Algoritmes archiveren

Het Algoritmeregister
De regering wil dat de overheid algoritmes verantwoord gebruikt. Mensen moeten erop kunnen vertrouwen dat algoritmes voldoen aan de waarden en normen van de samenleving. En er moet uitleg zijn over hoe algoritmes werken. Wanneer de overheid open is over algoritmes en hun toepassing, kunnen burgers, organisaties en media haar kritisch volgen en controleren of ze de wet en de regels volgt.

We verwijzen graag door naar https://algoritmes.pleio.nl/ voor actueel nieuws en actieve community's.

Onderstaande informatie vormde het kennisdossier 'Algoritmes archiveren' op KIA Pleio (tot juli 2024).
Algoritmes spelen een steeds grotere rol bij de uitvoering van veel overheidstaken. Zo heeft de gemeente Amsterdam onder de naam 'Vroeg Eropaf' een algoritme ontwikkeld dat moet zorgen voor snellere signalering dat een burger behoefte heeft aan schuldhulpverlening. Na meldingen van schuldeisers koppelt het algoritme de benodigde gegevens aan elkaar en verwijst het de casus door naar de juiste hulpverlener, met alle benodigde informatie.

Met de snel voortschrijdende ontwikkelingen in het veld van de Kunstmatige Intelligentie (of: Artificiële Intelligentie / AI) groeien de mogelijkheden om grote hoeveelheden data door een algoritme te laten analyseren, evenals de verfijning van de algoritmes zelf. Ze zijn een geliefd middel, vanwege de reputatie die algoritmes hebben voor het kunnen ontdekken van patronen en verbanden in grote datasets. Steeds meer overheden willen hier dan ook gebruik van maken, in de hoop de efficiëntie en effectiviteit van hun werkprocessen te verhogen. Dit betekent dat de uitkomsten van algoritmische data-analyses een steeds grotere rol spelen bij besluitvorming. In de gemeentelijke selectielijst 2020 is daarom onder 2.1.2 opgenomen dat een 'Algoritme met ingrijpend maatschappelijk effect en/of complexe structuur' bewaard dient te worden.

De inzet van algoritmes door overheden is geregeld onderwerp van debat, of in het geval van het SyRI-algoritme zelfs een rechtszaak die leidde tot een verbod op verder gebruik ervan. Verantwoording kunnen afleggen over algoritmegebruik is dan ook van groot belang, zowel voor overheden als burgers. Archivering kan hier een belangrijke rol in spelen, waarbij de discussie ook steeds meer gaat over wat er naast het algoritme zelf (de broncode) gearchiveerd dient te worden.

Kennisproducten

• Handreiking duurzaam toegankelijke algoritmes
• Gemeente Amsterdam: algoritmes, accountability en duurzame toegankelijkheid
• Manifest mensgerichte artificiële intelligentie
• S@P Jaarboek 2017: Archives in Liquid Times
• The Onlife Manifesto: Being Human in a Hyperconnected Era
• De Europese Commissie over regulering van AI
• GEMMA over algoritmes en ethiek

Begrippen i.v.m. algoritmes

• Begrippenlijst AI van de Raad van Europa
• Convolutional Neural Network
• Deepfake
• Deep learning
• Large Language Model
• Machine learning
• Supervised learning
• Training data
• Unsupervised learning

Lees meer

• Dossier Kunstmatige Intelligentie - Bits of Freedom
• Masterscriptie Van der Knaap " Eerlijkheid door archivering " UvA 2020
• White paper NARA "Records Management Implications for Internet of Things, Robotic Process Automation, Machine Learning, and Artificial Intelligence" 2020
• TNO (2021): 'Betrek burgers bij experimentele proeftuinen AI'
• Quickscan AI in publieke dienstverlening II (2021)
• Rathenau Instituut (2017): 'Opwaarderen: Borgen van publieke waarden in de digitale samenleving'
• Rathenau Insituut (2015): 'De datagedreven samenleving'