Update

Erfgoedsector en corona

Op 11 november 2020 vond een landelijke online bijeenkomst plaats over de noden in de erfgoedsector als gevolg van corona. Een vertegenwoordiger van KEP was hiervoor uitgenodigd. Van te voren had ik jullie input hiervoor gevraagd. Ik heb dat op verzoek van de organisatie LKCA/FCP (Joost Groeneboer et.al.) van te voren schriftelijk ingebracht:
“In de archiefsector is geen eenduidig beleid over sluiting studiezalen, afzegging (school)bezoeken en rondleidingen, sluiting exposities, inzet vrijwilligers, al dan niet online voortzetten samenwerking met scholen/culturele instellingen, al dan niet door laten gaan van cursussen/verplaatsen/online versies aanbieden. Uiteraard derven archiefinstellingen wel inkomsten als publieksactiviteiten niet doorgaan, maar ze zijn minder afhankelijk van publieksbezoeken dan bijvoorbeeld musea.
De communicatie verloopt bij de meesten vooral online via allerlei verschillende kanalen, Webex, Teams, Zoom, Skype, WhatsApp, noem, maar op.
De aanvragen voor scannen op verzoek zijn over het algemeen flink toegenomen, waardoor de aanvragers soms wat langer op hun aangevraagde scans moeten wachten. Ook zien we dat archieven scans leveren aan vrijwilligers, zodat die thuis kunnen werken aan het nader toegankelijk maken van gegevens uit archieven, die dan later in databases voor het publiek worden ingevoerd. Archieven houden op verschillende manieren contacten met hun vrijwilligers en regelmatig worden ook pakketjes aan hen toegestuurd om hen een hart onder de riem te steken.
Waar sommige archieven mee worstelen is de manier waarop je op een goede manier online het onderwijs kunt voorzien van gegevens/materiaal/lessen waar om gevraagd wordt en welke platforms daarvoor geschikt zijn. Gelukkig heeft het Kennisnetwerk een aantal online sessie georganiseerd om iedereen kennis te laten maken met diverse platforms die voor het werken met onderwijs geschikt kunnen zijn en ook op andere terreinen biedt het kennisnetwerk nuttige informatie. Dat zien we ook lokaal, via erfgoedhuizen en andere instellingen die online kennissessies aanbieden.
We zien in de coronaperiode vanaf de lockdown in maart een toename aan meer pogingen om het onderwijs van online materiaal te voorzien. Op 10 november houden we de najaarsbijeenkomst van het Kennisplatform Educatie en Presentatie online en daar worden ook enkele voorbeelden gepresenteerd. Je kunt het programma hier bekijken: https://kia.pleio.nl/groups/view/54681252/kennisplatform-educatie-en-presentatie/events/view/55815409/archiefeducatie-online-najaarsbijeenkomst-kennisplatform?utm_medium=email&utm_campaign=notification. Ook in de maand van de Geschiedenis zagen we verschillende voorbeelden van online ‘Open Dagen’ voorbijkomen.”

Het doel van de landelijke bijeenkomst op 11 november 2020 was om noden in de sector te benoemen en de gevolgen van corona in beeld te krijgen. Kijken waar de noden zijn, waar de behoeften liggen en welke instrumenten we willen in zetten in en voor de sector. Op financieel gebied, maar ook op andere vlakken kijken naar mogelijke samenwerking, om mensen aan elkaar te verbinden, kennis te delen, behoeften te inventariseren, etc. De nadruk lag tijdens die bijeenkomst sterk op musea en vrijwilligers.

Naar aanleiding van de bijeenkomst zijn er acties ondernomen. Arie Koelemij van het Fonds voor Cultuurparticipatie stuurde 8 februari 2021 de volgende update over de stappen die het Fonds op dit gebied heeft gezet/gaat zetten:
“Het Fonds voor Cultuurparticipatie heeft op basis van de knelpunten en behoeften die in het overleg gesignaleerd zijn, de ondersteuningsmogelijkheden voor het erfgoedveld onderzocht. Na aanvullend overleg met leden van OPEN (Overleg Provinciale Erfgoedhuizen Nederland), OCW en mede op basis van signalen van verschillende partijen in het ambachten-domein, hebben we er voor gekozen om in één subsidieregeling middelen uit steunpakket 1 en 2 te verbinden ter ondersteuning van de erfgoedsector:

• de leden van OPEN – elk of in samenwerking- krijgen de gelegenheid om een aanvraag te doen voor ondersteuningsaanbod voor erfgoedvrijwilligers en organisaties die met erfgoedvrijwilligers werken om de inzet van vrijwilligers voor cultureel erfgoed te behouden.

• ZZP-ers, waarbij inbegrepen een toegewezen bedrag voor de beoefenaars van traditionele ambachten, kunnen een aanvraag indienen voor activiteiten op het gebied van deskundigheidsbevordering, ontwikkeling van hun vakmanschap, (door) ontwikkeling of digitalisering van hun aanbod ten behoeve van cultuurmakers of educatie, herstart na de coronacrisis, e.d.

De verwachting is dat we op deze manier de meest genoemde noden binnen ons werkveld kunnen verlichten. Niet specifiek op erfgoed gericht, komt in de regeling de mogelijkheid voor culturele instellingen en CmK (= meerjaren programma Cultuureducatie met Kwaliteit) penvoerders om subsidie aan te vragen voor aanbod voor ZZP-ers in cultuurparticipatie en -educatie op dezelfde punten als hierboven genoemd voor ambachten. Voor de (kleinere) musea, genoemd in het overleg op 11 november, die een groot deel van hun inkomsten uit bijvoorbeeld verhuur en horeca zien wegvallen, heeft het Fonds geen middelen beschikbaar. Die moeten komen uit andere geldstromen en van andere organisaties in het land.
Bij akkoord van de minister van OCW is de bedoeling dat deze nieuwe corona Impulsregeling op 1 maart open gaat voor aanvragen. Houd onze website en nieuwsbrieven in de gaten voor de definitieve datum en aanvraag mogelijkheden.”

Wellicht liggen hier ook mogelijkheden voor de archiefsector.

Hartelijke groet, Anneke