Bruiklening, bewaarneming, schenking in relatie tot AVG - deel 1

Wanneer particuliere archieven of collecties worden verworven, gebruiken archiefinstellingen daarvoor overeenkomsten. De rechtstitels die gehanteerd worden, zijn: bewaarneming, bruilening of schenking. In de komende serie blogs denken we hierover na en verbinden we dit vervolgens met op te nemen privacy-bepalingen in deze overeenkomsten o.g.v. de AVG. In deze eerste aflevering bezien we de twee rechtstitels bewaarneming en bruiklening.

Bewaarneming

Bewaarneming is geregeld in titel 7.9 Burgerlijk Wetboek (hierna: BW). Een bewaarnemer moet bewaren en teruggeven en daarbij zorgvuldig handelen. Doet de bewaarnemer dat bedrijfsmatig, dan is de bewaargever loon verschuldigd, maar dat kan worden uitgesloten. Verder is de bewaargever verplicht onkosten en schade te vergoeden, maar ook dat kan worden uitgesloten. De bewaarnemer mag de zaak alleen gebruiken na toestemming van de bewaargever of om de zaak in goede staat te houden.

Bruiklening

Bruiklening is geregeld in titel 7A.13 BW. Bij bruiklening wordt een zaak om niet aan de bruiklener in gebruik gegeven die na het gebruik of na bepaalde tijd de zaak moet teruggeven. De bruiklener moet als een goed huisvader voor de bewaring en het behoud van de zaak zorgen. Als er een tegenprestatie voor het gebruik wordt afgesproken, dan is er geen sprake van bruikleen, maar van huur.

Verschillen

Bij bewaarneming ligt de nadruk op de verplichting tot bewaren en bij bruiklening om het recht tot gebruik. De bewaarnemer verricht werkzaamheden c.q. verleent een dienst - namelijk bewaren - in opdracht van de bewaargever. De bruiklener en bruikleengever verrichten geen dienst, maar de bruiklener heeft jegens de bruikleengever (veelal de eigenaar) recht op het gebruik van de zaak. Of een tegenprestatie geldt, is niet beslissend. Bewaarneming kan met en zonder tegenprestatie. En ook het gebruik van een zaak geven kan met en zonder tegenprestatie, zonder tegenprestatie is het bruiklening, met tegenprestatie is het huur. Of sprake is van bewaarneming of bruikleen of een combinatie van beide hangt dus af van wat partijen gezamenlijk hebben gewild toen de zaak door de ene aan de andere werd afgegeven. Ligt de nadruk op bewaren, dan is het bewaarneming (waarbij met toestemming bepaald gebruik wel is toegestaan). Ligt de nadruk op gebruik, dan is het bruiklening (ook al is de bruiklener verplicht om tijdens de bruiklening als goed huisvader voor de bewaring en het behoud zorg te dragen). Ook kan tijdens de looptijd het karakter van de overeenkomst wijzigen. Afgifte van de zaak kan zijn gedaan met het oog op bewaring, maar kan later in hoofdzaak gericht zijn op gebruik.