NFT’s en digitale archivering

  • jul 2021
  • Eva van den Hurk - van 't Klooster
  • ·
  • Aangepast 27 jun
  • 7
  • 53
Eva van den Hurk - van 't Klooster
KIA Community
  • Monique van der Linden
  • Annelot Vijn
  • Tamara van Zwol
  • Twan Mars
  • Marco Streefkerk
  • Joost Salverda

De laatste tijd staan er op websites als Nu.nl verschillende nieuwsberichten over Non Fungible Tokens (NFT’s). Zo hebben meerdere eigenaren van meme’s en bekendere YouTubevideo’s hun content verkocht als NFT, klaagt Jay-Z de medeoprichter van zijn platenlabel aan om de verkoop van zijn album als NFT en verkocht actrice Lindsey Lohan een selfie als NFT.[1]Wat zijn NFT’s, hoe werken ze en kunnen ze een rol spelen in de toekomst van digitale archivering?

Wat is een Non Fungible Token?

In het Nederlands betekent Non Fungible Token niet vervangbare token. Het is een (eigendoms)registratie van een digitaal object in een blockchain. Een blockchain is een database waarin transacties worden opgeslagen. Twee partijen die elkaar vertrouwen wisselen iets uit (cryptomunten, rechten etc.) en ondertekenen beiden de transactie in de blockchain. Dit blokje aan informatie wordt opgeslagen. Wanneer een volgende partij diezelfde cryptomunten of rechten wil kopen, volgt eenzelfde soort actie, waarbij het blokje informatie dat daarbij ontstaat ook de informatie uit het vorige blokje bevat. Zo ontstaat er een keten aan informatie, die dankzij de encryptie die erop zit als zeer veilig wordt gezien. In het geval van NFT’s wordt deze blockchain ingezet om de eigendomsrechten van een digitaal object vast te leggen. De tokens waarover in de naam wordt gesproken, zijn niet vervangbaar omdat de tokens uniek zijn en omdat ze horen bij een uniek digitaal object. Hier zit de toegevoegde waarde van een NFT: het maakt een object uniek en daarmee waardevol.

Van digitale objecten kunnen vele kopieën bestaan. Op YouTube staan bijvoorbeeld vaak meerdere versies van dezelfde clip. Door een NFT aan zo’n clip toe te kennen, wordt deze uniek. Wanneer het gaat om de clip die als eerste geplaatst werd of de “originele” clip (het filmpje dat daadwerkelijk is opgenomen of de eerste creatie), wordt de NFT meer waard. Deze prijsstijging en de uniciteit van een NFT worden nog duidelijker wanneer deze wordt toegekend aan een digitaal kunstwerk. Een NFT is dus niet te vergelijken met een euromunt (de een heeft dezelfde waarde als de ander), maar meer met een verzamelkaart. Het stukje gelamineerd karton is op zich niet veel waard, maar doordat men een bepaalde waarde aan de kaart toekent (omdat de kaart bijzonder of zeldzaam is), stijgt de prijs.

Bij de verkoop van een NFT krijgt de koper de unieke code in de NFT. Hiermee kan aangetoond worden dat de koper de eigenaar is van een digitaal object en wat de context en waarde is van het object. Hier kan een verdienmodel aan gehangen worden. Als een grote organisatie in het NFT contract laat opnemen dat bij iedere verkoop van de NFT een percentage naar de organisatie gaat, kan een organisatie in korte tijd veel geld opstrijken.

Rol bij digitale archivering

NFT’s kunnen op den duur ook een rol gaan spelen bij digitale archivering. Zo kunnen er in een NFT zaken worden vastgelegd die van belang zijn voor het waarderen van een digitaal archiefstuk. Denk hierbij aan de authenticiteit van de contextinformatie (de echtheid van de NFT wordt vastgelegd in de blockchain; het eigenaarschap is helder) en de onveranderlijkheid en opstapelbaarheid van de metadata in de blockchain. Wanneer auteursrechtelijke informatie ook wordt opgenomen in de NFT (bijvoorbeeld in een bijbehorend smart contract), kan dit archiefinstellingen de grote speurtocht naar rechthebbenden die veel organisaties uitvoeren voor hun papieren archief besparen. Daarnaast kunnen archiefinstellingen te maken krijgen met aanbiedingen van NFT’s, wat een interessant nieuw hoofdstuk kan worden in de digitale preservering.

Veel van deze mogelijkheden zijn afhankelijk van de verdere ontwikkeling van de NFT en de groei van het gebruik van NFT. Desalniettemin kunnen archiefinstellingen wel alvast onderzoek doen naar de invloed die NFT’s kunnen hebben op de eigen collectie en preservering. Naast voordelen kan de blockchain immers ook risico’s met zich meebrengen, bijvoorbeeld op het gebied van privacy. Voel je vrij om hieronder te reageren: ik ben benieuwd naar jullie mening.

[1] https://www.nu.nl/muziek/6140644/jay-z-klaagt-medeoprichter-platenlabel-roc-a-fella-records-aan.html; https://www.nu.nl/tech/6130644/meisje-dat-voor-brandend-huis-poseerde-verdient-4-ton-aan-meme.html; https://www.nu.nl/tech/6133911/veelbekeken-video-charlie-bit-my-finger-verdwijnt-van-youtube-na-veiling.html; https://btcdirect.eu/nl-nl/nft-cryptocurrency (geraadpleegd 21 juli 2021).

Reacties

7 reacties, meest recent: 10 maart 2022

  • Juridisch gezien heb ik altijd begrepen dat data geen roerend goed zijn en daarmee geen eigenaar hebben. Verandert NFT daar wezenlijk iets aan (je schrijft neem ik aan niet voor niets eigendom tussen haakjes)? Hoe stel je bijvoorbeeld vast dat iemand die een object als NFT registreert ook daadwerkelijk de maker of de eigenaar is? Over de bruikbaarheid van blockchain is al e.e.a. gepubliceerd (o.a. door Geert Jan van Bussel). Blockchain heeft, als het gaat om archivering, zijn beperkingen. Een internationaal register waarin rechten zijn vastgelegd en waar je met behulp van een unieke sleutel naar kunt verwijzen (terwijl je zelf niet de beheerder bent) heeft zin als iedereen zijn of haar rechten ook registreert en als de chain en de unieke verwijzing ook intact blijft. Dat zal zich nog moeten bewijzen, al zal het enorm helpen dat er financiële belangen mee zijn gemoeid (mensen raken nu eenmaal niet graag geld kwijt). Ik denk dat dat de zwakke schakel zal zijn (er zijn niet voor niets stichtingen die opkomen voor rechten van onbekende auteurs). Desalniettemin zou het interessante mogelijkheden kunnen bieden als je gebruik zou kunnen maken van een dergelijke kernregistratie met een zekere autoriteit.

    Joost Salverda

  • Dank je wel voor je reactie Joost. De punten die je noemt zijn zeer legitiem. Zo zit ik zelf ook nog met de privacyaspecten van de blockchain, bijvoorbeeld het recht op vergetelheid (dat niet ingewilligd kan worden omdat metadata en dus persoonsgegevens vaststaat in de blockchain). Het idee dat iedereen ooit eigendoms- en auteursrechteninformatie zal vastleggen in een NFT is natuurlijk utopisch, maar ik vind het wel de moeite waard om verder te sparren over wat gebruik van een NFT, bijvoorbeeld ook intern door het archief zelf, kan opleveren. Je wordt bij de aankoop van een NFT eigenaar van een stukje code, vandaar dat het woord eigendom tussen haakjes staat. Het moet zich allemaal nog bewijzen en wie weet zijn er slimmere oplossingen voor de onduidelijkheid binnen rechtenkwesties (wat kunnen inderdaad registers met gekoppelde API's en linked open data betekenen), maar desalniettemin lijkt het me een interessante ontwikkeling om te volgen.

    Eva van den Hurk - van 't Klooster

  • Dank voor deze introductie, Eva. Ik zie de potentie van blockchain en NFT omdat ze een digitale vorm voor authenticiteit bieden. Een kernwaarde binnen erfgoed. Goed als wij als sector kennis opdoen en meepraten in de ontwikkeling en, vooral, maatschappelijke toepassing van deze nieuwe technologieën. Daarbij horen ook verdienmodellen om onderzoek en toepassing te financieren. Ik ben nieuwsgierig naar onderzoek op dit gebied, bv bij een partij als CWI. Zie ook een recente paneldiscusssie over deze kansen bij MuseumNext: https://museumnext.mn.co/posts/digital-income-summit-panel-what-can-nfts-do-for-museums

    Marco Streefkerk

  • Dank je wel voor je reactie Marco. Ik kan me ook voorstellen dat de registratie van eigenaarschap in de museumwereld van essentieel belang is. Je ziet nu ook dat steeds meer digitale kunstwerken via NFT worden verkocht. Dat lijkt me een interessante ontwikkeling voor de museumwereld, zowel op het gebied van (aankoop van) kunst als op het gebied van archivering van de NFT in het bedrijfsarchief.

    Eva van den Hurk - van 't Klooster

  • Het is een hele interessante ontwikkeling, maar NFT's zijn niet alleen nieuw voor de archiefsector, ook de nieuwe aanbieders van NFT's zijn nog niet waterdicht en transparant over hun werkwijze.

    Inmiddels ben ik erachter dat er een verschil is tussen een NFT-certificaat en het NFT-object. Wanneer een object wordt "gemint" bij één van de NFT marktplaatsen (OpenSea, Rarible, Superrare) wordt het certificaat opgeslagen in de blockchain (meestal Ethereum, Solana of Polygon). Dat wordt dus netjes een eeuwig decentraal bewaard (of ten minste, zo lang iedereen een ledger blijft bijhouden) en gekoppeld aan de Private Key van degene die het object heeft gemint (lekker ook, dit taalgebruik). Het daadwerkelijke object wordt niet op de blockchain opgeslagen, maar meestal via IPFS (Interplenetary File Storage). Dit is een decentraal opslagsysteem voor digitale objecten (o.a. bekend van Bittorrent). Het NFT-certificaat is dus eigenlijk een link naar het object in IPFS. Je bent, kortom, eigenaar van een link naar een object op een betaalde online storagedienst. Ook is het zo dat de duurzaamheid van opslag in dat IPFS niet per se gegarandeerd is. Sowieso moet een object zijn gepinned. Dit is het zorgen dat die decentrale opslag van je object via IPFS daadwerkelijk op meerdere servers wordt gedaan (het moet natuurlijk ook ergens staan en het liefst niet op één locatie). Dit wordt vaak gedaan door commerciële diensten, of in zeldzame gevallen op basis van altruisme. Deze bedrijven kunnen stoppen (failliet gaan, kiezen om objecten niet meer te bewaren) met alle gevolgen van dien. Een voorbeeld van zo'n bedrijf is Pinata (https://www.pinata.cloud), die tegen betaling serverruimte biedt om objecten de pinnen. Ik zal nog onderzoeken hoe dit werkt bij de NFT marktplaatsen en of er al initiatieven zijn het probleem rondom digitale duurzaamheid van NFT-objecten op te lossen. Op dit moment lijkt het gebruik van Arweave een oplossing, dus misschien is dat iets wat breder zal worden gebruikt in de NFT-wereld. Tot die tijd is het spannend hoe duurzaam een NFT is.

    Dat maakt het principe van NFT's overigens niet minder interessant, het is vooral hoe het wordt toegepast. Ik ben daarom vooral ook benieuwd hoe de systematiek van NFT-creatie eventueel kan worden toegepast in combinatie van duurzame toegankelijkheid via een Trusted Digital Repository voor te bewaren informatieobjecten. Misschien is een e-depot software denkbaar die het principe gebruikt voor duurzame toegankelijkheid?

    Misschien een wat technisch verhaal, daarom wat interessante artikelen:

    https://nftschool.dev/

    DSHR's Blog: NFTs and Web Archiving

    https://time.com/6144332/the-problem-with-nfts-video/
    https://www.youtube.com/watch?v=YQ_xWvX1n9g

    https://docs.ipfs.io/how-to/mint-nfts-with-ipfs/

    IPFS is not what you think it is. At Bluzelle, we are often asked how our… | by Isabel Scroggin | The Blueprint by Bluzelle

    Verifying the Quality of Non-Fungible Tokens | by Brandon Arthur Roth | ManyUses | Medium

    Why NFT Creators are Picking Arweave Over IPFS (What Solana and Metaplex Have Know for Some Time now) – Arweave.news

    IPFS, Filecoin, and Content Persistence | IPFS Blog & News

    Andere interessante Blokchain artikelen:

    University of Surrey deploys ARCHANGEL for securing national archives (governmentcomputing.com)

    Frontiers | Blockchain and Public Record Keeping: Of Temples, Prisons, and the (Re)Configuration of Power | Blockchain (frontiersin.org)

    (PDF) Blockchain archival discourse: Trust and the imaginaries of digital preservation (researchgate.net)

    Twan Mars

  • @twanmars

    Hoi Twan,

    Dank je wel voor je enorm interessante uitleg. Dit maakt het voor mij ook weer wat duidelijker. Fijn dat je dit deelt. Misschien een leuk vervolg op mijn artikel in het Archievenblad?

    Groet Eva

    Eva van den Hurk - van 't Klooster

Trefwoorden

Verken