Kennisbijeenkomst De Digitale Kooi, geautomatiseerde besluitvorming en rechtsbescherming: een poging tot plaatsbepaling van het openbaar archief

Alles bij elkaar genomen is het een turbulente tijd op het gebied van informatie- en archiefbeheer. We krijgen te maken met veranderingen op het terrein van wetgeving en vooral nieuwe technieken dwingen ons om over fundamentele zaken na te denken. Hoe houden we waarden zoals openbaarheid, authenticiteit van informatie en democratische verantwoording hoog als de beslisregels die de informatie verwerken niet kenbaar zijn? Hoe vindt de recht en bewijszoekende burger nog zijn weg? Hoe voorkom je dat individuen vermalen worden tussen de kaken van een nieuw soort ICT-overheidsbureaucratie? Wat is daarin nog de waarde van een openbaar archief? Experts Arjan Widlak en Marlies van Eck zullen vanuit hun ervaring ons meenemen in de wereld van overheids-ICT en automatische besluitvorming.

De Digitale Kooi
Informatiedeling is de ruggengraat van overheidsdienstverlening geworden, maar we zijn de controle over deze informatie kwijtgeraakt. We weten niet wie er gebruik maakt van onze persoonsgegevens en we hebben geen idee over de gevolgen die een foute registratie kan hebben. Arjan Widlak, directeur van de stichting Kafkabrigade Nederland, zal spreken over de complexiteit van de overheidsinformatiearchitectuur die de overheid blind heeft gemaakt voor de problemen van burgers en onmachtig heeft gemaakt om fouten te herstellen en maatwerk te leveren. In het door hem samen met Rik Peeters geschreven boek ‘De Digitale Kooi’ formuleert Widlak ´algemene beginselen van behoorlijke ICT' om de burger weer een stem en een centrale plaats geven in de digitale overheid.
Er is een Digitale Kooi website, waarop u het eerste hoofdstuk kunt downloaden om te lezen of luisteren en even snel kunt lezen wat de mechanismen van de digitale kooi zijn.

Geautomatiseerde ketenbesluiten en rechtsbescherming
Wat gebeurt er precies bij geautomatiseerde ketenbesluiten van de overheid en wat betekent deze praktijk voor de burger die te maken krijgt met zo’n besluit? Is het voldoende dat burgers in bezwaar kunnen gaan tegen een besluit als er iets fout gaat en daarna naar de rechter kunnen stappen?
De instructies aan de computer (de beslisregels en de algoritmen) zijn niet beschikbaar voor de personen die het besluit krijgen. Ook zijn er geen onafhankelijke instanties die deze instructies controleren op juistheid. In een rechtszaak over het besluit kan de rechter dus niet controleren of de overheid de wet goed interpreteert. Bovendien blijven aannames die de programmeur heeft gehad onzichtbaar. Als niet precies duidelijk is waarom de computer een besluit neemt, weet niemand of het besluit eigenlijk wel juist is.

Marlies van Eck promoveerde op 9 februari 2018 aan Tilburg University op het proefschrift ‘Geautomatiseerde ketenbesluiten & Rechtsbescherming’ Naar aanleiding van haar dissertatie werden zelfs Kamervragen gesteld. Tijdens deze Kennisbijeenkomst spreekt Van Eck over instructies aan de computer die zeer omvangrijk, niet toegankelijk en niet goed te begrijpen zijn. Dat is voor nu maar ook voor toekomst lastig. Zij wil vooral aandacht vragen voor de complexiteit waarmee dingen nu geregeld zijn: als het nu al niet lukt om er onderzoek naar te doen, hoe moet iemand dat over 50 jaar wel lukken?
Na afloop van beide lezingen is er gelegenheid om met de sprekers en elkaar in discussie te gaan. We sluiten af met een gezellige borrel.

Noteer nu alvast maandagmiddag 25 juni 2018 in uw agenda!

Voor wie
Archivarissen, informatiespecialisten en beleidsmakers die meer willen weten over geautomatiseerde besluitvorming en mee willen denken over de rol van het openbaar archief.

Locatie en tijd
Inloop: 14.45-15.00 uur; programma 15.00-16.30 uur Afsluiting met borrel: 16.30 uur-17.30, Nationaal Archief, Prins Willem-Alexanderhof 20, Den Haag. Bekijk de routebeschrijving

Aanmelden
Aanmelden kan door een mail te sturen naar jeroen.padmos@nationaalarchief.nl. Aan deelname zijn geen kosten verbonden. Na aanmelding rekenen wij op uw deelname.