Google Maps en Relidag
Via Geschiedenislokaal 013 kun je lezen hoe ik Google Maps ga gebruiken voor de Relidag van 125 leerli...
Column: Verbinden is belangrijker dan verwerven
- jun 2012
- Verwijderde gebruiker
- ·
- Aangepast 27 jun
- 19
- 83
Er komt langzaamaan steeds meer concurrentie voor de archivaris en archiefdienst anno 2012. Archief Eemland komt met de publieksarchivaris op de proppen terwijl elders de familiearchivaris zijn intrede doet. Beiden zijn enigszins geïnspireerd op de citizen archivist die in de Verenigde Staten zijn oorsprong vindt. De familiearchivaris kan binnen de grenzen van genealogieonline.nl zijn of haar gang gaan. De paperassen van de familie kunnen daar een plaats krijgen, gekoppeld dan wel los van alle familiegegevens die al bekend zijn. Natuurlijk kun je er ook een verhaal vertellen, geïllustreerd en al. Je mag die informatie delen met een selecte groep of iedereen. Of niet. Weer een reden minder om met de lokale of regionale archiefdienst in zee te gaan met je papieren of digitale nalatenschap.Binnen het domein van de familiearchivaris kwam ik via een tweet op het spoor van de huisdetective die met de opdrachtgever op zoek gaat naar verhalen over panden en bewoners. Dat levert in sommige gevallen ook weer online informatie op zoals bij pietheinstraat.nl. Opnieuw zijn de archiefwebsites overbodig. Terwijl archiefdiensten krampachtig proberen met allerlei “mijn archief” varianten hun bezoekers een digitaal thuis te bieden vinden die dat steeds vaker ergens anders. Eenvoudiger ook, zonder drempels met allerlei eisen waar ze aan moeten voldoen. Ze zoeken het lekker zelf uit. Dan praat ik nog niet over alle mensen die op fora en weblogs geschiedenis vastleggen, verhalen vertellen en historische documenten uploaden.Het DNA van archivarissen bevat teveel behoud en beheer. Terwijl feitelijk alles voortdurend in beweging is en zich ontwikkelt, los van of dat ten goede of ten kwade is, willen wij grip krijgen en houden op al die dynamiek. Controleren. Niet alleen in onze eigen dienst en depots, maar ook in de administratie en particulieren die onze toeleveranciers zijn. De archiefinspecteur is een deurwaarder en de wet, AMVB, archiefbesluit zijn onze papieren dwangmiddelen. Per definitie achter de feiten aanlopend kijken we voortdurend de actualiteit in de rug.Shift happens. The cloud rules. We moeten niet proberen alles in eigen hand te krijgen of te houden. Informatie is altijd en overal beschikbaar, niet meer op de eigen HD maar in the cloud. Waarom acquireren we nog langer als linken ook volstaat? We stoppen met collectioneren en gebruiken een digitaal netwerk dat de informatie in kaart brengt. Vervolgens nemen we volwaardig deel aan sociale netwerken en helpen mensen aan informatie. Dan worden we inderdaad de informatiemakelaar die we pretenderen te zijn. Niet zoals nu waarbij we alleen onze eigen informatie “makelen”.Ik denk dat er in de den lande nog regelmatig de strijd wordt aangegaan met heemkundekring of oudheidkamer. Waarom eigenlijk? Is het een probleem als mensen daar hun documenten of foto's achterlaten? We moeten af van die verzamelwoede die ons drijft. Als anderen op hun eigen digitale speelveldje informatie willen bewaren en toegankelijk maken dan moet dat kunnen. De informatiemakelaar struint het internet af en ontdekt waar relevante informatie te vinden is die voor zoekvragen die op ons bordje komen nuttig kan zijn. Dan ben je pas echt aan het makelen. Je verbindt informatie en vraag. Makelen doe je volgens mij vooral met dingen die niet van jou zijn. Je bent bemiddelaar tussen aanbieders van informatie en de (online) bezoeker die een vraag stelt. Het sociale internet biedt een enorme rijkdom aan informatie, relevant en irrelevant. In staat zijn om daar je weg in te vinden en op basis van die kennis klanten te helpen, dat moet de expertise van de informatiemakelaar zijn. Dan ben je inmiddels geen archivaris meer. Die verzamelaar oude stijl is heel druk met het beheren van de eigen, beperkte informatie. De archivaris zit nog te prutsen aan e-depot versie 143.23A beta. De informatiemakelaar beheerst dan het speelveld. Die laat iedereen in zijn waarde en weet allerlei particuliere initiatieven op waarde te schatten. Digitale dienstverlener pur sang. Wie durft die stap te zetten?
[Deze column is gepubliceerd in het Archievenblad van juni 2012]
Verken
Het NAi op Facebook: 5000 fans, en nu verder
Foto: Denis Dervicevic. Bron: Flickr. Some rights reserved. Het NAi heeft op 1 december 2009 een Face...
Online is voor eindgebruikers en open data voor ontwikkelaars
Ik heb onlangs een inventarisatie gedaan van aangeboden open data door archiefinstellingen. Ik heb hie...
Reacties
Dag Luud,
Een inspirerend blog waar ik me helemaal in kan vinden. Zoals je weet zijn we met Archief Eemland deze richting al ingeslagen met de publieksarchivaris, het initiatief voor publieksarchieven en de nieuwe manier waarop we in onze nieuwbouw willen gaan functioneren. De koers is bepaald, maar er liggen nog een heleboel beren op de weg. Feitelijk is de informatiemakelaar die jij beschrijft een logisch uitvloeisel van de keuze van archieven om volop mee te gaan doen op de digitale snelweg. We hebben ons alleen heel lang niet gerealiseerd dat we een keuze moesten maken en proberen alle ballen in de lucht te houden. Sigfrid Janzing uit Gouda was aanwezig bij de tweede brainstormbijeenkomst die we georganiseerd hadden om feedback uit het veld te krijgen. Hij sprak over de keuze tussen een betekenisgevende instelling of een collectiebeherende instelling. Je ziet hoe wij in het denkproces met publieksarchieven eigenlijk ook nog op deze twee gedachten hinkten. Het is nog niet zo makkelijk om dat beheer en behoud DNA van je af te schudden, ook al omdat dat ook de basis vormt voor ons USP. Feedback van de archiefcollega's en jouw blog helpen ons om de koers helder voor ogen te houden. Makelaar, huisdetective (prachtig!) of publieksarchivaris, we hebben als archief de wijsheid niet in pacht en geen alleenrecht op archiefstukken en verhalen. We vormen een partner in een netwerk vol brokstukken die we met evenveel respect en waardering moeten behandelen en vermakelen.
@Alice
Ik dank je voor je reactie. Je beschrijft heel goed waar de dilemma's zitten. We kennen die natuurlijk allemaal. Zeker de archivarissen van de oude stempel waar ik ook toe behoor. De vanzelfsprekendheid waarmee we onze collectie fysiek én digitaal (want ja, ook het e-depot moeten we lekker buiten de deur laten staan bij de archiefvormende overheid!) maar blijven uitbreiden is er nog steeds. Loslaten dus. Dat is moeilijk. Een echte revolutie.
Jullie project heeft mij daarbij ook weer scherp gemaakt, hoewel de column er al lag toen ik aanschoof bij de eerste sessie. Het is dan ook goed dat jullie er anderen bij hebben betrokken om een mening "uit het veld" mee te nemen in de te kiezen richting. Ik, en andere aanwezigen, hebben dan ook aangeboden om in dat proces een meer of mindere actieve rol te blijven vervullen. Er ligt een kans om het als test, als pilot, anders te gaan doen.
@Luud e.a.
De (nieuwe?) rol van informatiemakelaar zoals je beschrijft lijkt mij prima.
Maar de 'klant' zal wel bewust moeten zijn dat veel informatie niet automatisch 'betrouwbaar' of 'authentiek' is.
De meest authentieke en betrouwbare informatieBRONNEN zijn (en blijven) toch te vinden in de officiële archiefbewaarplaatsen? Of dat nou analoog of digitaal is.
(Van deze informatiebronnen is trouwens niet alles helemaal betrouwbaar t.o.v. 'De Waarheid' of 'De Werkelijkheid', maar het is het meest betrouwbaar lijkt mij. Eventueel kun je deze 'Waarheid' of 'Werkelijkheid' reconstrueren door verschillende archieven over een bepaalde zaak te raadplegen. Door deze 'intersubjectiviteit' benader je de 'objectiviteit' het best. OF VINDT DE KLANT DIT NIET NODIG...EEN VERHAAL DAT DE WERKELIJKHEID HET BESTE WEERGEEFT ? Waar blijven we dan met onze GESCHIEDENIS - Dat wat geschied is ?).
@Wim
Maar dat is toch juist de rol van de informatiemakelaar? Die kan de klant/vragensteller daar op wijzen en bovendien bij zijn makelaarschap ervoor zorgen dat de informatie die aangeboden wordt de juiste waarde meekrijgt mocht dta nodig zijn.
Ik denk dat het zeker niet zo is dat archieven het alleenrecht hebben op betrouwbare authentieke informatie. Dat geldt misschien voor overheidsarchieven, maar verder gaat dat toch niet. Er komt best veel informatie uit collecties terecht bij heemkundekringen en oudheidkamers en andere instellingen.
Daarnaast is het mijn persoonlijke opvatting, en die breng ik ook naar buiten, dat zeker niet iedereen op zoek is naar het hele verhaal of een 100% betrouwbaar verhaal. Veel mensen zoeken naar (en zijn tevreden met) een antwoord, niet per sé het beste antwoord.
@Luud
Als we maar in de thema's van de SPROOKJES blijven geloven...
Goed overwint het kwaad, etc...
@Luud
Beste Luud,
misschien dat 'sprookjes' te scherp gesteld was...
(maar misschien lokt dat ook weer discussie uit ?)
Voor de 'goede orde':
Ik ben ook een liefhebber van verhalen. Ik luister er heel graag naar.
En zo komt geschiedenis pas echt goed tot leven vind ik.
vr. groet,
Wim.
(misschien tot maandag ?)
@Wim
Het mooie van geschiedenis is nou juist dat het steeds veranderd. Een andere tijd kijkt met eigen ogen terug naar het verleden en kent daar regelmatig weer een andere waarde aan toe. Dat houdt het interessant en prikkelend en vooral ook nieuw. Herkenbaar ook voor een nieuwe generatie.
Wij hoeven alleen maar te zorgen dat de bronnen beschikbaar blijven.
@Luud
Precies. Vooral de laatste zin ! ('Wij hoeven (...) blijven.')
@Luud: Uitstekende blogpost. Eens. Maar:
Zie je de rol van informatiemakelaar als een onafhankelijk persoon of als iemand die geliëerd is aan een organisatie (kostenaspect)?
Wat voor opleiding heeft deze nodig, of is een gedegen kennis van werken met digitale bronnen voldoende (hoe betrouwbaar is de makelaar, of kan iedereen dit)?
Welke "selectiecriteria" ga je toepassen op aangeboden (digitale) persoonlijke archieven/bronnen, anders gezegd: wie bepaalt wat archiefwaardig is? Bijvoorbeeld: is mijn persoonlijke blog over een populair onderwerp op te nemen in de archieven? Waarschijnlijk niet, maar als ik ineens heel beroemd word, dan ineens wel? Bij mij komt de term informatiewaardig dan op...
De informatiemakelaar moet dus zorgen dat de bronnen beschikbaar blijven (zoals Luud vanmorgen aangaf).
Hierbij spelen duurzaamheid, conversie (analoog-digitaal en migratie van digitale bestanden etc.), beveiliging (o.a. back-ups) en bijv. het 'toegankelijk maken' of 'ontsluiten' een grote rol.
@Wim ik was mijn reactie aan het dichten na de post over SPROOKJES, dus lijkt mijn geschrevene ietwat op mosterd-na-de-maaltijd...
Ik denk dat de informatiemakelaar naast het beschikbaar houden van bronnen, ook zijn weg goed moet kennen in de beschikbare bronnenkenners. Ik doel dan niet alleen op de archieforganisaties die er nu al zijn, maar vooral op personen die over een bepaald onderwerp eigen bronnen zijn gestart, deze bijhouden en er wat over kunnen vertellen. De informatiemakelaar kan niet alles (moet niet alles willen) weten...
@Wim
Hoooo! Verbinden is BELANGRIJKER dan verwerven. Alles laten staan waar het staat (in ieder geval in digitale vom)
De informatiemakelaar verbindt. Weet informatie te vinden, van welke oorsprong dan ook. We willen niet nog meer aapjes op onze schouder hebben staan.
@Maarten-Jan
Ik ben nog wel degelijk old-skool en ik zie een rol voor archieven bij het in leven roepen en in stand houden van de informatiemakelaar. Misschien in combinatie met bibliotheken. Een onafhankelijke informatiemakelaar is natuurlijk mogelijk, maar waar die dan inkomen vandaan moet halen, dat zie ik nog niet zo.
Opleiding? In ieder geval een goed boerenverstand, een gezonde interesse in een variatie van onderwerpen en gedreven zijn bij het helpen beantwoorden van vragen van anderen. Ik redeneer hierbij vanuit de historische vraag waarbij bezoekers een archiefwebsite of -instelling benaderen. Onderzoek waarbij (archief)bronnen/informatie nodig zijn/is ongeacht waar die beschikbaar zijn. Ik zie voor onze archiefdienst geen rol weggelegd als informatiemakelaar op het gebied van scheepsmotoren of stereometrie. Ieder zijn vak.
Selectiecriteria zijn daarmee min of meer overbodig. Als je niet collectioneert hoef je ook minder kritisch te zijn op wat je verbindt. Het vijfde archief van een geitenfokvereniging zou je in papier niet meer toevoegen aan je collectie, maar digitaal verbinden naar de website van die club is geen enkel probleem. Het inhoudelijk beoordelen van een (online) informatiebron lijkt me niet de taak van een informatiemakelaar, noch van een archivaris. De onderzoeker moet beschikken over de nodige bronkritische houding, net zoals dat nu van een bezoeker aan de studiezaal verwacht wordt. Ik neem niet aan dat wij als archivarissen bezoekers wijzen op verouderde informatie in boeken, tijdschriften en archieven als ze die aanvragen.
Informatiewaardig is een mooi woord, een prachtige term, maar is de informatiemakelaar degene die dat moet/kan beoordelen? Er zijn ook mensen die onderzoek doen naar onwaarheden. :)
@Maarten-Jan
Hoeveel duizend 'bronnenkenners' zijn er in deze tijd van TWITTER, FACEBOOK, etc. ?
Kunnen we het even 'centraal houden' ?
m.a.w.: kunnen de 'serieuzere' bronnenkenners hun bronnenonderzoek niet naar een centrale plek sturen, zodat daar bekend is waar men mee bezig is ?
Zoals je zegt: "Een informatiemakelaar kan niet alles weten en moet niet alles willen weten".
Boeken en analoge archiefstukken zijn nog wel redelijk goed terug te vinden meestal (ook als ze niet centraal op 1 plek beschikbaar zijn), maar vluchtige berichten op Twitter, Facebook etc. ?
@Luud
Een informatiemakelaar is hoofdzakelijk een 'doorgeefluik'. Dus hij/zij hoeft niet te beoordelen of iets informatiewaardig is (afgezien van het selecteren op vernietiging). Dit is een taak van de 'onderzoeker' toch? Deze weet toch wat hij/zij kan gebruiken en wat niet ? (wat relevant is = informatiewaardig is).
Ik vind het een erg leuk stukje, maar ik neem aan dat het niet in de eerste plaats komisch bedoeld is. De taak en functie van een informatiemakelaar is volstrekt onduidelijk. Het is kennelijk iemand, die erg enthousiast het web afstruint en dan vraag en aanbod van informatie op elkaar afstemt. Iedere websurfer is dan een kennismakelaar. Wat dit te maken heeft met informatie- en archiefbeheer wordt niet duidelijk gemaakt.
Dan lees ik: ‘Het DNA van archivarissen bevat teveel behoud en beheer. Terwijl feitelijk alles voortdurend in beweging is en zich ontwikkelt, los van of dat ten goede of ten kwade is, willen wij grip krijgen en houden op al die dynamiek. Controleren. Niet alleen in onze eigen dienst en depots, maar ook in de administratie en particulieren die onze toeleveranciers zijn. De archiefinspecteur is een deurwaarder en de wet, AMVB, archiefbesluit zijn onze papieren dwangmiddelen. Per definitie achter de feiten aanlopend kijken we voortdurend de actualiteit in de rug.’
Dit is warrige taal, want er is natuurlijk geen enkele tegenstelling tussen 1. de functie van behoud en beheer, en 2. de dynamiek van de digitale wereld. Het gaat er juist om, die twee waar mogelijk (soms) met elkaar te verbinden. In de digitale wereld is niets definitief. Veel prachtige links blijken na enige tijd niet meer te werken. En anderzijds worden veel portals opgezet, die niet worden beheerd. Wat het DNA van archivarissen misschien teveel heeft, heeft het digitale DNA veel te weinig. Hetzelfde constateer ik wat betreft selectie: er zwerft veel digitaal puin rond, en niemand bekommert zich er om dat op te ruimen. De archivaris die dat wil gaan opruimen, zal al snel bijstand van een goede psycholoog nodig hebben. Verder is het een feit dat het meeste archiefmateriaal dat in depots ligt, gewoon papier is, niet digitaal en ook nooit zal worden gedigitaliseerd. Er zijn archiefdiensten die prachtige toegankelijke sites hebben gebouwd (Stadsarchief Amsterdam) en er zijn er die er mee worstelen (Gahetmaareensna).
Ik ben het met twee uitspraken in het artikel eens: Shift happens. The cloud rules.
Right, dude!
Ik werd erg enthousiast van de insteek, maar heb toch ook enkele opmerkingen.
Is het helaas niet zo dat het een én én verhaal is? Zowel makelen, omdat we zelf slechts een deel van de informatie beheren, maar ook onze kennis inzetten bij het duurzaam maken van vluchtige informatie? Natuurlijk we moeten ons niet blindstaren op het digitale depot, maar ik ken buiten de archiefwereld geen plekken waar duurzaam digitale informatie wordt vastgelegd. En als je dat verbindt met je hartekreet, "wij maken deel uit van het universum, maar zijn dat niet" als je stukje even kort door de bocht mag samenvatten, wat is dan onze toegevoegde waarde? En deze is breder dan alleen het makelen, al wordt dat nu inderdaad wel vaak vergeten.
We kunnen ook onze instrumenten zoals het digitaal depot met de bijbehorende kennis pro-actief aanbieden om die informatie, die langer relevant is dan de waan van de dag in de lucht te kunnen houden op een goede manier. Dit vraagt om nauwe samenwerking met bijvoorbeeld verschillende onderdelen van de overheid en niet alleen om de cultuurhistorische aspecten te borgen. Ook bedrijfsinformatie, beheersinformatie van objecten, zoals bruggen en andere infra etc. Ook het faciliteren van keteninformatie, etc, etc. Kortom een grotere actievere rol spelen in de wereld buiten de archieven zoals wij die tot nu toe onderkennen.
Ik zie hier twee voordelen in: we onderstrepen onze meerwaarde binnen de vluchtige informatiesamenleving, waarin we terecht zijn gekomen. We geven meer terug dan enkel cultureel erfgoed en ook niet onbelangrijk we ontwikkelen daarmee ook een businessmodel om de dure investeringen in digitale depots terug te kunnen verdienen. Ik denk dat we de voorsprong die we hierin hebben moeten uitbouwen en uitventen.
@Raymund
Jouw reactie is nou precies waar mijn column over gaat. Die column heeft inderdaad niets met informatie- en archiefBEHEER te maken. Integendeel. Dat beheren, controleren, daar moeten we vanaf als het om informatie gaat die ergens online staat en relevant kan zijn voor onderzoekers die bij ons met hun vragen komen. Archivarissen schieten meteen in de reflex van: hoe kunnen we dat onder controle krijgen. Informatie online is vluchtig, daar kunnen we niets mee, dat is onbetrouwbaar.
Nee, dat is niet onbetrouwbaar, dat is informatie die relevant is. Alleen bepalen wij (archivarissen) niet meer alleen wat relevant is en wat het bewaren waard is. Daar gaan ook anderen blijkbaar over. Die werkelijkheid moeten we onder ogen zien en in onze vingers krijgen. Daar komt de informatiemakelaar om de hoek kijken. Die moet inderdaad op zoek blijven naar nieuwe bronnen online die relevant kunnen zijn. Dan blijkt ook welke informatie / link verdwenen is of gewijzigd.
Als jij geen discrepantie ziet tussen tussen behoud en beheer en de dynamiek van de digitale wereld dan hebben jullie het in jouw instelling goed georganiseerd, of je snapt niet goed wat ik bedoel. Ik vrees dat laatste als ik vervolgens lees dat je weliswaar schrijft dat niets definitief is maar vervolgens gaat vertellen wat er allemaal niet definitief is en dat dat eigenlijk onbeheersbaar is. Daar zit 'm de kneep. Het is volgens onze huidige maatstaven misschien niet beheersbaar, maar het is er wel. Het is relevant. We moeten daar onze weg in gaan vinden. In dat proces moeten we de huidige denkbeelden over behoud en beheer los kunnen laten. Anders blijven we in de cirkels die jij beschrijft ronddraaien: Iets wat dynamisch is willen vastleggen in regels. Op die weg blijven we achter de feiten aanlopen.
@Theo
Jouw reactie bevat een heleboel goede punten. Het enige wat ik er op aan te merken heb is: je praat als een beheerder. Dat is, opnieuw, nou juist waar ik vanaf wil. Het hele hebben en houden van archivarissen. Daarmee heb je geen ongelijk in je beweringen, maar wat doen we dan met de andere poot van ons Janusleven: het beschikbaar stellen. Wie gaat de klant / onderzoeker helpen in de wirwar van informatie? Waar kan de geïnteresseerde burger terecht met zijn vragen? Dat stuk service en dienstverlening blijft systematisch buiten beeld in bijna elke presentatie en visie op archieven de de digitale toekomst. We willen ons geld gaan verdienen met het beheren en behouden van digitale informatie. Ik blijf van mening dat anderen dat beter en goedkoper kunnen.
Het is net als met papieren archieven: het beheren en behouden is iets wat je eventueel makkelijk kunt uitbesteden. Dat is niet typisch iets voor een archivaris. Het toegankelijk maken, dat komt al dichter bij het vak van archivaris als informatieontsluiter. Ook daarvoor kun je van inhuurde kennis en kunde gebruik maken en ook van gebruikersparticipatie voor specifieke kennis. Maar het leiden van vragenstellers door de berg aan informatie, dat is pas echt informatie makelen. En het antwoord op een vraag is niet per definitie alleen of uitsluitend in het archiefdepot of e-depot te vinden.
In de digitale wereld kunnen we wel beter zicht krijgen op wat er allemaal aan informatie voorhanden is.
Mijn punt is en blijft: archivarissen blijven hangen in het beheerstuk, het stuk waar we niet persé de wijsheid in pacht hebben. Dat geldt ook niet voor het beschikbaarstellen, maar we beschikken natuurlijk wel over een plicht om informatie beschikbaar te stellen, digitaal of analoog. Uit de archieven. Alleen zal dat niet voldoende blijken voor het beantwoorden van veel vragen. Gaan we dan doorverwijzen of breiden we onze kennis en kunde ook uit over andere digitaal beschikbare informatie? Ik geloof dat die service ook geld waard is voor overheden.
Spontaan moet ik tijdens het lezen denken aan het volgende citaat : "... Zo sluit 9292 op dit moment afnemers buiten, en mogen afnemers de data van 9292 niet vermengen met data uit andere bronnen...." (bron: Open-sourcegemeenschap biedt op OV-reisinformatie).
Linken, makelen, bemiddelen,... ik ben voor !