Business Models en Innovatie - Vraag altijd: "Waarom?!"

Mijn korte jaar binnen de erfgoed wereld was een interessante. Mijn cariere heeft voornamelijk bestaan uit ondernemen en het werken bij commerciele (online) bureaus en uitgevers, aan marketing, business en technologie, met internet als grote rode draad.De uitdaging om een business model op te zetten voor archief instellingen was daarom een bijzonder interessante missie. Genealogie, stambomen, persoonsgebonden historische data, het waren termen die onderdeel gingen uitmaken van mijn dagelijks werk.Je kunt geen erfgoed website of blog bekijken zonder te struikelen over discussies rondom deze termen; business model innovation. Reuze interessant om te lezen dat het zo speelt binnen de sector. Maar wat speelt er nu eigenlijk? Ik heb er zelf een geschreven waar veel over te doen is geweest. Dat is o.a. reden om hier eens een blog aan te wijden.Is er een noodzaak om het business model van (evt. deels) gesubsidieerde instellingen aan te passen? Gaat de geld kraan dicht? Is er een noodzaak om online juist beter te presteren?Bij commerciele bedrijven speelt dergelijke business model innovatie problematiek ook. Bijvoorbeeld in de muziek (distributie) industrie of bij kranten en dagbladen. Als de markt en ditributie methoden veranderen waardoor er nieuwe spelers opstaan en concureren met de bestaande spelers (bijv nu.nl versus krant uitgevers), dan is de noodzaak daar. Bij kranten hebben van ouds her redacties veel te zeggen. Vanwaar de (business model innovation) noodzaak bij erfgoedinstellingen? Moeten de bestuurder hier zorgen voor een cultuur omslag?Wat je ziet is dat vooral grotere bedrijven meer moeite hebben met innovatie. Waarom? Omdat de verantwoordelijkheden en taken meer gesegmenteerd zijn verdeeld over de organisatie en de vereiste kennis niet op de juiste plek te vinden is. Hoe kleiner de organisatie echter, hoe eenvoudiger het is om het roer om te gooien: Veranderingen in samenwerking en partners, verdienmodellen, geldstromen, de markt, je distributie, etc.Maar we hebben het over business models en innovatie dat impliceert dat de wijze waarom de structuur voor het voeren van de business (de bedrijfsvoering) toe is aan innovatie. Het is iets wat ik me lastig kan voorstellen. Het is ook iets dat ik in de praktijk van erfgoedinstellingen niet zo 1,2,3 zie gebeuren. Welke instelling heeft haar business model geinnoveerd? Iemand?....Ik geloof dat erfgoedinstellingen met alle (unieke!!) hoeveelheden digitale content verlegen zitten om "verdienmodellen" om online omzet te kunnen genereren om zodoende de kosten die hiermee gemoeid zijn, te kunnen dekken. Hier schuilt ook een addertje onder het gras. Kosten-dekken, omzet online genereren, content ten gelde maken, etc. We hebben het over ondernemen, online concureren, marketing, het opzetten van platformen met alle tools die vereist zijn voor een moderne oplossing. Je kunt niet "plannen" dat je de uitgaven die vereist zijn voor het opzetten van een platform, terugverdiend gaan worden. Hoe langer die voorbereiding, hoe meer kosten je maakt die terugverdiend moeten gaan worden. Als iemand de visie heeft, kan je de weg inslaan. Maar het speelveld is vrij leeg en de tribune goedgevuld heb ik het idee.Bijna alle ingredienten zijn aanwezig: IT, een plan, voorbeelden, content, geld, etc. Maar na vele gesprekken over business model innovation met personen uit de erfgoed wereld, valt me op dat er de belangerijkste voorwaarde ontbreekt bij het opzetten van dergelijke initiatieven. Je ziet dat er vanaf grass-root niveau veel discussie is en veel passie voor het vak. Daarnaast is er veel terughoudendheid als het gaat over nieuwe methoden, internet technologieen en het mogelijk maken van ROI (Return on Investment). Voor de start staat de rem er al op. Een andere uitgangspositie is derhalve gewenst. Ondernemerschap moet concreet worden.Wat ik mis binnen de sector is een leider. Iemand met een uitgesproken visie. Iemand die naast inspireren ook daadwerkelijk kan innoveren. Wie is die cultureel ondernemer? Wie heeft die rol om het voortouw te nemen? Wie legt de 'cultuur' voor ondernemerschap: "Het nemen van risico, het aangaan van samenwerkingsverbanden, ook het falen, het zelf kritisch zijn, maar vooral ook de kansen zien, de mogelijkheden"....Kortom een visie die pro-actief uitgedragen en gedeeld wordt.De vraag die rijst is: "Heeft de sector naast een visie meer kennis en leiding nodig om dit te realiseren"?Hoeveel erfgoed-instellingen zijn er die die belangen moeten behartigen? Wie doet er wat? Wie coordineert dit? Of gaat elke organisatie opnieuw zelf het wiel uitvinden en belastinggeld uitgeven aan goedbedoelde experimenten? De publieksbereik-taakstelling van vele organisaties is gelijk aan marketing. Kosten dekken is gelijk aan winst maken. Ondernemen is beginnen, falen en opnieuw beginnen. Aanpassen of "innoveren" komt hierna pas. Als er nog geen business is, is innovatie niet aan de orde. [Online] omzet genereren doe je door samen te werken, door een kritische massa te bereiken, door te concurrenten, door een sterkte propositie neer te zetten, door je doelgroep goed te kennen. Wat zijn de sectorbrede initiatieven op dit vlak? Hoe wordt iedereen beter? Waar wordt naartoe gewerkt? Waarom deze discussies rondom Business Model Innovation?Ik heb mijn kijk op de situatie her en der aangedikt "for arguments sake".Maar ik nodig vooral iedereen uit om te reageren hierop. Hoe zie jij dit?