Verkleuring door schimmel
In oude archieven kom ik vaker schimmelschade tegen waarvan ik me afvraag of ik daar nog wat mee moet....
Zijn er metingen gedaan aan blauw omslagpapier en bruine dozen van Jansen Wijsmuller waaruit blijkt dat je dit na 30 jaar zou moeten vervangen?
Omdat het meer dan 30 jaar geleden is dat het merendeel van onze archieven in zuurvrije omslagen en zuurvrije dozen is verpakt, is er onlangs begonnen met een ompakproject om deze dozen en omslagen te gaan vervangen. Dit is een kostbare aangelegenheid en mijn vraag is of er goede metingen zijn gedaan aan blauw omslagpapier en aan de bruine dozen van Jansen Wijsmuller wat al 30 jaar oud is. Ik werk zelf met pH strookjes en vind de indicatie die daar uitkomt geen stevige onderbouwing voor het vervangen van de omslagen.
Reacties
hoi Willemien,
ik heb wel eens ooit een koude extractiepH van het blauwgrijze omslagpapier gedaan. Was 8. Als ik nu een oude bruine doos tegenkom bij derden zet ik er een streepje op met de Abbey pH pen om de klant te laten zien dat ie verzuurd is. En dan streepjes op allerlei andere papieren, dat snap je. Erg illustratief.
@ellypouwels
Dankjewel Elly, Die koude extractie met uitkomst pH 8 is een bruikbaar meetresultaat. De Abbeypen gebruik ik ook vaker en werkt inderdaad heel makkelijk.
@ellypouwels
Waren die omslagen dan ook oud?
Dag Willemien,
Hele goede vraag! Ik weet het antwoord niet, maar het lijkt me goed om onderscheid te maken tussen bruine dozen met gebufferde binnenzijde (deze voldoen aan ICN-kwaliteitseis 4) en bruine dozen met ongebufferde binnenzijde. Deze zijn doorgaans wel duidelijk zuur na zo lang (zoals ook blijkt uit Elly’s reactie).
De ICN-kwaliteitseisen stellen dat de bruine dozen met gebufferde binnenzijde minstens 10 jaar onveranderd blijven en het omslagpapier 100 jaar. Voor de volledig gebufferde dozen geldt dat ze 30 jaar onveranderd blijven. Dat betekent dus niet dat ze niet meer voldoen en automatisch vervangen moeten worden na die periode, alleen dat het vanaf dan (in theorie) achteruit kan gaan. Zo lees ik het althans.
Nr 1: “Archiefomslagen voor permanente bewaring: Omslagen van papier of karton, waarbij onder normale bewaaromstandigheden in archieven en bibliotheken na ten minste 100 jaar geen noemenswaardige achteruitgang is te constateren en waarvan geen nadelige invloed op de, in het omslag bewaarde, archiefstukken mag plaatsvinden.”
De tekst voor kwaliteitseis 3 (dozen voor permanente bewaring) en 4 (dozen voor bewaring op middellange termijn) is nagenoeg hetzelfde maar dan met resp. 30 en 10 jaar.
Ik zag dat bij vragen over de eisen je contact op kunt nemen met Frank Ligterink of Suzan de Groot van het ICN/RCE. Misschien weten zij meer. Wij houden als richtlijn aan: volledig ongebufferde dozen vervangen, want deze zijn in onze ervaring zuur. Bruine dozen met gebufferde binnenkant (wit of lichtbruin) alleen als hier een directe aanleiding voor is of het binnen een ander project meegenomen kan worden. Niet als doel op zich.
Wie weet heb je hier wat aan!
Ik dacht dat er alleen blauwe dozen waren van 30 jaar "garantie"! Wij hebben op het archief van Curacao ook bruine dozen met witte (ik neem aan) gebufferde binnenzijde. Eigenlijk zijn er twee soorten bruine dozen waarvan een kleine groep een water afstotende buitenkant hebben. Ze zijn waarschijnlijk ook minder oud. Daarnaast is de overgrote gedeelte van de collectie verpakt met bruine dozen waarvan de binnenkant ooit wit was! Ik zou kunnen wedden dat zij nu heel zuur zijn. Ik zou graag willen weten hoe je een koude extractie moet doen?
@ellypouwels
Ik heb een Lineco pH pen. Die wordt heel licht paars (goed te zien op A4 kopieer papier) maar dat zie je niet zo goed op blauw omslagpapier!
De blauwe omslagpapieren worden wel vrij snel lichter met de tijd...
@hildeschalkx
Dankjewel Hilde, hier heb ik zeker wat aan. Fijn dat je de moeite neemt zo uitgebreid te reageren. En klopt het dan wat Valerie denkt, dat de gebufferde binnenzijde wit is? Kan je het onderscheid dus gewoon op het eerste gezicht waarnemen? Zou heel handig zijn.
@valeriemartensmonier
hoop dat iemand je kan helpen met de koude extractie, ik weet het niet helaas.
@hildeschalkx
Hoi Willemien en Valerie,
Ja, een witte binnenzijde betekent dat de binnenzijde gebufferd is. Een ouder type hiervan heeft een lichtbruine binnenzijde. Ook die is dus gebufferd en voldoet aan ICN-Kwalieitseis 4, voor bewaring op middellange termijn (10 jaar, dus niet 30). Voor zover ik weet zijn de ICN-3 dozen, voor permanente bewaring (30 jaar) naast de witte binnenzijde wel degelijk altijd blauw (JWB) of van dat soort chocolade-bruin (Veha) aan de buitenkant.
Je kunt dus inderdaad vrij makkelijk zien met welke kwaliteit je te maken hebt: echt oud en zuur (geheel bruin), ICN-4 (minimaal 10 jaar goed, bruine buitenkant en lichtbruine of witte binnenkant) of ICN-3 (minimaal 30 jaar goed, blauw of chocoladebruine buitenkant en witte binnenkant).
Hopelijk maakt dit het nog wat duidelijker (en is het leesbaar, deze site is niet optimaal voor reageren met je telefoon dus kan niet helemaal zien wat ik geschreven heb!)