Met het Vlaamse hefboomeffect op weg naar een duurzame toegankelijkheid van digitale overheidsinformatie #KVAN15

Op de eerste KVAN-dag van 2015 sprak Bart Severi over ‘Het hobbelige pad naar duurzame toegankelijkheid van Vlaamse digitale overheidsinformatie’. Severi is hoofd van de Coördinerende archiefdienst van de Vlaamse overheid.

De sessie van Severi begon met een kwinkslag die betrekking had op een foto van de cast van de Vlaamse tv-serie De Collega’s, die zich afspeelt eind jaren ’70 op een fictief ministerie. Volgens Severi is de serie er als enige verantwoordelijk voor dat er een smet rust op het blazoen van de archivaris in Vlaanderen en België: “We worden voortdurend gezien als ‘die van het archief’. We vinden dat eigenlijk ook helemaal niet zo erg, we beschouwen het een beetje als onze geuzennaam”.

Severi vervolgde zijn verhaal met wat zijn team zoal doet. Zo noemde hij het schrijven van regelgeving, het voorbereiden van beleid, het formuleren van strategieën en het verspreiden van kennis. Zijn team werkt niet voor private archieven, maar voor openbare besturen zoals gemeenten, provincies en de Vlaamse overheid. Naast de reeds genoemde zaken biedt het team van Severi ook diensten aan. Severi hoopt dat digitale archivering daar binnenkort ook deel van uit zal maken. Sinds enkele jaren is men immers bezig met een project onder de naam Digitaal Archief Vlaanderen (DAV). Dit project moet digitaal archiveren zo eenvoudig mogelijk maken en de gerelateerde complexiteit wegnemen bij de lokale besturen en de Vlaamse overheid.

De toehoorders in De Flint werden vervolgens meegenomen over het hobbelige pad dat Severi in de titel van zijn sessie reeds had aangekondigd. Onderdeel van dit pad was dat men –om het wiel niet opnieuw uit te vinden- in 2012 verschillende partners aan tafel zette die al concrete tastbare zaken hadden bereikt op het vlak van digitale archivering (bijvoorbeeld het Felix Archief in Antwerpen). Eveneens werd over de grens gekeken voor middelen bij onder meer de voorloper van het huidige DG Connect van de Europese Commissie. Daar bleek men echter nog altijd in onderzoeksprojecten te willen investeren. Aangezien het team van Severi de tijd inmiddels rijp achtte voor operationalisering van bestaande ideeën, liep dit zodoende niet op iets structureels uit (“het was goed in Luxemburg te zijn”, aldus Severi). Men sloeg vervolgens het hobbelig zijpad van de politiek in, maar ook dit leverde niets op. De constatering werd daarop gedaan dat men het zelf zou moeten doen. Wat volgde, was een drietal succesvolle ‘proofs of concept’ (POC’s). Politieke goedkeuring om aan de slag te gaan bleef desalniettemin uit.

Na wederom een lang pad over geaccidenteerd terrein (kamervragen werden gesteld, beleidsmakers klommen in de pen en de voorzitter van het Vlaamse parlement telefoneerde met de minister-president) resulteerde de ontstane politieke druk erin dat een maand geleden de impasse werd doorbroken doordat de minister zich in het parlement over de situatie uitsprak. Gesteld werd dat in de zomer van 2015 een definitieve beslissing zou volgen.

Richting het slot van zijn betoog ging Severi in op een vergelijking van de Belgische situatie met de situatie in Nederland. Hij benadrukte daarbij dat België niet beschikt over slagkrachtige nationale instellingen zoals het NA of de KB, dat België ook geen RHC’s kent en dat het openbare bestuurlijke landschap in Vlaanderen bovendien bijzonder complex is. Het budget in Vlaanderen is verder aanmerkelijk kleiner en waar Nederland één minister van OCW heeft, kent Vlaanderen maar liefst drie bevoegde ministers. Vanwege de complexe en weinig slagkrachtige situatie in Vlaanderen, was Severi met zijn team aangewezen op een pragmatisch katalysator- of hefboomeffect om tot een aanpak te komen op het vlak van de duurzame toegankelijkheid van overheidsinformatie (“men gaat zelf de kloof dichten”).

Als toehoorder van de uiteenzetting van Severi, stel ik mijzelf de vraag of het Vlaamse hefboomeffect, voortkomende uit de beperkte financiële middelen en het complexe bestuurlijke landschap, in het relatief slagkrachtige Nederland wellicht tot inspiratie zou kunnen dienen voor het maken van een efficiencyslag in het bereiken van bijvoorbeeld de doelstellingen van Archief 2020. Wanneer men een praktische aanpak van digitale duurzaamheid nastreeft, dan zou de ‘Nederlandse slagkracht’ waarover Severi sprak wel eens minder slagkrachtig kunnen blijken dan het lijkt, zo leek hij te suggereren.

De sessie van Severi vond plaats op 8 juni 2015 van 15:15 tot 16:15 in Zaal 1 van Theater De Flint te Amersfoort. Meer informatie: www.bestuurszaken.be/informatiemanagement Powerpoint: Severi