Kiezen voor de eeuwigheid. Welke eeuwigheid? #KVAN13

Geert-Jan van Bussel en Charles .Jeurgens gingen op dinsdag de discussie aan met een uitpuilende filmzaal over dit onderwerp. Meteen een puntje van kritiek: 45 minuten is voor sommige sessies echt te kort. Onbevredigend einde van een sessie een die bijzonder interessante discussie had kunnen opleveren. Nu bleef het voor mijn gevoel steken in het prille begin.

Beide heren gingen in hun inleiding in op de betekenis van de digitale wereld waarin wij ons bevinden.

Van Bussel benadrukte dat er geen weg terug meer was en gaf daarbij aan dat er fundamentele veranderingen plaatsvinden. Selectie achteraf, bv op basis van gebeurtenissen die impact hebben en die bewaard zouden moeten worden, is in een wereld waarin vooraf is vastgelegd wat wel en niet bewaard wordt op basis van een (techno)logisch systeem, problematisch. Is een keuze vooraf wel een keuze? Een tweede dilemma dat ik heb genoteerd: hoe leg je in een technologisch systeem vast dat bepaalde informatie vernietigd kan worden na het vervallen belang van die informatie.

Interessante kwesties die de opvatting dat de rol van de archivaris helemaal naar de voorkant moet verschuiven in een ander daglicht stelt.

Jeurgens ging vooral in op de financiële consequentie van het bewaren van het papieren archief. Hij kwam met cijfers die ervan uitgingen dat een meter papieren archief permanent en kwalitatief goed bewaren tussen de 250 en 450 euro per jaar kost. Reken dat maar eens uit voor je eigen meters in het depot. Als we even wat goedkoper gaan zitten, op 200 euro, zou dat voor Regionaal Archief Tilburg betekenen dat er, op dit moment, jaarlijks 1,6 miljoen gereserveerd moet worden voor het bewaren van het papieren archief. Ik betwijfel of we daar de handen voor op elkaar gaan krijgen.

De stelling die beide heren als eerste formuleerden, en verder kwamen ze niet vanwege de tijd, was:

Het in stand houden van een dure dubbele infrastructuur is niet houdbaar en daarom moet het mogelijk worden om gedigitaliseerd analoog archief te vernietigen na digitalisering.

Het was grappig om te horen wat enkele toehoorders in de zaal te berde brachten aan overwegingen die deze stelling tot "niet haalbaar" verklaarden. De keynote van Marcel Wissenburg die aan deze sessie voorafging, en volgens mij haarfijn wist te benoemen dat kiezen niet bepaald de kracht van de archivaris is, kwam tot zijn volle recht. Wat zijn er toch een hoop overwegingen die het blijkbaar voor ons als vakbroeders moeilijk maken om afscheid te nemen van papieren archief.

Dat varieerde van de oude orde, het herkomstbeginsel, een goede toegang, een goede zoekinterface, de beleving van het raadplegen van papieren informatie, tot een bestuur van een voetbalvereniging die het vast niet zou kunnen waarderen dat hun papieren archief vernietigd zou worden. Kortom: veel tegens en nauwelijks voors.

Persoonlijk vond ik het jammer dat de beide sprekers eigenlijk geen stelling namen en daardoor ook de angel uit de discussie haalden. Als je een stelling poneert, dan moet je die ook gaan verdedigen. Zo niet, dan komen archivarissen met een waslijst bedenkingen die allemaal valide zijn.

Deze discussie verdient een vervolg.