Snelle jongens in Tilburgs archief

Zondagmiddag Open Monumentendag. Drie jonge gasten wandelen binnen bij Regionaal Archief Tilburg. De oudste is een MBO-er, de andere twee zitten op de middelbare school. Ze weten waar ze zijn: 'mijn vader heeft hier heel veel stamboomonderzoek gedaan'. In de hal van het archief worden ze meteen gegrepen door de grote 18e-eeuwse kaart van Verhees. Hoewel deze twee eeuwen oud is en een kwartslag gedraaid, schijnt het de jongens niet te deren. Razendsnel hebben ze hun huidige woonplek gevonden. Als ik nog iets wil verduidelijken, wuift de middelste jongen me weg: 'Nee, geen twijfel mogelijk. Hier woon ik nu. Ik had een 10 voor topo'. Niks te leren dus, dan maar naar de studiezaal.

Of we ook hedendaagse plattegronden hebben? Ze willen zien hoe de stad er nu uitziet en vergelijkingen maken met kaarten van vroeger. 'Dat lijkt me gaaf! Kunnen jullie niet allerlei kaarten op elkaar leggen en dan steeds zien wat er veranderd is?' De jongste neemt wat kaartjes die getekend zijn op kalkpapier uit de la. Legt ze op elkaar en houdt ze tegen het licht. Onderzoeksvaardigheden en nieuwsgierigheid. De voorwaarden zijn aanwezig.

Vervolgens kijken ze met gretige ogen naar de microficheleesapparaten. Of ze ook daar iets mee mogen doen? 'Misschien jullie geboorteadvertentie opzoeken in de krant?' Ja, graag! Hoewel ze helemaal niet weten óf ze wel in de krant staan. Snel vindt er een redenering plaats: 'als jij op 29 december geboren bent, moet je in de kranten van de dagen er na kijken. En 1 januari kwam er geen krant, 2 januari blijkt op een zondag' De oudste neemt 3 januari mee.

'Ja, ja juffrouw, instructie hoeven hoeven we niet. Dat fiche moet onder dat plaatje, net als bij scheikunde. Inzoomen, uitzoomen: eerst een totaal overzicht van alle bladzijden. Waar zien we de familieadvertenties? Juist daar, dan zoomen we nu weer in.' En als een wonder: de advertentie van de MBO-er staat in de krant. 'Gevonden!' juicht hij en blij als een kind vraagt hij om een print. Ook dat lukt hem zonder enige demonstratie of instructie. Rechtzetten, wat roteren, zoomen, kiezen voor afdrukstand en papiergrootte en daar is zijn bewijs. Nummer twee en drie zijn aangestoken door deze vondst. Binnen enkele minuten hebben ook zij hun geboorteadvertentie in de krant gevonden én een print gemaakt.

'Nu gaan we naar een ander monument, maar hier gaan we zeker terugkomen.' Educatief commentaar is hier geheel overbodig ;-)