Opinie: Erken archieven als actieve instrumenten van herstel en verantwoording

Adoptiearchieven zijn veel meer dan een verzameling papieren over procedures. Het zijn bronnen van herinnering, bewijs en ook erkenning. Voor een grote groep geadopteerden vormen deze documenten vaak de enige tastbare verbinding met hun oorsprong.

Het beheren van deze adoptiearchieven en adoptie gerelateerde documenten vraagt daarom om verantwoordelijkheid. Het gaat niet alleen maar om stil te bewaren, maar ook om kritisch blijven kijken en zorgen voor toegankelijkheid. Archiefkritiek is daarbij dus onmisbaar. Want in deze archieven zitten machtsverschillen en hiaten besloten. Door die te erkennen en te bevragen, kunnen archieven uitgroeien tot instrumenten van herstel en verantwoording. Maar dat lukt alleen als we ze blijven bevragen niet alleen op de inhoud maar ook op de toegankelijkheid.

Vanuit dit perspectief is het opinieartikel (zie pdf) , dat deels ook samen met de adoptievergunninghouder Wereldkinderen tot stand kwam, van bijzondere waarde. Het laat zien dat archieven niet alleen administratief erfgoed zijn, maar ook een bron van maatschappelijke dialoog en verantwoording. Zo’n gesprek had ik nog niet eerder met hen gevoerd. Vanuit hun praktijk, als organisatie die decennialang actief is in het adoptieveld, wordt nu zichtbaar waar onze wegen elkaar heel lichtjes toch ook raken. Het toont dat ook voor hen archieven van groot belang zijn: als dragers van verantwoordelijkheid en als sleutel tot rechtvaardigheid voor geadopteerden.

Eventuele feedback en kritiek op dit opiniestuk zijn welkom, zodat ik als belanghebbende ook blijf leren.