In het zonnetje: Tom Cobbaert
Iedere maand zetten we een lid van Archief 2.0 in het zonnetje. Iemand die zich op wat voor manier dan...
Onderzoekers digitaliseren archieven met hun mobieltjes: welk archief zet de foto's online?
- mei 2013
- Christian van der Ven
- ·
- Aangepast 27 jun
- 9
- 84
Ene Jason Warren, een archiefonderzoeker, schreef ruim een jaar geleden op zijn blog over digitaliseren met een mobieltje. Een speciale app zorgt voor het omzetten naar pdf, het ocr'en van de tekst en het delen via Dropbox. Effectief en efficiënt.
In de reacties wordt de vraag gesteld of dit voor archieven ook iets zou zijn, of dit soort foto's niet online kan worden gezet.
Op het BHIC experimenteren we hier al mee, in eerste instantie als uitvloeisel van een project waarin we indexen acquireren en op kleinere schaal nu ook door bezoekers gemaakte foto's. Ook linken we naar foto's/scans op de website Van Papier Naar Digitaal. Als ik het me goed herinner, linkt het Zeeuws Archief vanuit hun genealogische database naar de gescande huwelijksbijlagen op FamilySearch.
Vragen
Is dit the way to go? Of minstens a way? Foto's van bezoekers acquireren en koppelen aan onze toegangen? Wie bewandelt dit pad al? En linken naar spul wat elders al online staat? Haken en ogen? Bedenkingen?
Verken
Alle verslagen verzamelen #KVAN13
Op 10 en 11 juni vinden de KVAN-dagen plaats in het Stadsarchief Amsterdam. Het programma staat dit ja...
Best practice: notarisarchief snel toegankelijk via repertoria
Tijdens de KVAN-dagen voerde ik een tafelgesprek over slimme ideeën voor het versneld toegankelijk ma...
Reacties
Het lijkt mij een interessante ontwikkeling. De tijd waarin alleen archivarissen het werk deden ligt al lang achter ons. Juist vanuit de gebruiker geredeneerd is dit volgens mij onze toekomst. Samenwerking tussen vakmensen en leken gebeurt nu al in diverse projecten. En ook het aan elkaar koppelen van verschillende bronnen komt het gebruikt ten goede.
Bedenkingen? Ja, die zie ik ook. Met name op het gebied van de techniek zul je denk ik toch wel bepaalde randvoorwaarden moet definiëren. Anders wordt het een chaos en schiet je mogelijk je doel voorbij. Dus iets in de vorm van een 'tussenstation' die voor kwaliteitsbewaking zorgt.
@Elske: Aan wat voor soort randvoorwaarden denk je dan?
Zo'n 'tussenstation' lijkt me een praktisch idee. Alhoewel ik me kan voorstellen dat dit niet per se tot 'moderatie vooraf' hoeft te leiden. Ik denk trouwens dat in veel gevallen zo'n 'tussenstation' hoe dan ook nodig is, om een en ander op een juiste manier, juist gekoppeld in de database te krijgen. Daarbij denk ik vooral aan hele ladingen scans/foto's die worden aangeleverd. Bij individuele afbeeldingen of kleine series, denk ik dat het voor een gebruiker makkelijk via een webinterface te regelen kan zijn.
Via de mail kreeg ik van Richard Keijzer nog de volgende reactie (met toestemming online geplaatst):
Aardig voorstel om mensen met telefoontjes stukken te laten opnemen, maar...
Hoe let je op kwaliteit? - goede belichting - overal scherp - geen valse schaduwen
Hoe zorg je ervoor dat ze allemaal even groot zijn? Wordt alleen het stuk opgenomen of een hele boel tafeloppervlak er omheen? Een telefoon is - het woord zegt het al - om te bellen. Een beginnende fotograaf kan nooit meer dan 20 foto's maken met behoud van kwaliteit, vanwege - moeilijk vast te houden - moeilijk op dezelfde plaats te houden (foto's daardoor even groot) Hoe weet je, of een bron sequentieel wordt opgenomen? bijv: worden er twee bladen tegelijk omgeslagen waardoor je van fol 166 naar 169 springt, of ontbreekt blad 167/168?
De vermoeidheid gaat op een gegeven moment ook parten spelen, met verlies van kwaliteit.
Ik weet het, ik ben advocatus diaboli, maar je moet er wel rekening mee houden.
@Christian,
Richard geeft al een aantal kwaliteitscriteria aan. Hoe zorg je ervoor dat je geen 'onbruikbaar' materiaal binnen krijgt. Het idee is toch dat een andere gebruiker er gebruik van moet kunnen maken.
Een tussenstation heeft dan niet allleen een functie bij grote hoeveelheden, maar ook, mijns inziens, vooral bij de screening op een aantal vooraf gedefinieerde kwaliteitskenmerken.
Een ander struikelblok kan de waarborging van de toegankelijkheid zijn. Wordt een foto rechtstreeks aan een bestaande database gekoppeld en automatisch getagged? Wat doe je met foto's die (nog) geen relatie hebben met een bestaande toegang, maar wel een goede aanvulling zijn op je archief?
@Elske: Goede punten. Mijn persoonlijk enige criterium zou zijn: leesbaarheid. Als het leesbaar is, dan is het bruikbaar. Oh ja, natuurlijk is volledigheid ook een aandachtspunt (dus toch een tweede criterium); je moet sturen op het opnemen van de foto's van volledige inventarisnummers.
Maar blad-voor-blad controles, dat zou ik er hoe dan ook voor laten. Onderzoekers stuiten later vanzelf wel op foto's die missen of die van slechte kwaliteit zijn, denk ik. (Dat gebeurt namelijk ook al bij onze eigen scans.)
Zo'n tussenstation zou dan slechts marginaal werk vooraf hebben. Alhoewel ik een belangrijke functie daarvoor zie weggelegd in communicatief opzicht: contact onderhouden met 'toeleveranciers', tips geven voor betere toegangen/foto's, monitoren wat er wordt geüpload (als dat niet door de archiefdienst zelf is gebeurd), eventuele reacties van onderzoekers opvangen.
Wat de toegankelijkheid betreft: ik ben geneigd te zeggen dat een onderzoeker langs in eerste instantie twee verschillende wegen foto's online kan (laten) zetten: 1) door vanuit een (nadere) toegang foto's te uploaden; de foto's komen direct online, het tussenstation wordt ingeseind, 2) door vanaf een algemene uploadpagina foto's te uploaden; de foto's komen niet direct online, maar worden opgevangen door het tussenstation.
Als er nog geen online koppeling is te leggen met een bestaande toegang, dan verzin je op dat moment wel een list.
Ben er nog over aan het nadenken...
Misschien is een 'rechtensysteem' het overwegen waard.
Mensen die bij de instelling bekend zijn en die regelmatig goede foto's correct uploaden zouden hier meer zelfstandigheid/rechten in kunnen krijgen dan mensen die iets voor het eerst doen. Ik neem aan dat je niet door anonieme personen ongecontroleerd bestanden op je site wilt laten plaatsen.
Een paar praktische zaken die bij me opkomen:
Bestandsnaamconventie:
Bij het professioneel (laten) digitaliseren wordt vaak een vast stramien voor bestandsnamen gehanteerd, bijvoorbeeld: archiefcode-inventarisnummer-fotonummer. Als bezoekers ook foto's aanleveren zouden deze (via het uploadproces en geautomatiseerd?) in dat stramien hernoemd moeten zijn/worden. Waarschijnlijk is een aanvulling handig om op basis van de bestandsnaam scans en foto's te kunnen onderscheiden.
Bij betaald downloaden:
Vallen foto's (automatisch?) onder hetzelfde prijsregime als scans of is differentiatie mogelijk?
@Annemieke: Goed idee van dat 'rechtensysteem'. Vereist volgens mij wel dat er dan een inlogprocedure aan vast komt te zitten.
Omdat ik zelf erg gecharmeerd ben van het zo laagdrempelig mogelijk houden, zou ik daarnaast toch ook voor een optie zónder inlog kiezen. Maar goed, in die gevallen zou je voor moderatie vooraf kunnen kiezen.
Wat de bestandsnamen betreft: geen idee in hoeverre dit echt nodig is, maar da's dan inderdaad een punt van aandacht. Overigens gebruiken veel bezoekers ook al bepaalde stramienen voor bestandsnamen, weet ik.
Over het downloadbeleid: ik weet dat je als archiefdienst kunt aangeven of scans wel of niet onder de betaalmodule vallen. Ben geneigd te zeggen dat deze door bezoekers aangeleverde foto's daar níet onder vallen. Maar via 'algemene voorwaarden' is daar vast veel in mogelijk, voor wie het relevant is.
Dank voor je bijdrage, Annemieke! Goede punten, waar ik nog helemaal niet over had nagedacht.
Als je de mensen en middelen hebt kun je ook nog overwegen een computer met kaartlezer (voor sd-kaarten e.d.) bij de studiezaal (of waar ook maar handig is) neer te zetten zodat de bezoekers direct na/tijdens hun bezoek hun foto's kunnen bekijken, selecteren en uploaden met (zonodig) assistentie van een van de medewerkers.
Op de blog van digitaliseringsbedrijf Picturae is ook geschreven over deze vorm van budgetdigitalisering. Voor mijn gevoel zijn ze daarbij vanaf de hoge duikplank het kikkerbadje ingedoken, maar voor de volledigheid wil ik de link naar hun blog wel vermelden.
Voor de goede orde: mijn punt is beslist niet dat archiefdiensten hun archieven met mobieltjes moeten beginnen digitaliseren. Maar voor onderzoekers is dit een handige mogelijkheid, zoals dat ook al voor het gebruik van cameraatjes geldt. Aansluitend ligt er voor archiefdiensten een kans om door het 'acquireren' van dit soort foto's ook langs een andere weg verder te werken aan digitalisering van de collectie.