Openbaarheid Kadastrale archieven

Reacties

• • Violet (Adviseur Kennisontwikkeling)
  • 1551260100

  Hoi gerdien, ik heb de communities van de kennisplatforms Openbaarheid en Dienstverlening getipt over je vraag...hopelijk komt er wat kennis los :-)

  
• • Christian van der Ven
  • 1551270660

  Hallo Gerdien, ongetwijfeld zit het juridisch hélemaal anders in elkaar en misschien mag er dan bíjna niks, maar in de praktijk bieden veel (de meeste?) archiefinstellingen al sinds jaar en dag archieven van het Kadaster aan om onderzoek in te doen. In eerste instantie liep dat dan door tot de registers van eind jaren '80 van de 20e eeuw (na die tijd is alles geautomatiseerd geraakt en daarvan hadden archiefinstellingen dus ook geen fysiek materiaal meer in huis), veelal nog via microfiches op studiezalen, tegenwoordig via de Archiefviewer van het Kadaster zelf (met daarin ook zeer recent materiaal!) waar rhc's op hun studiezalen de beschikking over hebben, en via een abonnement ook steeds meer lokale/regionale archiefinstellingen, maar ook historische verenigingen en particulieren. Vanuit het Kadaster geëist, ben je dan wel verplicht je eraan te houden dat dit puur voor historisch onderzoek is bedoeld, want voor vragen inzake rechtszekerheid moet je je tot het Kadaster wenden. Daar zit in zekere zin een paradox in, maar goed, in de praktijk heeft dat volgens mij nog nergens tot een probleem geleid. (Hoor het graag als dat wél zo is!) Uiteraard mogen de in deze bron gevonden gegevens niet zomaar elders gepubliceerd worden, daarop is gewoon de geldende privacywetgeving van toepassing. Staat vast ook een regeltje over in de gebruiksvoorwaarden, maar die heb ik even niet meer scherp op het netvlies. Maar zoals gezegd, dit is de praktijk. Kan me voorstellen dat dit afwijkt van hoe strikt genomen juridisch de vork in de steel zit.
  
  Anders gezegd: om jezelf een hoop uitzoekwerk te besparen (en om eventueel geen slapende honden wakker te maken) zou ik de bewuste bezoeker gewoon verwijzen naar het dichtsbijzijnde rhc, waar hij/zij via Archiefviewer alles over het grond- en huizenbezit van overgrootopa kan uitvlooien.

  
• • Verwijderde gebruiker
  • 1551435180

  De AVG is niet van toepassing op overleden personen: zie Overweging (27), (158) en (160) van deze verordening. Als dus met zekerheid kan worden gesteld, dat het te onderzoeken archiefbestand, voor wat gegevens over personen betreft, uitsluitend gegevens bevat van overleden personen, gelden dus geen onderzoeksbeperkingen o.g.v. de AVG. Gegevens over overleden personen zijn geen persoonsgegevens in de zin van de AVG.
  
  De eventuele openbaarheidsbeperking o.g.v. de Archiefwet 1995 (art. 15, eerste lid), heeft, daar waar deze beperking verband houdt met bescherming van de persoonlijke levenssfeer (art. 15, eerste lid, sub a, AW'95), een ruimere werking dan die van natuurlijke personen (welke werking beperkt is tot het in leven zijn van personen). Tot de persoonlijke levenssfeer kunnen ook overleden personen en nabestaanden hiervan worden gerekend, afhankelijk van de gevoeligheid van de gegevens over de betreffende personen (bij bijv. politieke gezindheid i.r.t. WOII zal dit zeker een rol spelen bij het besluit tot openbaarheidsbeperking: dit besluit zal dan niet uitsluitend afhankelijk worden gesteld van het wel of niet in leven zijn van betrokkenen).
  
  Gelet op het onderwerp lijkt mij een ruimere levenssfeer dan de personen zelf niet aan de orde, maar dit blijft altijd een kwestie van het goed analyseren van de betreffende gegevens, voordat eventuele beperkingen aan de openbaarheid worden gesteld. Als er op het te onderzoeken archiefbestand geen openbaarheidsbeperkingen zijn gesteld, kunnen deze niet na overbrenging alsnog worden gesteld. Ook niet als de zorgdrager na overbrenging constateert, dat een beperking had moeten worden gesteld, maar deze constatering plaatsvindt onder gelijk gebleven omstandigheden t.o.v. de omstandigheden waaronder de openbaarheidsstelling heeft plaatsgevonden (zie art. 15, tweede lid, AW'95 en o.a. de uitspraak van 8 september 2015 van de Rechtbank Gelderland: ECLI:NL:RBGEL:2015:5656).
  
  Aangezien de onderzoeksvraag een archiefbestand betreft dat zich in een archiefbewaarplaats bevindt, is dus in het geval dat de gegevens alleen overleden personen betreft, voor de raadpleging alleen van belang of er openbaarheidsbeperkingen op dit bestand zijn gesteld.
  
  Lastiger wordt het dus als het te onderzoeken archiefbestand wel persoonsgegevens bevat. In dat geval dient namelijk betrokkenen om toestemming te worden gevraagd conform de betreffende bepalingen van de AVG: zie o.a. Overweging (32), (40), (42) en (43) en art. 4, definitie 11), art. 6, eerste lid, sub a) en art. 7 van deze verordening. Gelet op de onderzoeksvraag moet overigens rekening worden gehouden met het feit, dat dit onderzoek niet valt binnen de kaders van algemeen belang, wetenschappelijk of historisch onderzoek of statistische doeleinden: binnen de AVG zijn deze kaders namelijk gekoppeld aan de gerechtvaardigde verwachting van de maatschappij dat er sprake is van kennisvermeerdering. Weliswaar is onder Overweging (113) van deze verordening deze gerechtvaardigde verwachting gekoppeld aan doorgiften, maar gelet op het achterwege gebleven zijn van nadere explicatie van de begrippen ‘algemeen belang’, ‘wetenschappelijk of historisch onderzoek’ of ‘statistische doeleinden’ in de verordening kan deze verwachting ook worden beschouwd als onderdeel uitmakend van deze begrippen binnen de overige Overwegingen en de bepalingen van de verordening.
  
  Verstrekking van geanonimiseerde afschriften van de betreffende archiefbescheiden is overigens geen optie als het beleid van de beheerder van de archiefbewaarplaats is om van beperkt openbare archiefbescheiden geen kopieën te verstrekken maar alleen inzage in deze bescheiden te geven, waarbij het anonimiseren van betreffende bescheiden t.b.v. inzageverlening eveneens geen optie is: zie overweging 4.1 van de uitspraak van 8 maart 2017 van de Raad van State (ECLI:NL:RVS:2017:620). Bij een ander beleid van de beheerder van de archiefbewaarplaats lijkt dus wel de mogelijkheid te bestaan geanonimiseerde kopieën van betreffende archiefbescheiden te verstrekken, zij het dat deze kopieën, vanuit het oogpunt van authenticiteit, niet kunnen doorgaan voor kopieën van archiefbescheiden, hetgeen deze kopieën hun rechtskracht ontneemt.