Online cursus Stamboomonderzoek CBG en OU

Via Twitter werd ik er een aantal keer op geattendeerd: CBG en Open Universiteit bieden gezamenlijk een basiscursus Stamboomonderzoek aan. Deze is in principe geheel gratis, alleen degene die tentamen wil doen, betaalt € 125,. In één van de tweets stond het woord 'online'. Ik was nieuwsgierig naar de mate van digitaal aanbod en heb dan ook meteen gekeken. De website van de OU is me vertrouwd: ik studeer er zelf al een jaar of vijf Cultuurwetenschappen.

De OU staat bekend als één van de beste universiteiten. Degelijk en volledig zijn de cursussen en zo ook deze 'Stamboomonderzoek voor beginners'. Helder is de indeling met een opzet, blokken, leereenheden, afbeeldingen, literatuurlijst etc.. Elke leereenheid wordt afgesloten met mutiple choice vragen en opdrachten en daarop volgend een terugkoppeling. Ik ken deze structuur van de andere modulen van de OU. De inhoud is afkomstig van het CBG en aangezien auteur Rob van Drie er zelf werkzaam is ga ik er van uit dat deze informatie compleet en juist is. Daarbij heb ik inhoudelijk geen expertise.

Ik zal me beperken tot het digitale aspect: In eerste instantie heb ik alle links aangeklikt. Overal verschenen meteen PDF's. Dat stuit me enigszins tegen de borst, dat A4 papier kennen we wel. Als je namelijk alle PDF's uitdraait en je stopt ze in een map, heb je gewoon een ouderwetse cursusmap. De PDF's zijn echter wel alle keurig op een rij gezet, dus het downloaden is overzichtelijk gemaakt. Lappen tekst lezen ook gemakkelijker van papier. Hadden ze de teksten online gezet, dan waren het 'digitale pageturners' geworden. Lezen van een beeldscherm is minder dan teksten op papier.

De mogelijkheid van digitaal lesmateriaal is o.a. dat je kunt doorklikken en daar is in de PDF's gebruik van gemaakt. Zo zijn er verwijzingen naar het CBG, naar algemene websites over stamboomonderzoek én naar diverse archieven (waaronder ook RATilburg ;-)). De afbeeldingenlijst is eveneens fraai gestructureerd. Het betreft scans van geboorte-, huwelijk-, overlijden etc.. Eén akte kost € 1,50. Dit is om de cursist te leren dat registreren en aanschaffen geld kost...Het is een onderdeel van het leerproces.

'Met deze cursus hoeft de cursist de deur niet uit, pas als hij met zijn eigen familie aan de slag gaat, zal hij onderzoek moeten doen in archief, bibliotheek of museum', zo staat er in de inleidende tekst. Ook geeft men aan dat er in de archieven genealogische handboeken en provinciale gidsen voor handen zijn, waarin de cursist kan zien over welke bronnen het archief beschikt. Ik heb het idee dat hier de vergevorderde digitalisering van de archieven wat beter voor het voetlicht had kunnen komen. Het klinkt wat gedateerd, tenminste ten aanzien van de archieven zoals ik die ken. In de opdrachten na elke leereenheid staan verwijzingen naar archieven in het land. De cursist moet aldaar de opdracht (digitaal) vervullen.

De cursus lijkt me inhoudelijk prima. Ook het feit dat hij digitaal beschikbaar is, maakt het toegankelijk voor in principe iedereen. Maar verder is het wat doods en saai. Ook is deze wijze nogal traditioneel: één kennishebbende strooit zijn informatie uit over de cursist, die er niet of nauwelijks toe lijkt te doen. Het digitale had wat mij betreft wat meer uitgebuit kunnen worden ten aanzien van zowel de content als de communicatie. Qua informatie kun je namelijk filmpjes laten zien. Er zijn er genoeg die bijvoorbeeld laten zien wat een archief is. Voorts zouden er instructiefilmpjes getoond kunnen worden van hoe je digitaal zoekt in een database. Wellicht hadden de schrijvers gebruik kunnen maken van gesproken instructie door een docent: het scheelt wat PDF's om zelf te lezen en informatie eigen te maken en het is aantrekkelijker. Neemt niet weg dat een PDF achter de hand als te raadplegen materiaal altijd handig is. Kortom, wat meer beeld- en filmmateriaal én een persoonlijke noot maken een cursus aantrekkelijker.

Voorts is de component 'communicatie' volledig afwezig. Jammer. Zo zou immers digitale communicatie tussen docent en cursist mogelijk moeten zijn. Ook cursisten onderling vinden het vaak leuk om met elkaar van gedachten te wisselen of vragen aan elkaar te stellen. Verder communiceert de cursist evenmin met het materiaal: hij kan de teksten downloaden en de plaatjes bekijken, maar een online oefening doen of een digitale proef op de som, zit er niet in. Ook het zelf inbrengen van gevonden materiaal of het becommentariëren er van, daarin is niet voorzien.

Mijn oordeel is dat het inderdaad een basiscursus is. Basic zowel inhoudelijk voor de beginner, maar echter (te) basaal qua digitaal aanbod. In deze tijd van digitale middelen én expertise waarover de OU zeker beschikt (er is een faculteit Onderwijswetenschappen met daarin een prima module E-Learning) vind ik de cursus qua digitaal leren te weinig uitgebuit. Verder heb ik twee flauwe opmerkingen: het betalen van € 1,50 - als leeractiviteit - vind ik pietluttig en naar mijn idee lang niet overal van toepassing. Het tentamen á € 125,- voor tien meerkeuzevragen waarvan je er zeven goed moet hebben, daar zet ik eveneens mijn vraagtekens bij. Het levert weliswaar een certificaat op maar geen studiepunten...;-)