Verslag Digital Dimentia, 15 oktober 2015
Digital Dimentia: dromen over geschiedenis 2.0Donderdagavond 15 oktober vond bij het Noord-Hollands Ar...
Nieuwe tijden vragen om nieuwe namen - wie helpt
- aug 2011
- Verwijderde gebruiker
- ·
- Aangepast 27 jun
- 20
- 35
De archieven transformeren geleidelijkaan naar steeds digitalere vormen. Een website is de normaalste zaak van de wereld geworden, e-mail kunnen we niet meer wegdenken als communicatiemiddel met klanten. Digitale nieuwsbrieven, weblogs, online fora, facebookpagina's, wiki's, YouTube allemaal online instrumenten die in meerdere of mindere mate door archiefdiensten worden ingezet.
Dat hele nieuwe instrumentarium met allemaal nieuwe namen staat in schril contrast tot de traditionele namen of termen die we gebruiken in de fysieke archiefdienst. Studiezaal, dienstverlening, educatie. Het zijn geen woorden die een warm gevoel oproepen. Bovendien dekken ze vaak de lading niet meer.
Educatie gaat al lang niet meer over onderwijsgroepen, lesbrieven en rondleidingen. Het is veel meer geëvolueerd naar instructie en uitleggen hoe je met informatie in archieven aan de slag kunt gaan. Het is een geweldig instrument om participatie te bevorderen.
Dienstverlenen is een heel papieren term en beschrijft een heel erg papieren omgeving. Maar dienstverlening heeft een geweldige ontwikkeling doorgemaakt. Daar speelt participatie een veel belangrijkere rol, bovendien is het voor een belangrijk deel digitaal geworden.
Studiezaal. Hmm. Niet bepaald een inspirerende naam voor een omgeving waar je onderzoek doet, ontdekkingen doet, informatie analyseert en transformeert. Ook hier is de inbreng van een digitale omgeving beslissend geworden. Niet alleen aan de aanbodkant, de manier waarop wij als archieven onze informatie aanbieden, maar ook de manier waarop onze bezoekers informatie verwerken. Zij gebruiken in toenemende mate laptops en digitale camera's om hun onderzoek in te verwerken of informatie op te slaan en pas later, thuis, te verwerken.
Het lijkt me zinnig om eens na te denken over nieuwe termen, woorden, namen die deze ontwikkeling weergeven. Namen die meer aansluiten bij de nieuwe inhoud, de nieuwe, digitale lading dekken. Termen die de netwerkfunctie en de veelzijdigheid van benaderen van bezoekers incorporeren.
Waar beter dan in deze grote pool van professionals uit de archieven en directe omgeving om eens te crowdsourcen naar nieuwe labels die we in archiefgebouwen en communicatiemiddelen kunnen gebruiken.
Wie helpt?
Verken
Archivaris in een wereld van markt en strijd. Alles gratis op internet? Wie zal dat betalen?
Archivaris in een wereld van markt en strijd.Een berg aan archiefschatten, een groot publiek en nauwel...
Verslagen #conf01 Koning of Bedelaar: Marc Holtman over computers die "ja" zeggen
Voor de inleiding bij dit verslag: zie het eerste verslag. Consequenties voor de informatiehuishouding...
Reacties
Ik zou er geen energie in steken. Nieuwe namen ontstaan spontaan. Als je er over moet nadenken komt er maar zelden iets goeds uit. Ik vind dat de archiefwereld (ik maak er geen deel van uit) goed bezig is en dat ze er voor zorgt dat die oude benamingen meer gaan leven. Het zijn meestal de nieuwe benamingen die nietszeggend zijn.
@Chris
Als nieuwe namen spontaan ontstaan dan hoor ik dat ook graag. Ik ben het met je eens dat er soms heel gekunstelde neologismen worden verzonnen die geen lang leven beschoren zijn. Maar voor hetzelfde geld hebben mensen al nieuwe namen in hun hoofd, of gebruiken ze die zelfs, of hebben die ergens anders opgeduikeld. Allemaal goed.
Luud,
Alleen met een nieuw label kom je er niet. Het gaat om een totaalvisie. Al brainstormend bedacht ik me in 5 minuten het volgende:
- Bedenk hoe het vooral NIET moet heten dan blijft mogelijk vanzelf een richting over waar je verder mee kunt: studieruimte, werkruimte, leeszaal, ..
- Ik bedacht me dat wij met ons gezin heel goede herinneringen hebben aan het nationaal museum Te Papa in Nieuw-Zeeland en dan vooral aan de ontdekruimten voor kinderen: http://www.tepapa.govt.nz/education/kids/pages/kids.aspx
- Zijn de daar gebruikte termen bruikbaar ? Nee, want in het Engels.... Oh ? Is dat voor de doelgroep een probleem ??
- "Discovery space" (maar geen "ontdekruimte"), Stamboom Corner, Historische schatkamer...
Misschien dat anderen hier op verder willen reageren... Wie weet waar we uitkomen.
Studiezaal, dienstverlening, educatie. Het zijn geen woorden die een warm gevoel oproepen. Bovendien dekken ze vaak de lading niet meer.
Hoewel ik al weer een paar jaren uit de archiefwereld weg ben, ben ik het toch niet eens met je laatste zin. Waarom zou bijvoorbeeld de term "educatie" de lading niet meer dekken? Dat je er op een andere manier vorm aan geeft, betekent toch niet dat de naam niet meer klopt? Een leraar maakt ook gebruik van nieuwe hulpmiddelen, maar is nog steeds een leraar. Dienstverlening blijft dienstverlening, een studiezaal blijft een studiezaal.
Begrijp me niet verkeerd: dat men andere namen wil hebben om het aantrekkelijker te maken voor de (jongere) doelgroep, daar kan ik me helemaal in inleven. N.a.v. de post van Jules vroeg ik me af waarom het toch is dat Engelstalige namen vaak aantrekkelijker (spannender, warmer, vul maar in) klinken dan hun Nederlandse equivalent. Ervaar het zelf ook zo, daar niet van :-)
Waar beter dan in deze grote pool van professionals (...) te crowdsourcen naar nieuwe labels (...). Misschien (ook) bij de (gewenste) doelgroep zèlf?
@Jules
Dat is een prima uitgangspunt: bedenk wat je vooral niet wilt zijn. Dat bracht me op deze vraag op het forum :)
Dat het geen eenvoudige opgave is, dat is me volkomen duidelijk. Wederom: daarom dat ik het hier ter sprake breng.
Misschien leent het Nederlands zich wel niet voor wat speelsheid of voor nieuwe woorden die meteen duidelijk maken. Het is mogelijk een hele zakelijke taal, zonder teveel poespas. Dan ligt daar de uitdaging. Hebben we behoefte aan neologismen? Nieuwe samengestelde termen?
Ik wacht nog even af of deze discussie wat op gaat leveren.
@Esther
De woorden stammen uit een tijd waar een hele andere invulling werd gegeven aan het contact met de bezoeker. Daarmee zijn ze niet meteen gediskwalificeerd, maar ze hebben een smaak van vroeger. Afstandelijk ook. Terwijl juist het contact tussen bezoeker en medewerker behoorlijk veranderd is al was het alleen maar omdat de communicatiemiddelen zo veranderd zijn.
Het gaat me niet eens zozeer om het "aantrekkelijker" te maken, ik denk echt dat de inhoud van het werk veranderd is. Dan voldoen de bestaande termen misschien nog wel een beetje en een grote vlag dekt veel lading, maar het kan toch wel scherper?
Ik geef nog even niet op en je tip om ook de doelgroep de vraag te stellen is zonder meer waardevol!
Ik denk er nog over na... Af en toe zou ik namelijk ook wel eens nieuwe termen willen, maar dat soort oefeningen verliest meestal al snel mijn interesse (kun je je voorstellen dat mijn officiële functiebenaming nog steeds 'coördinator Studiezaal' is?), terwijl het wel belangrijk is.
Wel ben ik in de war over nut en noodzaak van de vervanging van sommige termen. Van 'dienstverlenen' zeg je bijvoorbeeld: "Dienstverlenen is een heel papieren term en beschrijft een heel erg papieren omgeving". Maar ja, voor mij is dienstverlenen niet meer dan het verlenen van een dienst en zoals je weet doe ik dat bij voorkeur digitaal, maar ook gerust in een papieren wereld. Je haalt er participatie bij, maar dat is mijns inziens geen onderdeel van dienstverlenen. Dienstverlenen is namelijk eenrichtingsverkeer, participatie is tweerichtingsverkeer (zoals samenwerken). Het zijn dus twee aparte begrippen voor twee verschillende 'concepten' met verschillende doelen, die beide in zowel een papieren als een digitale wereld belangrijk zijn.
Maar verder begrijp ik dat het je gaat om de 'smaak' die aan bepaalde begrippen hangt, zeker in de context van de traditionele dienstverlening (die niet altijd fysiek is trouwens). Misschien moeten we deze oefening - als we die willen doorzetten - aanpakken door te doen wat jij al een beetje doet: de probleembegrippen opnoemen, de problemen daarmee opnoemen, en opnoemen welke nieuwe 'concepten' (wat zijn hun karakteristieken en wat willen we dat ze verwoorden?) we eigenlijk willen benoemen.
En dan beginnen met één begrip.
Wel nog een vraag: wat gaat ons en onze klanten deze oefening opleveren? Gaan klanten zich prettiger voelen in een onderzoekerscentrum dan in een studiezaal? Gaan wij elkaar beter begrijpen? Krijgen we een warmer gevoel? Ik zoek naar een doel, zoals ik bij de vervanging van het begrip 'beeldbank' voor ogen had.
Ik denk er dus nog over na... zoals ik al zei aan het begin. ;-)
@Christian
Je vraag of onze bezoekers er mee gebaat zijn, die is terecht. Ik denk niet dat die meteen warm lopen voor nieuwe namen, zeker niet als het lood om oud ijzer is, of oude wijn in nieuwe zakken. Mocht de conclusie zijn dat er niet veel veranderd is, dan laten we het lekker rusten.
Misschien is het ook meer iets van medewerkers van archieven, zonder archiefachtergrond, die zich niet zo herkennen in die benamingen. Je kunt natuurlijk zeggen dat als je een facebookpagina beheert, dat je dan een dienst verleent. Of als je een project leidt dat met behulp van vrijwilligers bronnen nader toegankelijk maakt, dat je dan ook een dienst verleent. Eigenlijk verlenen we allemaal diensten aan elkaar, intern en extern, de salarisadministratie, de receptie etc. Toch proberen we door middel van andere benamingen die bijzondere taak apart te benoemen.
Misschien blijft de term dienstverlening wel overeind voor een bepaald deel van de taken die uitgeoefend worden en komen we uit bij nieuwe termen voor nieuwe taakgebieden.
En van dat meubilair op onze websites moeten we inderdaad ook af :)
Denk er nog maar eens over na ;)
@Luud: Als je een Facebook-pagina beheert, dan verleen je geen dienst, maar manage je sociale media, of een community (sociale mediamanager of communitymanager), alhoewel je via een Facebook-pagina ook best diensten kunt verlenen. En als je een project leidt dat met behulp van vrijwilligers bronnen nader toegankelijk maakt, dan verleen je ook geen dienst, dan leid je vrijwilligersprojecten (vrijwilligerscoördinator of projectleider).
Dienstverlening is een term die altijd al maar een deel van onze taken heeft gedekt, toch? En voor die andere dingen zijn al andere namen (die op zich best aan vervanging toe kunnen zijn hoor).
Nadenken... want het begint me nu wel te boeien.
Ik denk dat je de geschiedenis op zijn beloop moet laten voor wat het ontstaan en verdwijnen van woorden betreft. Onze grootouders en overgrootouders gebruikten begrippen (vaak ook nog in hun streektaal) die te maken hadden met hun beroep in de landbouw of als ambachtsman. In mijn werkzame leven heb ik de hele kantoorpraktijk zien veranderen van pen en papier via typmachines (hand- en electrisch) en rekenmachines naar steeds geavanceerdere computers, pc's, laptops en tegenwoordig ipads. Het archief in dozen zal blijven bestaan als brondocumenten, die kunnen we nu veel beter gaan conserveren. De gebruikers gaan digitaal, daar slijt ons archief niet meer door. Ze zullen zelf met begrippen komen om aan te geven wat het is en hoe het heet. Over een jaar of tien zijn die nieuwe begrippen algemeen gebruiksgoed geworden en staan ze in het woordenboek.
Met vriendelijke groet,
Albert Folkerts
* ik heb ook al een deel van mijn privé archief digitaal op het WWW gezet, met name door mij geschreven artikelen in bladen zoals de Antiek & Verzamelkrant, Vakantiekriebels, Campervaria, Detectormagazine en een stel lokale kranten.
Mijn oog valt net weer op de term "interactief publieksbereik". Lijkt me een mooie job om dáár coördinator van te zijn, i.p.v. van een "studiezaal" ;-)
Educatie gaat allang niet meer over onderwijsgroepen???? Hoezo? Ik heb net een enthousiaste VMBO-groep uitgezwaaid, we hebben voor dit schooljaar al 37 aanmeldingen van basisschoolklassen, er komen honderden studenten en ik heb diverse aanmeldingen van voortgezet onderwijs. Is Utrecht anders dan de rest van Nederland?
Nieuwe namen kunnen ook verwarrend werken, zoals RHC's maar al te vaak merken.
Dag allen en @Nettie in het bijzonder. Volgens mij onderkent Luud niet dat schoolgroepen tot de educatie behoren. maar ook naar mijn idee volstaat die term niet. Educatie is meer dan schoolgroepen bedienen. Educatie is het organiseren van structuur en stapsgewijze instructie, demonstratie, verwerking, afstemmen op etc. Dat er schoolgroepen zijn ok. Maar morgen heb ik een nieuwe groep kunstenaars die nog nooit een archief hebben gezien. Wat doe je dan?
Inderdaad, het bekende proces. Vragen wat de wensen en of behoeften zijn. Hoe ziet de doelgroep er uit, wat is hun beginsituatie? Wat moet er gebeuren? Hoeveel tijd is daarvoor? Welke stappen moet ik organiseren? Welke middelen hebben zij nodig? Wat bied ik aan aan de gevorderden.....
Is dit een proces dat alleen bestemd is voor schoolgroepen en wanneer er geleerd moet worden?
Maar ja, welke term dan? Ik zag meen ik één keer in deze discussie het woord 'publiek' voorbij komen. 'interactief publieksbereik' noemde Christian dat, geloof ik. 'Publiek' dat moet er in, maar ook 'publiek' is weer erg breed. 1e lijns en 2e lijns EHBO (Eerste Hulp bij Archiefonderzoek) ;-) Ik moet er ook nog over nadenken.
@Petra
Als archiefgebruiker, bezoeker voel ik me niet erg thuis bij de term "publiek". Evenmin als ik graag door de overheid als "burger" aangeduid wil worden. Of "consument" bij een winkelketen. Deze termen geven mij veel te weinig een gevoel dat er vanuit mijn behoeften gedacht wordt. De termen benadrukken tveel het perspectief vanuit de organisatie. Denk maar eens hoe het voelt als er een medewerker tegen een nieuwe bezoeker zegt: "welkom publiek", "welkom burger", "welkom consument"...
Denk dus vanuit de klant en niet vanuit de organisatie. Dat laat onverlet dat een medewerker best de functie "coördinator publieksdienstverlening" mag hebben. Die term is voor intern gebruik binnen de organisatie en in het professionele circuit (visitekaartje). Op de balie (als die er is) zie ik dan liever een naambordje staan met "Uw vraagbaak: Christian".
Dag Jules, uiteraard kun je je publiek niet begroeten als zodanig. Aangezien onze bezoekersgroep redelijk te overzien is qua aantal, pleit ik er zelfs voor om de mensen met hun eigen naam aan te spreken. 'Goedemorgen mevr. de Laat, leuk dat u er weer bent.' Volgens mij kun je niet publieksgerichter zijn. Er is inderdaad een verschil in interne benamingen en de externe communicatie. Zoals al eerder in deze discussie gezegd: de bezoeker moet er geen last van hebben.
Ik vind dat wanneer de termen 'educatie' en 'dienstverlening' naast elkaar worden gebruikt, dat de lading niet gedekt is. Gisteren kwam er een familiegroep. Op zoek met speurvragen door de stad. een bezoek aan het archief was er een onderdeel van. Van tevoren programma even doorgesproken. Enkele vragen 'op maat' voorbereid. Materiaal klaargeld, vragenformulier en ontvangen van de groep. Is dat 'educatie', is dat 'dienstverlening' of is het vraaggericht werken, ongeacht soort bezoeker, gebruiker en ongeacht de afdeling waarvoor je werkt.
Publiekszaken...publieksopvang...Misschien moeten we in de museumwereld eens zien welke namen daar worden gebruikt. Of in de bibliotheken? Jules Lauwerier zei:
@Petra
Als archiefgebruiker, bezoeker voel ik me niet erg thuis bij de term "publiek". Evenmin als ik graag door de overheid als "burger" aangeduid wil worden. Of "consument" bij een winkelketen. Deze termen geven mij veel te weinig een gevoel dat er vanuit mijn behoeften gedacht wordt. De termen benadrukken tveel het perspectief vanuit de organisatie. Denk maar eens hoe het voelt als er een medewerker tegen een nieuwe bezoeker zegt: "welkom publiek", "welkom burger", "welkom consument"...
Denk dus vanuit de klant en niet vanuit de organisatie. Dat laat onverlet dat een medewerker best de functie "coördinator publieksdienstverlening" mag hebben. Die term is voor intern gebruik binnen de organisatie en in het professionele circuit (visitekaartje). Op de balie (als die er is) zie ik dan liever een naambordje staan met "Uw vraagbaak: Christian".
@Albert
Dat is natuurlijk ook een manier: afwachten wat er komt. Maar dat is me dan net iets te passief. Bovendien is het goed om eens actief na te denken over de inhoud van het werk dat bij een archief gedaan wordt. Er is een heleboel verandert in de afgelopen jaren, tenminste zo ervaar ik dat. Zijn die oude termen dan nog wel toepasselijk? Wat is er eigenlijk verandert? Verdienen die nieuwe taken of inhoud van taken geen aparte termen?
Kan bij de werving van nieuwe medewerkers ook helpen om hen aan te spreken op andere competenties dan "dienstverlenen".
@Christian
Dus als je via Facebook een vraag beantwoordt dan verleen je geen dienst, maar wel als je dat in een chat of e-mail doet? Daar denk ik toch anders over. Als je een project leidt dat informatie beter vindbaar maakt, dan kun je dat heel beperkt projectleider noemen, maar het resultaat van het project leidt (hopelijk) tot betere diensteverlening. Bovendien ben je in zo'n project ook bezig met communitymanagement. Ligt aan de vorm die je gekoezen hebt.
Het gaat er nu juist om, wat mij betreft, dat je al die onderscheiden niet meer zo makkelijk kunt maken omdat medewerkers bij archiefdiensten een verbreding van taakgebieden hebben gekregen die soms een nieuwe of andere inhoud krijgen dan mogelijk oorspronkelijk bedoeld. Dat maakt het nou juist zo noodzakelijk om eens na te denken of het concept dienstverlening binnen archiefdiensten nog wel de nieuwe lading dekt.
Dienstverlening is zo'n breed gebruikte term in allerlei sectoren van de economie dat je op zoek moet naar wat het voor jouw tak van werk bijzonder maakt, of onderscheidend.
@Luud: Wel goed lezen hoor, want ik zei aangaande Facebook: "...alhoewel je via een Facebook-pagina ook best diensten kunt verlenen" zoals bijvoorbeeld het beantwoorden van vragen.
Je begint me nu trouwens in de discussie te 'verliezen'. Dat wat je zegt over een project leiden en communitymanagement, is dat iets van de laatste tijd? Volgens mij gebeurt dat namelijk al jááááren, bijvoorbeeld inzake vrijwilligersprojecten. Je werft mensen, stimuleert en enthousiasmeert mensen, verzorgt een cursus en een uitstapje, stuurt ze een kerstpakket enzovoort. En dat valt wat mij betreft prima onder de term 'vrijwilligersbegeleiding'.
Ik weet van mezelf dat ik soms weinig probleembewust ben (een zegen en een vloek tegelijkertijd) en dat zal me wellicht ook in dit geval parten spelen... ;-)
Zit de crux niet eerder in het feit dat oude taken op een nieuwe manier worden ingevuld (en dat we dat soms voor nieuwe taken verwarren) en dat medewerkers breder worden ingezet?
@Christian
Ik wil er zeker geen probleem van maken. Het is geen kwestie die dringend een oplossing moet opleveren. Het is eerder een verkennende discussie om te kijken hoe de vlag er bij hangt en of er meer archiefmedewerkers zijn die hier over willen meedenken. Of er bij meer collega's een licht gevoel van onbehagen leeft over de terminologie die ons taakveld beschrijven.
Als dat niet zo is, en daar neigt het sterk toe, dan is dat de constatering.
@Luud: Binnenkort zien we elkaar toch weer, en dan snijden we het onderwerp nog eens aan. Misschien dat ik onder het genot van een kokoskoek ineens heldere gedachten krijg bij het thema.