Mijn parallelsessies op de KVAN dagen 2011 (dag 1)

Maandag en dinsdag heb ik twee zeer interessante, leerzame en leuke dagen gehad in Leeuwarden bij de voortreffelijk georganiseerde KVAN-dagen. Hierbij een kort verslag over de parallelsessies die ik heb bijgewoond op maandag.

De lunch en eerste parallelsessies heb ik laten schieten voor het Nijmeegse experiment met de test- en deelsessie voor onze nieuwe digitale studiezaal. De behoefte hieraan bij de archiefcollega's was zeer gering maar die krijgen nog een herkansing die volgende keer wel ruim van tevoren zal worden aangekondigd. Gelukkig waren er vier zeer enthousiaste studenten van Firsfloor8 die, een helaas zeer trage testversie, bekeken en beoordeeld hebben. Hoewel volledige leken op het gebied van archieven en geschiedenis waren ze als studenten Communication en Multimedia Design zeer nuttige testers. Het leverde het bekende dilemma op van het willen bedienen van de ervaren en onervaren digitale archiefbezoekers, want waarom uitgebreid zoeken was de overheersende vraag. Ook over andere grotere en kleinere onderdelen veel goede tips en opmerkingen gekregen.

Het grote probleem met het testen blijft de noodzakelijke tijd en mogelijkheden om nog onderdelen aan te passen die uit de test naar voren komen. Wanneer nu testen? als de website bijna af is maar je niks of weinig meer kunt aanpassen of veel eerder testen met een betaversie waarbij je vooral opmerkingen krijgt die je al wist omdat die onderdelen nog niet gemaakt waren.Wij kiezen voor het zo veel en vaak mogelijk testen met derden dus begin september een vervolg.

Na dit veldonderzoek terug naar het congres waar ik de sessies over Velehanden en over Open Architectuur bezocht heb. Bij de uitstekende presentatie van het project Velehanden kregen we een demo van de website (voor het invoeren) en een eerste indruk van de website waar de scans en gegevens van de militieregisters doorzocht kunnen worden. De militieregisters zijn het eerste project om door middel van crowdsourcing bronnen te indexeren. Het door Pictura gebouwde en beheerde velehanden.nl zag er mooi en functioneel uit met vooral een mooie werking van de viewer die automatisch op het volgende in te voeren gegeven in de scan inzoomt. Dit vereist uiteraard wel een standaardopmaak van de bron.

Ik was ook aangenaam verrast door het gebruik van OpenId als mogelijkheid om in te loggen, hopelijk volgen ook archieven hier snel mee (zie 23 archiefaccounts). Er waren veel vragen over nieuwe projecten en de beschikbaarstelling van de scans op een aparte website (zoals militieregisters) of op de eigen website en wel of niet tegen betaling. Door scans van nieuwe bronnen gratis aan te bieden mis je namelijk de motivatie voor vrijwilligers dat ze punten krijgen om die scans mee te kopen. Ik denk dat Wiewaswie en het CBG belangrijke partners zouden moeten worden bij Velehanden, daar zit je ook dicht bij de doelgroep. Ben zeer benieuwd of er snel nieuwe projecten van de grond komen met veel deelnemers en goede samenwerking en een duidelijke trekker, zoals nu het Stadsarchief Amsterdam.

Karin van der Heiden en Ivo Zandhuis presenteerden op ontspannen wijze taart en TARA, hun pleidooi voor een Open Architectuur voor archieven. Over wat TARA nu precies is of moet worden en hoe en door wie dat nu ingevuld moet gaan worden, werd me niet helemaal duidelijk al leek voor dat laatste BRAIN zich op te werpen. Gelukkig is er het artikel in het Archievenblad nog. Al verhelderend was het uit de weg helpen van de verwarring van Open Data, Open Source, Open Standaarden en Open Architectuur en de uitleg van de meerwaarde van een back-, mid- en frontoffice in je architectuur. Of dat laatste automatisch betekent dat je minder afhankelijk wordt van een of de leverancier(s) waag ik te betwijfelen. Een mid-office vergt ook extra data-opslag en inrichting (denk ik) en daarmee extra kosten, de allerbelangrijkste beer op de weg. Open Standaarden om daarmee Open Data mogelijk of in ieder geval makkelijker te maken, lijken mij het allerbelangrijkste maar mogelijk toont zich hier de scheve verhouding tussen beschikbare ICT-kennis en het streven naar digitale toegankelijkheid bij archieven waar Ivo en Karin pijnlijk de vinger op legden.