Brieven Boven Water (na 400 jaar)(KRO-televisie)(zie ook: boek 'Zeepost' door R. van Gelder)

Brieven Boven Water Derk Bolt bezorgt de post na 400 jaar... In zijn nieuwe programma probeert verslaggever Derk Bolt een aantal in de 17e en 18e eeuw verstuurde, nooit aangekomen brieven, alsnog bij de nazaten van de geadresseerden te bezorgen. Speurt Derk in Spoorloos vaak naar verloren ouders, in Brieven Boven Water leidt het spoor hem van verre voorouders naar nazaten in het heden.

De brieven zijn afkomstig uit een verzameling van 40.000 ongeopende, Nederlandse persoonlijke brieven, die een aantal jaren geleden bij toeval is teruggevonden in London, in The National Archives. De brieven zijn in de 17e en 18e eeuw verstuurd door Nederlandse burgers aan in den vreemde verblijvende familieleden en geliefden, meest zeelieden. In onze tijd is het een kwestie van seconden om contact te krijgen met bekenden waar ook ter wereld, in de 17e en 18e eeuw was men geheel aangewezen op handgeschreven brieven, die werden meegegeven aan schippers, om maanden later pas op de plaats van aankomst te raken.

Maar vaak kwamen de brieven helemaal niet aan, want behalve schipbreuk vormde de kaapvaart een reusachtig obstakel. Anders dan gewone piraten, die er op los roofden, vond de Britse kaapvaart plaats onder auspiciën van de Britse overheid. In het kader van de economische oorlogsvoering hadden de kapers het voorzien op de vaak rijk beladen Nederlandse koopvaardijschepen. Die werden geënterd, op gebracht en ingepikt. De overmeesterde bemanning werd fatsoenlijk behandeld, de buit keurig geregistreerd en de documenten, vaak zeer persoonlijke brieven en andere zeepost, bewaard en opgeslagen.

Om pas eeuwen later weer, bij toeval, op te duiken. Waarna Nederlandse onderzoekers van de Koninklijke Bibliotheek Den Haag en de Universiteit van Leiden begonnen zijn zich een weg te banen in de buitengewoon rijke verzameling documenten, waaruit een prachtig beeld oprijst van het dagelijks leven in de 17e en 18e eeuw. Beslommeringen van het familieleven, het geroddel, de liefde, de tol die oorlogen en pestepidimieën eisen tot aan ooggetuigenverslagen van historische gebeurtenissen als de lynchpartij van de gebroeders de Witt, in 1672.

KRO-verslaggever Derk Bolt noemt zijn kennismaking met brievenverzameling overweldigend. ‘Je stuit op het ene mooie verhaal na het andere. Nog interessanter wordt het als je probeert vanuit zo’n brief het spoor naar het heden te vinden. Om nazaten van de geadresseerden op te sporen. Dat levert soms verbijsterende ontdekkingen op en een leuk inzicht in roots van mensen. Je geeft meer door dan je denkt!’ Derk Bolt vindt dat zijn nieuwe programma naadloos in het KRO-palet past. ‘In Brieven Boven Water vertellen we bijzondere verhalen van gewone mensen. Het is historische human interest. Geen geschiedenisprogramma, maar verhalen over wat die mensen deden, 300 jaar geleden. Wat die mensen wilden vertellen aan hun familielid of geliefde, kom ik eeuwen later, anno 2011, als een postbode uit een ver verleden, thuisbezorgen.’

(uitgezonden op 1 en 8 mei 2011 vanaf 21.00 uur op Nederland 2).