Hackers en gamers in het archief

Wie denkt dat het Regionaal Archief in Alkmaar alleen eeuwenoude documenten heeft, heeft het mis. Het archief bewaart ook veel nieuw (particulier) archiefmateriaal en daar zijn nu een tweetal unieke aanvullingen bijgekomen. Namelijk een archief van de Alkmaarse gameontwikkelaar M2H en een van Joost Honig, computerhacker en gameontwikkelaar in de jaren ’80, uit Sint Pancras. Beiden archieven bevatten naast veel documentatie en beeldmateriaal ook computerspellen, waarvan er enkele ook nog eens gratis te downloaden zijn vanaf een speciale pagina op de website van het Archief.

Een deel van de fysieke schenkingen aan het archief

Cultureel erfgoedComputerspellen zijn onderdeel van het culturele erfgoed van Nederland, daarom vindt het Regionaal Archief het belangrijk dat deze uitingen bewaard worden voor later. Niet alleen de spellen, maar dan ook de documentatie rondom een spel en het bedrijf of persoon die het maakte. Het Regionaal Archief is dan ook het eerste archief in Nederland (naast Instituut voor Beeld & Geluid in Hilversum) die computerspellen opneemt in de collectie en, waar mogelijk, beschikbaar maakt voor het publiek.
Online shootersNieuw in de collectie is het bedrijfsarchief van de Alkmaarse game-ontwikkelaar M2H van de broers Mike en Matt Hergaarden. Ze zijn vooral bekend geworden met hun Eerste Wereldoorlog online shooter voor de PC ‘Verdun’, winnaar van twee Dutch Game Awards in 2015 en onderdeel van de Nederlandse Games Canon. Deze maakten ze samen met het Jos Hoebe van Blackmill Games. Tevens maken ze games voor de Mac, Playstation 4, XboxOne, Linux en mobiele platformen (Apple en Android). De meeste spellen van M2H zijn alleen in digitale vorm uitgekomen, maar het spel ‘Marooners’ is in 2018 in Duitsland in fysieke vorm uitgebracht op CD voor PC en PS4. Ook deze versies zijn nu onderdeel van het Archief. Van de zes spellen opgenomen in het Archief zijn er al twee direct beschikbaar om gratis te downloaden en te spelen. De anderen worden nog verkocht in digitale winkels zoals Steam en de Playstation Store en zullen daarom pas de komende jaren beschikbaar komen op de website van het Archief.

Screenshot van het spel Verdun

Commodore 64 hackerEen uniek archief is dat van Joost Honig uit Sint Pancras. In de jaren ’80 was hij in de wereld van de Commodore 64 homecomputer beter bekend onder zijn hackernaam ‘Honey’. Als oprichter van de hackergroep ‘1001 Crew’ werkte hij samen met anderen van over de hele wereld aan het ‘hacken’ van spellen voor de Commodore 64. De kopieerbeveiliging van spelletjes werd dan gekraakt en het spel voorzien van de ‘1001 Crew’ naam. Een soort digitale graffiti. In 1986 kreeg de ‘1001 Crew’ wereldwijde faam nadat ze in staat waren om als eerste de bekende blauwe rand rondom het Commodore 64 computerscherm te gebruiken. Dat was daarvoor software technisch nooit mogelijk gebleken. Het archief van Honig bestaat o.a. uit bijna 200 brieven die hij kreeg van hackers van over de hele wereld die met hem wilden samenwerken of spelletjes ruilen. Deze brieven geven een mooi inkijkje in de hackercultuur van de jaren ’80. Naast de brieven bevat het archief ook het door Honig gemaakte Commodore 64 spel ‘Rollerboard’. Deze is gratis te downloaden, maar voor het spelen is wel een zogenaamde emulator nodig.

Joost Honig (geheel rechts) en van links naar rechts Sony van de '1001 Crew'' , Yip van 'Purebyte', Mr Bytes van '1001 Crew', Jaws van 'Boys Without Brains', Ixion van 'Triad', Mario van Zeist van 'Boys Without Brains' op de PCW Show in 1987.

Voor de eeuwigheidMark Alphenaar van het Regionaal Archief: “Het bewaren van spellen en de bijbehorende documentatie geeft een mooi inkijkje in de wereld achter een spel. Het zegt iets over de game-ontwikkelaars in de regio, maar bijvoorbeeld ook over de jongerencultuur van de jaren ’80. Voor sommigen zal het vreemd lijken dat een serieus archief ook dit soort zaken wil bewaren, maar zeker nu computerspellen zo’n groot deel zijn van de hedendaagse wereld, is het juist goed om zo veel mogelijk daaromheen te bewaren. Ook zijn deze nieuwe archieven een mooie aanvulling op de collectie van het Archief, dat graag zo veel mogelijk van de samenleving wil vastleggen. Onderzoekers en gamers zullen ons daar over vele jaren dankbaar voor zijn vermoed ik. Overigens hoop ik dat meer gameontwikkelaars uit heden en verleden die werkzaam zijn/waren in ons werkgebied bij ons aankloppen met hun games en archieven.”
En deel van de M2H en Honig spellen, en veel van de achtergrondinformatie is nu al te vinden op een speciale pagina op de website van het Archief : www.archiefalkmaar.nl/games.

Op den duur zullen ze echter ook onderdeel worden van het zogenaamde e-depot van het Archief waardoor ze duurzaam bewaard kunnen worden en beschikbaar blijven voor iedereen. Floppy’s, diskettes én bestandsformaten hebben namelijk niet het eeuwige leven.

Update: Wie van de archieven is ook bezig/gaat bezig met software-archivering (niet alleen games)? Jesse de Vos van Beeld & Geluid zoekt contact met jullie. jdvos@beeldengeluid.nl