Trendanalyse, aflevering 2

De vorige week had wat mij betreft drie hoogtepunten. Ik laat ze naar gelang reikwijdte de revue passeren. 1. Dinsdag 7/6 op de KVAN-dagen hebben Charles Jeurgens en ik in een bomvol (en snikheet) zaaltje van de Fryske Akademy aandacht gevraagd voor de rol van de archiefprofessional in het proces van waardering en selectie. Een soort wezensvraag. Want keuzes die je daarin maakt zijn bepalend voor aanpak en methodiek. De levendige discussie ging dan ook rap de diepte in. Aan onze bijbehorende stellingen kwamen we trouwens niet meer toe. Voor wie de discussie wil voorzetten of daarbij wil aanhaken: Charles heeft de stellingen op ons forum gepost. Aan de bijeenkomst heb ik de conclusie overgehouden dat nut en noodzaak van een veel actievere rol van de archiefprofessional aan de ‘voorkant’ van de informatiehuishouding breed wordt gedeeld. Wat dat vervolgens zou moeten of kunnen betekenen voor selectieaanpak en -methodiek bleef in de lucht hangen. Wat denk ik wel over het voetlicht kwam was onze uitleg van de hoofdlijnen van het nieuwe instrumentarium: de drie analyse-instrumenten en het strategisch informatieoverleg. Ik hoop dat daarvan een helder beeld is overgebleven. 2. Aan de vruchten kent men de boom. Het selectie-instrumentarium moet beoordeeld worden naar wat het oplevert. De resultaten worden langzamerhand zichtbaar. Donderdag 8/6 passeerden we op die lange weg weer een hectometerpaaltje. Voor de volgende bijeenkomst van de klankbordgroep Trendanalyse 1976-2005 ging bij het NA weer een stapel onderzoeksrapportages de deur uit. Ter adstructie: voor de waardering van de papieren achterstanden bij het Rijk uit 1976-2005 voert het NA een maatschappijbrede trendanalyse uit. Die moet na doorvertaling per departement een lijst opleveren van onderwerpen, ontwikkelingen, actoren en werkprocessen waarvan de neerslag op grond van maatschappelijke relevantie voor bewaring in aanmerking komt. Dit in aanvulling op de ‘vitale informatie’ die op basis van onze structuuranalyse zal worden bewaard. Als een samenhangend pakket trendbeschrijvingen klaar is, wordt dit altijd eerst om commentaar voorgelegd aan de klankbordgroep, een select gezelschap historici en sociale wetenschappers. Dat gebeurt ongeveer eens in de twee maanden. De onderzoeksgroep, bestaande uit 10 onderzoekers en 10 stagiairs, heeft zich weer uit de naad gewerkt om op Uur U alle rapportages klaar te hebben. Een indrukwekkende krachtsinspanning. In de zomer zullen alle trendbeschrijvingen af zijn en daarna online beschikbaar komen. Voorproefjes zijn al te vinden op onze website. Daar staat ook de projectbeschrijving. 3. Tussendoor is thuis een nieuwe keuken geplaatst. Voor wie hiermee ooit ervaring heeft opgedaan is deze simpele mededeling waarschijnlijk al genoeg om (wat mij betreft terechte) visioenen van een huishouden in opperste transitie en chaos op te roepen. In deze context hebben mijn echtgenote en ik een grote eenmalige selectieslag gemaakt, en wel aan de hand van harde criteria als houdbaarheidsdatum, mate van bruikbaarheid dan wel structurele nutteloosheid. Met als resultaat dat allerhande victualiën, divers keukengerei en incourante gebruiksgoederen (zoals een pak met 2300 limonaderietjes) voor vernietiging zijn aangemerkt. Selectie is een onderwerp met een huishoudelijke, bijna instinctieve component. Dat is trouwens het leuke van alle archiefwerk: ook bewaren, ordenen en toegankelijk maken gaan in feite over basale menselijke handelingen. Het wordt pas ingewikkeld als daarbij verschillende belangen en perspectieven in het spel zijn. Misschien vormen die dan ook de beste benadering voor een verantwoorde uitleg van onze nieuwe selectieaanpak.