Sheila Anderson over samenwerken en een koude hap #KVAN13

Verslag van de eerste keynote tijdens de KVAN-dagen 2013: Challenges, Choices, Collaboration

Sheila Anderson ziet dezelfde uitdagingen als wij zien: aan de ene kant steeds meer digitaal archief waar we iets mee moeten, maar aan de andere kant ook nog steeds analoog archief wat we moeten digitaliseren, willen we niet dat het in de vergetelheid raakt. Als Google het niet vindt, bestaat het immers niet. En dit liefst allemaal gelinked en semantisch.

Sheila kiest daarom voor samenwerking, in dit geval met de Digital humanities: samenwerken, digitaliseren, verrijken en linken.

Samen werken

Na haar uitleg staat me een beeld bij van projectgroepen waarin digitalisering, toegankelijkheid en onderzoek integraal worden opgepakt. Archivarissen lichten in een workshop voor onderzoekers de archiefbronnen toe, onderzoekers zetten hun vraagstellingen uiteen en formuleren daaropvolgend wensen ten aanzien van de toegankelijkheid van de bron. En samen wordt bekeken hoe als bijvangst van het uiteindelijke onderzoek annotaties en opgedane kennis van de wetenschapper de toegang van de archivaris weer kunnen verrijken.

Op die manier wordt de kloof gedicht tussen de digitaliserende archivaris en de onderzoekende (geestes)wetenschapper, om een verondersteld digitaal drama te voorkomen. Deze vorm van samenwerken geeft betere garanties op een manier van digitaliseren die bruikbaar is voor onderzoekers en waarvan het onderzoeksproces bovendien weer tot verrijking van de toegangen leidt. Als het ware wordt een voortdurende cirkel gedraaid waarin archieven worden gedigitaliseerd, toegankelijk gemaakt, gebruikt voor onderzoek, en op basis daarvan weer verrijkt. En misschien dat op die manier ook gerichter financiering is te vinden.

Koude hap

Geïnspireerd wachtte ik daarom af toen Sheila haar verhaal zou gaan ondersteunen met voorbeelden uit de praktijk. In plaats daarvan werden echter een aantal projecten opgediend die smaakten als een koude hap. Ho, begrijp me niet verkeerd, want de genoemde projecten zijn nog steeds prachtige projecten waar we veel van kunnen leren. Maar ook projecten die al jaren lopen en waarvan de lessen inmiddels bij vele Nederlandse archiefdiensten worden toegepast. Wat Sheila aanprees als "could be very interesting" is in vele van onze instellingen al dagelijkse praktijk. Bovendien gingen die projecten qua samenwerkingsvorm bij lange na niet zo ver als het eerdere beeld dat me zo inspireerde.

Het blijft me verbazen hoe ons regelmatig oude wijn in nieuwe zakken wordt verkocht. Zo'n citizen archivist bijvoorbeeld, waar Sheila op het laatst helemaal blij van werd, die noemen we toch gewoon een vrijwilliger?

Kortom

Een anti-climax dus, een presentatie voor de KVAN-dagen van pak-em-beet vijf jaar geleden. Maar goed, alhoewel ik door Sheila's verhaal niet blown away ben, ben ik wél geïnspireerd om meer, inniger de samenwerking met toekomstige gebruikers, zelfs geesteswetenschappers te zoeken op het vlak van digitaliseren en ontsluiten. Kent iemand dergelijke voorbeelden? Best practices?

In ieder geval wil ik me eens verdiepen in het project EHRI (European Holocaust Research Infrastructure) omdat ik begreep dat daarin zo'n innige samenwerking tot stand werd gebracht.

(Foto: ook kleine Liesbeth houdt niet van een koude hap...)