Toegankelijke kaarten en GIS

Via Twitter vroeg Chido me wat je moet doen om kaarten en GIS toegankelijk te maken voor slechtzienden. Omdat het antwoord de 140 karakters te boven gaat, hier maar even een blogpost.Ik vat Chido's vraag maar even ruimer op, en ga in deze blogpost in op het online presenteren van kaarten of geografische informatie voor mensen met een beperking.Wat zeggen de richtlijnen hierover?De internationale richtlijnen voor toegankelijkheid van websites, de Web Content Accessibility Guidelines versie 2 hebben een aantal richtlijnen die relevant zijn voor kaarten/GIS.De eerste is"All non-text content that is presented to the user has a text alternative that serves the equivalent purpose, except for the situations listed below. " Deze regel vereist dus dat je een alternatieve tekst aanbiedt, waarmee je hetzelfde doel bereikt. Deze alternatieve tekst kan op verschillende manieren gepresenteerd worden, bijvoorbeeld in een voorleesbrowser of op een brailleregel. Het doel van de content staat hierbij dus centraal. In het geval van een kaart die bedoeld is om een route aan te geven, kun je dus als alternatief een routebeschrijving opnemen.Een van de uitzonderingen op deze regel is "If non-text content is primarily intended to create a specific sensory experience, then text alternatives at least provide descriptive identification of the non-text content. "Dit is bedoeld omdat je een handicap nou eenmaal nooit helemaal kunt opheffen, en dat hoeft ook niet. Een dove zal nooit een concert van U2 kunnen waarderen als een horende, net zomin als dat een blinde het werk van Rembrandt zal waarderen als een ziende. In de gevallen waarbij zintuigelijke waarneming centraal staat hoef je dus geen equivalent alternatief aan te bieden (dat zal niet gaan) maar moet je de content dus in elk geval wel beschrijven.Maar hoe pas je deze regels nu toe bij oude kaarten? Het doel is hier niet om je route te vinden, maar om te zien hoe de situatie vroeger was. Ik denk dus dat dit onder de uitzondering voor zintuigelijke waarneming valt en dat je hier kunt volstaan met het geven van een beschrijving.Bij een GIS is vaak het doel om gegevens met elkaar te kunnen vergelijken. Voor blinden zal een 2D-presentatie niet werken. Een mogelijkheid is om belangrijke gegevens ook in tabelvorm aan te bieden.Een andere richtlijn zegt 'All functionality of the content is operable through a keyboard interface [knip]', oftewel: zorg dat je de site met een toetsenbord kunt bedienen. Dit is relevant voor GIS-systemen. Alles wat je met een muis kunt doen, moet dus ook met het toetsenbord kunnen. Denk aan in- en uitzoomen met + en -, schuiven met de pijltjestoetsen, aanvinken van lagen met de tabtoets en spatiebalk, etc.Dit maakt de applicatie niet alleen bruikbaar voor mensen die een toetsenbord gebruiken (bijv. mensen met een motorische beperking), maar ook voor mensen die alternatieve invoerapparaten gebruiken zoals spraakherkenners. Deze doen namelijk toetsenbordaanslagen na.Een andere belangrijke functie van een GIS is om informatie van een bepaalde plek op te vragen door erop te klikken. Deze functie is lastig te implementeren zonder van een muis afhankelijk te zijn. Een mogelijke oplossing is dat je een link aanbiedt naar alle informatie over de huidige selectie/zoomgebied.De specifieke vraag van Chido ging over slechtzienden. Daar hoef je eigenlijk niets speciaals voor te doen. Vaak hebben slechtzienden zelf speciale hulpmiddelen om delen van hun scherm te vergroten. Wel kan het helpen als je nette HTML gebruikt met correcte markup (bijv. kopjes als H1-H6, geen layouttabellen gebruiken) met alle vormgeving in losse CSS-bestanden. Sommige slechtzienden hebben namelijk eigen stylesheets waar bijvoorbeeld altijd schreefloze letters in worden gedefinieerd met een minimale lettergrootte. Maar die scheiding van inhoud en vormgeving is voor alle websites een goed idee, niet alleen voor kaarten en/of GIS.