaatste video's te embedden in je eigen site (kan dan mooi in de huisstijl) of de 2.0 platforms die je al gebruikt. Het lijkt mij niet zo handig en slecht voor je werkdruk om ook nog weer je YouTube-vriendjes en -abonnees te gaan managen. Zou je die opties ook uit kunnen zetten, zodat klanten je niet via YouTube kunnen benaderen?
Hoi Mariëtte, Je stelt inderdaad een heleboel vragen! Regionaal Archief Tilburg heeft ook al een tijdje een eigen YouTube kanaal (we zijn vandaag abonnee geworden van jullie kanaal) daar kan ik je wel wat over vertellen. Eerst verwijs ik je naar twee blogposts 1 en 2 over de resultaten van dat kanaal en het aantal views dat daar plaatsvindt. Voor onze organisatie is dat overweldigend als je in ogenschouw neemt dat er eerder bijna nooit iemand onze filmpjes bekeek. Dat alleen zou al en reden kunnen zijn om YouTube te gebruiken: puur en alleen publieksbereik. Als mensen filmpjes zoeken, gaan ze naar YouTube. Niet naar de website van het NIOD. Maar dat is wel iets wat je los moet kunnen laten, ook de managers: jouw site doet er niet toe, het materiaal dat je beschikbaar stelt via platforms waar het meeste publiek komt, dat doet er toe. Als organisatie heeft het bovendien nog als voordeel dat het helemaal gratis is. Wil je een dergelijke voorziening in je eigen website, dan is dat een probleem (hoezo, als YouTube het kan, dan moet ieder andere bouwer dat ook kunnen) maar, zoals al eerder gesuggereerd, je kunt veel eenvoudiger en goedkoper de films van YouTube embedden op je eigen website, waar je maar wilt. Met andere woorden: YouTube is altijd goedkoper in het gebruik dan elke andere oplossing. Je euro is prima besteed. Er wordt namelijk geen euro besteed. Over abonnees en vrienden hoef je je niet al te veel zorgen te maken. Wij hebben die ook en dat is prima. Je hebt wel gelijk om even te checken wat voor films ze op hun pagina hebben staan voordat je ze als abonnee en zeker als vriend toelaat. En of je ook abonnee van hun kanaal wordt. Wat ons tot op heden opvalt is dat er heel weinig reacties komen. YouTube is in de eerste plaats een kijksite, interactie is niet bijster groot. Ligt misschien aan het onderwerp, maar in ons geval is het te verwaarlozen. Hoewel we wel een paar hele nuttige feedback hebben gekregen. Niet reageren op reacties is wat mij betreft een doodzonde en het uitzetten van reacties ook. Je wilt toch in contact komen met je publiek? Feedback krijgen? De kracht van dit soort platforms is met name de mogelijkheden die gebruikers hebben om ook jou filmpjes te embedden in hun eigen website of weblog of waar dan ook, om ze tot favoriet te bombarderen etc. Daardoor verbreid je je materiaal nog meer, op nog meer websites en dat kom het gebruik natuurlijk alleen maar ten goede. Nogmaals, je moet wel de controle los kunnen laten, want je hebt geen zeggenschap wie wel en wie niet embed. Als je het embedden uitzet, dat kan, dan doe je de verspreiding van je informatie geweld aan. Je geeft zelf al aan: gebruik alle kanalen om duidelijk te maken dat je op YouTube aanwezig bent. Dat is voor je vaste klanten de enige manier om ze daarop gewezen te worden. De zoekers in YouTube komen "vanzelf" bij je filmpjes terecht. Wat nog wel een punt van aandacht is; Het beschrijven van de filmpjes en de tags en rubriek die je toekent. Probeer daar slim in te zijn en niet de wetenschappelijke terminologie alleen te gebruiken. Hou het simpel en gebruik woorden die de meeste mensen zullen gebruiken om te zoeken. Heb je cijfers van het gebruik van filmmateriaal in je studiezaal nu? Dat kun je dan heel makkelijk leggen naast het gebruik van YouTube. Daarmee kun je heel makkelijk aantonen of dat zin heeft of niet. Daarnaast kun je bij je films zien waar ze embedden zijn en vermeld. Ook handig is YouTube insight waarmee je meer gedetailleerde informatie krijg tover het gebruik van je kanaal en de video's. Allemaal gratis tools die je kunt bestuderen om er gegevens uit te halen. Ik begrijp dat dit een heel verhaal is. Je kunt natuurlijk altijd contact met me opnemen om dingen nader te bespreken als je vragen hebt, of via dit forum. Nog even dit, bij Regionaal Archief Tilburg is Mirjam Heijs belast met het YouTubekanaal, zij upload de films en de beschrijvingen etc. Als je wilt kun je ook contact met haar opnemen.
@Sabine: bedankt voor de bloglink! 'k Zal 'm doorgeven aan ons websiteopperhoofd, want ook bij het NIOD staat het bouwen van een nieuwe website op het programma. @Anje: de abonneefunctie van YouTube kun je volgens mij niet uitschakelen, de vriendschap- en reageerfuncties wel. Je kunt de interactie via je YouTube-pagina dus tot een absoluut minimum beperken. Maar als je via YouTube een nieuwe doelgroep wilt aanboren, is het de vraag hoe moeilijk je het hen moet maken om met je in contact te komen, lijkt me ;-)
@Luud: dank je wel voor het kijkje in de Tilburgse YouTube-keuken, fijn dat je met een heel verhaal op mijn hele verhaal reageert :-) Ik reageer nu hier, maar hou je aanbod om vragen in Tilburg neer te leggen zeker in mijn achterhoofd. De aantallen die jullie halen, zijn inderdaad overweldigend! Zo'n vaart loopt het op NIODFilm niet, maar ontevreden ben ik vooralsnog niet. De audiovisuele collecties van het NIOD zijn tot nu toe - in elk geval qua publiciteit - altijd 'n ietwat ondergeschoven kindje geweest. Dat maakt elke video op YouTube er één die (wel) onder de aandacht komt en eenvoudig(er) bereikbaar is. Weliswaar is de lancering van Oorlog in blik op handen, maar da's toch iets anders dan een eigen kanaal op YouTube. Op NIODFilm houd ik bewust alle functies beschikbaar: abonneren, vriendschapsverzoeken, reageren en embedden. Dat jullie ook heel weinig reacties ontvangen, stelt mij 'n beetje gerust. Ik denk dat je gelijk hebt: YouTube is in de allereerste plaats een kijk- en laat-zien-medium. Zolang de aantallen views gestaag blijven stijgen, is er dus nog niet zo heel veel aan de hand ;-) Je opmerking over categorie en tags knoop ik in mijn oren; tot nu toe richtte ik me vooral op het kort, bondig en toch informatief houden van de beschrijving. 'k Heb alle uploads de categorie 'wetenschap en technologie' meegegeven, omdat de andere categorieën me nog minder van toepassing leken, maar veel saaier kan 't waarschijnlijk niet... Terwijl ik dit schrijf, realiseer ik me dat ik het merendeel van de uploads ook de categorie 'mensen en blogs' had kunnen meegeven. Dat gaat op mijn to-do-lijstje voor morgen, evenals het uitvlooien van de inzicht-informatie. Wat betreft de euro's: wij lopen tegen het 'probleem' aan dat we veel materiaal in dvd-bestandsformaat (.vob) hebben en YouTube daarmee niet uit de voeten kan. We laten het daarom extern bewerken tot Quicktime-bestanden (.mov), en daar hangt wel een prijskaartje aan. Helemaal gratis is YouTube voor het NIOD dus niet. Dat maakt het nodig om aan het einde van deze pilot goed beslagen ten ijs te komen. Je blogposts geven daar alvast inspiratie voor, ik ga 'ns kijken of ik de inzicht-informatie in 'n soortgelijke vorm kan gieten.
Dag Mariëtte, Hoewel Luud al veel gras voor mijn voeten heeft weggemaaid, wil ik toch nog even reageren vanaf de werkvloer zal ik maar zeggen. Ook bij het RATilburg was de audiovisuele collectie een ondergeschoven (zelfs op enig moment wegbezuinigd) kindje! Maar het belang van het openbaar maken van het bewegend beeld was voor ons evident. We zijn vorig jaar dan ook vrij spontaan experimenterend begonnen met het uploaden van filmpjes naar YouTube. Het doel: kijken of het werkt en hoe het werkt! Er waren geen strikte regels en voorwaarden vooraf gesteld; natuurlijk moesten de filmpjes betrekking hebben op de regio en ik moest zeker zijn dat er niks fout kon gaan met de auteursrechten. Er werd ruimte in de formatie gevonden om te experimenteren. Ik had nog nauwelijks ervaring met dit medium en heb dan ook met veel vallen en opstaan (en heel veel frustratie!!) moeten leren. Dat de filmjes die erop staan zo vaak bekeken worden en ook weer gebruikt worden (door het embedden) maakt veel goed! Veel van het filmmateriaal was jaren geleden al gedigitaliseerd, d.w.z. op DVD gezet. Daar liep ik al tegen de eerste problemen aan: het format deugde niet en allerlei korte filmpjes waren 'achter elkaar geplakt' . Inderdaad moest het meeste weer omgezet worden. Daar bestaan eenvoudige programma's voor, maar die kwamen weer niet door ons hoog beveiligde netwerk heen. Inmiddels heb ik iemand gevonden (buiten de organisatie) die tegen een redelijke prijs hulp kan bieden. (Ja dat kost euro´s, maar inmiddels is het belang en de reikwijdte aangetoond) Voor het vergroten (of optimaliseren) van je publieksbereik zijn de tags inderdaad heel erg belangrijk. Ik ben daar vrij ruim in. alles wat ik voorbij zie komen probeer ik te taggen! (en dat is verre van wetenschappelijk) De categorie 'wetenschap en technologie' heb ik denk ik nooit gebruikt. Als er geen duidelijke categorie aan valt te plakken gebruik ik meestal 'onderwijs'. Daarnaast probeer ik aan te sluiten bij de actualiteit (nu b.v. 'weer naar school' !!), wordt het uploaden automatisch getwitterd (dank aan Luud) en schrijf ik regelmatig een RATblog (die ook weer wordt getwitterd!) over de filmjes die nieuw gepubliceerd zijn. De volgorde van de filmpjes pas ik ook aan aan de seizoenen en mijn eigen inzicht (en op verzoek van collega's ) ook dat levert mogelijk nieuwe of andere gebruikers... je weet het niet allemaal en dat is wat Luud ook zegt: niet erg, laat maat gebeuren, laat het los (lees in dit verband de blog van Luud, als je dat nog niet deed. ) En nog een tip: door het opnemen van favorieten probeer ik te linken met YouTube pagina's en gebruikers die zo misschien eens toevallig op onze pagina kunnen komen. Bovendien is het een aardige manier om filmpjes die we zelf niet beheren, toch bij onze onderzoekers onder de aandacht te brengen. Ik hoop dat je management niet teveel alleen op de euro's (blijft) zitten! Groet, Mirjam
Mirjam: mijn ervaring met gras maaien is dat er altijd sprietjes blijven staan ;-) Met jouw opmerking "alles wat ik voorbij zie komen probeer ik te taggen" in mijn achterhoofd ben ik de uploads op NIODFilm opnieuw gaan bekijken en ben ik opnieuw gaan taggen. De tags die ik al had toegekend, waren tamelijk algemene trefwoorden. Oorlog, bezetting, Nederland, dat genre. Uit die trefwoorden kon geen kijker opmaken dat in (bijvoorbeeld) een video over kinderen in de Tweede Wereldoorlog ook zwemles, schoolmelk, Sinterklaas en draaimolens voorbij komen. De nieuwe tags zijn (hoop ik) leuk voor de ranking van onze video's als mensen op YouTube zoeken, maar werken zo ook als een beknopte inhoudsopgave voor kijkers die ons al gevonden hebben. Dank je wel voor die eye opener! Met favorieten ben ik nog 'n beetje terughoudend. YouTube barst van de video's over de Tweede Wereldoorlog, ik moet mijn weg in die verzameling 'rijp en groen' nog zien te vinden. Bovendien wil ik voorkomen dat ik video's in de favorieten van NIODFilm zet waarvan de rechten niet in orde zijn (bijv. een Netwerkuitzending met NIOD-onderzoeker Gerard Aalders over prins Bernhard die op YouTube geplaatst is door iemand wiens identiteit mij onduidelijk is). Besteed jij bijzondere aandacht aan de titels die je video's meegeeft? In adviezen over SEO (Search Engine Optimalization) en YouTube op internet wordt er nogal op gehamerd dat videotitels zoekwoorden moeten bevatten en dat alleen de eerste 27 tekens van een videotitel direct leesbaar zijn in de lijst aan de rechterkant van een YouTube-scherm. Voor mij was dat reden om de videotitel 'Compilatie interviewcollectie Willy Lindwer' te wijzigen in 'Willy Lindwer Holocaust Video Archief' - er zullen bijzonder weinig mensen op 'compilatie' zoeken, 'n stuk meer op 'holocaust'. Maar zulke truuks zijn niet altijd uit te halen, denk ik, dan krijg je erg vreemde titels. Een andere tip die ik las: als je mensen via YouTube naar je eigen website wilt krijgen, is het verstandig om het adres van je website vooraan in de beschrijving van elke video te zetten. Ofwel: al doende leert men... :-)
@ Mariëtte. Prachtige beelden. (zie mijn commentaar) De eerste vraag die bij mij opkomt is of de laatste beelden van de bevrijding zijn gecheckt op 'privacy': het RAT heeft ook nog wat beelden van b.v. kaalscheren en het opbrengen van (vermeende) NSB-ers. Wij zij heel terughoudend met het publiceren van zulke beelden. Hoe gaan jullie daarmee om. ? De filmrechten is een heikel punt. Het filmbestand dat we beheren bestaat voor een groot deel uit particuliere films. Voor zover mogelijk neem ik contact op met de maker, ook als de rechten zijn overgedragen. De oude polygoonbeelden (kopieën die ooit zijn aangekocht) zijn weliswaar 'rechtenvrij' -i.v.m. de leeftijd > 70 jaar- , maar voor de zekerheid heb ik met Beeld en Geluid contact opgenomen en een goede afspraak gemaakt (wel publiceren, verwijzen naar B&G, en embedden moeilijker maken.) Dat is voor mij voorlopig voldoende. De titeltips: daar zal ik ook eens naar gaan kijken, heb ik me tot nu toe niet zo mee bezig gehouden. Mariëtte van Selm zei:
Mirjam: mijn ervaring met gras maaien is dat er altijd sprietjes blijven staan ;-) Met jouw opmerking "alles wat ik voorbij zie komen probeer ik te taggen" in mijn achterhoofd ben ik de uploads op NIODFilm opnieuw gaan bekijken en ben ik opnieuw gaan taggen. De tags die ik al had toegekend, waren tamelijk algemene trefwoorden. Oorlog, bezetting, Nederland, dat genre. Uit die trefwoorden kon geen kijker opmaken dat in (bijvoorbeeld) een video over kinderen in de Tweede Wereldoorlog ook zwemles, schoolmelk, Sinterklaas en draaimolens voorbij komen. De nieuwe tags zijn (hoop ik) leuk voor de ranking van onze video's als mensen op YouTube zoeken, maar werken zo ook als een beknopte inhoudsopgave voor kijkers die ons al gevonden hebben. Dank je wel voor die eye opener! Met favorieten ben ik nog 'n beetje terughoudend. YouTube barst van de video's over de Tweede Wereldoorlog, ik moet mijn weg in die verzameling 'rijp en groen' nog zien te vinden. Bovendien wil ik voorkomen dat ik video's in de favorieten van NIODFilm zet waarvan de rechten niet in orde zijn (bijv. een Netwerkuitzending met NIOD-onderzoeker Gerard Aalders over prins Bernhard die op YouTube geplaatst is door iemand wiens identiteit mij onduidelijk is). Besteed jij bijzondere aandacht aan de titels die je video's meegeeft? In adviezen over SEO (Search Engine Optimalization) en YouTube op internet wordt er nogal op gehamerd dat videotitels zoekwoorden moeten bevatten en dat alleen de eerste 27 tekens van een videotitel direct leesbaar zijn in de lijst aan de rechterkant van een YouTube-scherm. Voor mij was dat reden om de videotitel 'Compilatie interviewcollectie Willy Lindwer' te wijzigen in 'Willy Lindwer Holocaust Video Archief' - er zullen bijzonder weinig mensen op 'compilatie' zoeken, 'n stuk meer op 'holocaust'. Maar zulke truuks zijn niet altijd uit te halen, denk ik, dan krijg je erg vreemde titels. Een andere tip die ik las: als je mensen via YouTube naar je eigen website wilt krijgen, is het verstandig om het adres van je website vooraan in de beschrijving van elke video te zetten. Ofwel: al doende leert men... :-)
@Mirjam: deze video is afkomstig van een dvd die een jaar of vijf geleden via de Anne Frank Stichting aan alle basisscholen in Nederland is aangeboden en bij een rondreizende tentoonstelling hoorde. Ik ga er daarom eigenlijk van uit dat bij de productie van tentoonstelling en dvd al is nagedacht over je vraag, en men geen bezwaren zag tegen openbaarmaking. Maar omdat ik me ook realiseer dat vertoning via YouTube een grotere impact zou kunnen hebben dan via een dvd of tentoonstelling - al worden de beelden dan niet tot een regio, woonplaats of individu herleid - ga ik je vraag voorleggen aan mijn bewegendebeeldencollega, die inhoudelijk voor NIODFilm verantwoordelijk is. Wordt vervolgd...
ik ben benieuwd. Het is inderdaad een medium dat veel "openbaarder" is dan wij in de archiefwereld gewend zijn. Zonder daar dan weer al te krampachtig mee om te gaan, is en blijft het waarborgen van privacy m.i. een belangrijke zorg. Mariëtte van Selm zei:
@Mirjam: deze video is afkomstig van een dvd die een jaar of vijf geleden via de Anne Frank Stichting aan alle basisscholen in Nederland is aangeboden en bij een rondreizende tentoonstelling hoorde. Ik ga er daarom eigenlijk van uit dat bij de productie van tentoonstelling en dvd al is nagedacht over je vraag, en men geen bezwaren zag tegen openbaarmaking. Maar omdat ik me ook realiseer dat vertoning via YouTube een grotere impact zou kunnen hebben dan via een dvd of tentoonstelling - al worden de beelden dan niet tot een regio, woonplaats of individu herleid - ga ik je vraag voorleggen aan mijn bewegendebeeldencollega, die inhoudelijk voor NIODFilm verantwoordelijk is. Wordt vervolgd...
Inmiddels heb ik zowel bewegendbeeldcollega René Kok als stilstaandbeeldcollega Harco Gijsbers geraadpleegd. Van hen heb ik geleerd dat per geval wordt bekeken in hoeverre beelden - zowel audiovisueel materiaal als foto's - openbaar gemaakt kunnen worden en via welk medium. Het streven is in principe altijd om de beelden openbaar te maken, tenzij daartegen echt overwegende bezwaren bestaan. Dat iemand herkenbaar in beeld komt, kwalificeert niet automatisch als 'overwegend bezwaar'. In de afweging speelt bijvoorbeeld ook mee of de beelden al eerder gepubliceerd zijn; de beelden uit de Oorlogskinderencompilatie die jou je vraag deden stellen, zijn niet alleen op dvd en in een tentoonstelling verwerkt, maar ook al op televisie (Andere Tijden) uitgezonden. In dat geval is het wat vreemd om op YouTube opeens erg terughoudend te gaan zijn, de AT-afleveringen zijn per slot van rekening ook online te bekijken. René kan zich jullie terughoudendheid wel goed voorstellen (ik trouwens ook); de beelden die jullie in je bezit hebben, zullen afkomstig zijn uit de regio Tilburg en daarmee veel eerder herleidbaar zijn op specifieke personen of gezinnen. Dat maakt de potentiële impact van de beelden (veel) groter. Met iemand die bezwaar heeft tegen publicatie van bepaalde beelden (op YouTube, maar bijvoorbeeld ook foto's in de Beeldbank WO2 wordt altijd het gesprek aangegaan; misschien is een aanvulling op een bijschrift al voldoende om bezwaar weg te nemen, maar in het uiterste geval is er ook de bereidheid om beelden offline te halen. Praktijkervaring met zo'n situatie ontbreekt, omdat zich nog nooit iemand met bezwaren heeft gemeld. Integendeel: Harco gaf het voorbeeld van een foto in de Beeldbank waarvan de maker en rechthebbenden onbekend waren. De zoon van de maker reageerde met een "die foto is door mijn vader gemaakt en ik heb er nog veel meer, willen jullie die ook?"