Wanneer kan politiearchief openbaar worden en hoelang moeten documenten uit politiearchieven gesloten blijven?

  • dec 2021
  • Marianne Loef
  • ·
  • Aangepast 28 jun
  • 9
  • 119
Marianne Loef
Informatierecht
  • Noor Schreuder
  • Niels van Driel
  • Chido Houbraken
  • Ria Mink-Gijzen
  • Annemieke Adema

Samenvatting

Hoe lang duurt de beperkte openbaarheid van de dag- en nachtrapporten van de politie? Wanneer mogen de verslagen van het Driehoeksoverleg openbaar worden? Moet het hele polititearchief uit WO2 misschien 100 jaar gesloten blijven?
En betekent openbaarheid ook meteen plaatsen op internet?

Met deze en andere vragen worstelen veel archiefinstellingen, die niet allemaal worden beantwoord door de algemene richtlijnen.
De Werkgroep AVG heeft zich daarom na de publicatie van de Veelgestelde vragen over de AVG bij archiefinstellingen gebogen over een aantal specifieke typen archief waarin veel privacygevoelig materiaal zit. De Concept richtlijn openbaarheid van politiearchieven is daarvan het eerste resultaat.

We zijn nog bezig met richtlijnen over oorlogsarchieven, archieven van kerken en andere godsdienstige instellingen en van zorginstellingen. Iedereen die daarin met ons mee wil denken, is welkom!

We zijn erg benieuwd naar de reacties uit het veld op de concept richtlijn politiearchieven en horen graag jullie commentaar, op- en aanmerkingen en aanvullingen, voordat we hem vaststellen. Ook naar jullie ervaringen op dit gebied zijn we erg nieuwsgierig en kun je op deze plek met ons delen.

Reacties

9 reacties, meest recent: 20 januari 2022
  • WAt fijn dat er een richtlijn is. Een vraag waarom is gekozen voor een termijn van 100 jaar daar waar het vermiste minderjarigen en pedofillie betreft? Ik zou dan eerder voor een termijn van 110 jaar gaan om nog levende personen te beschermen. Veel mensen worden vandaag de dag ouder dan 110 jaar.

    Annemieke Adema
  • Hallo Marianne, de dag en nachtrapporten op 100 jaar maar de registers op 75 jaar. Dat klinkt tegenstrijdig op een bepaalde manier. Waarom is daar voor gekozen?

    Ik zie ook verschillende termijnen. Misschien kunnen jullie en toelichting geven voor die verschillende termijnen? Ik zie 25, 50, 75 en nu nog 100 (indien minderjarigen betrokken zijn). Overigens stelt de nieuwe AW ook 110 jaar. Ik zou 100 jaar wel prima vinden, want zoveel mensen worden niet ouder dan 100 jaar.... dat zijn toch nog steeds uitzonderingen? Maar ja, daar gaan we niet uitkomen.

    Overigens, hartelijk dank voor de concept richtlijn, heel nuttig! Welke staan er nog meer op de planning?

    Ria Mink-Gijzen
  • Hallo Ria,

    We nemen je opmerkingen mee, dank daarvoor. We zijn nog bezig als eerste met oorlogsarchieven, daarna archieven van kerken en andere religieuze organisaties, en archieven van zorginstellingen. Hopen we in de eerste helft van 2022 mee te komen.

    Marianne Loef
  • Ik vind het mooi dat het concept ook concreet wordt, met per categorie een voorstel voor openbaarheidsbeperking in jaren. Dat maakt het meteen praktisch toepasbaar.

    Eén kanttekening: ik begrijp de toekenning van de termijnen soms niet.
    Bijvoorbeeld: in Openbaar Taakuitvoering/openbare zedelijkheid staat de termijn voor bestrijding van de onzedelijkheid op 50 jaar gesloten (als er persoonsgegevens voorkomen), terwijl bij Taakuitvoering/openbare veiligheid de categorie Ontzegging bevoegdheid besturen motorrijtuigen op 75 jaar staat.

    Dus als je als 18-jarig stelletje eens betrapt bent in het park, heb je minder recht op privacy dan de vijftigjarige die stomdronken achter het stuur aangehouden is.

    Waar zijn de termijnen voor openbaarheidsbeperking op gebaseerd? Is dat op basis van vergelijkbare categorieën in andersoortige archieven?

    Chido Houbraken
  • Dit document is interessant en door zijn beknoptheid hier en daar ook intrigerend. Ook ik mis wel de overwegingen achter de keuzes. Mijn notities:

    1.    De bedoelde status van dit document is onduidelijk. Enerzijds heet het ‘richtlijn’, anderzijds ‘collegiaal advies’. Als dit laatste bedoeld is, laat het dan ook zo heten. Van ‘richtlijn’ gaat een sturende werking uit, zeker als hier het stempel van KVAN op komt te staan en als deze ook nog eens – zoals het met de PIA-gezinskaarten – ging, wordt voorgelegd aan de AP.

    2.    Dit advies komt op een moment dat de interessante oorlogsdelen inmiddels geheel openbaar zijn geworden. Meest ingrijpend is het voorstel om de dag- en nachtrapporten 100 jaar in openbaarheid te beperken. Hoe proportioneel is het om de rapporten uit de oorlogsjaren opníeuw in openbaarheid te gaan beperken? Wat staat er in deze rijke, maar moeilijk doordringbare bron nu eigenlijk wat nog niet in de openbaarheid zou mogen komen?

    3.    Agenda’s en stukken van het Driehoeksoverleg worden volgens voorstel 50 jaar beperkt in openbaarheid. Is dat niet te lang? De notulen van de ministerraad zijn 25 jaar beperkt openbaar, dossiers m.b.t. opsporing en vervolging van strafbare feiten 20 jaar.

    4.    De conceptbrief in de bijlage brengt een overweging in die in het document zelf niet voorkomt: het in openbaarheid beperken op grond van de gevoelens van de generatie na degenen over wie persoonsdossiers zijn gevormd. Bezint eer ge begint.

    5.    Dit document maakt deel uit van een tendens om archieven met terugwerkende kracht (opnieuw) in openbaarheid te beperken. Dat doet de sector zelf, grotendeels ook uit zichzelf. Als je je verdiept in de concept Aw2021 en haar gedetailleerde memorie van toelichting, denk je onwillekeurig: er komt heel veel op ons af, waar gaan we onze energie in steken, stellen we de goede prioriteiten?

    Niels van Driel
  • Dank, Chido en Niels. Gaan we allemaal bekijken voor de definitieve versie. En nee, er zijn geen plannen dit aan de AP voor te leggen ; - ))

    Marianne Loef
  • Goed om richtlijnen op te stellen voor de verschillende soorten archieven, zodat het gehele archief beperkt openbaar wordt gemaakt.

    En in aansluiting op de reacties hiervoor, wil ik nog graag het volgende meegeven.

    Misschien is het wel goed om in de toelichting nog duidelijk aan te geven dat een besluit tot het vaststellen van een beperking aan de openbaarheid een besluit is van B&W als zorgdrager voor de archieven, al dan niet met mandaat door de archivaris genomen.

    Het is aan Gedeputeerden Staten om te beslissen over een langere termijn dan de maximale termijn van 75 jaar. Dat is anders dan een machtiging voor een besluit van B&W. Het lijkt mij goed daarvoor een voorbeeld op te nemen.

    Het verschil in termijn voor de verschillende categorieën is al aan de orde gekomen. Een goede onderbouwing van de termijnen en toelichting helpt de archiefdiensten ook bij het ter inzage geven van de documenten en zorgt voor transparantie over de afwegingen bij het besluit.

    Het lijkt erop dat alleen voor minderjarigen een termijn van 100 jaar is gekozen. Dat is 25 jaar langer dan voor meerderjarigen. Het verschil tussen minderjarigheid en meerderjarigheid is en was minder dan 25 jaar.

    In een besluit tot beperking van de openbaarheid kan worden opgenomen dat als betrokken persoon/personen wiens gegevens in de documenten (dossiers, proces-verbaal, etc.) is opgenomen, aantoonbaar is/zijn overleden, de beperking op die specifieke documenten vervalt. Dat zal niet opgaan voor gegevens in een register, omdat die gegevens niet makkelijk af te zonderen zijn.

    Ik kijk uit naar het vervolg.

    Noor Schreuder

Trefwoorden