Archivaris tussen abstract en concreet

Allereerst bedank ik de KVAN en alle sprekers voor twee heel mooie en leerzame dagen! Graag deel ik mijn ervaringen van deze KVAN-dagen met jullie...

Digitalisering van archiefcollecties heeft niet alleen gevolgen voor de archivaris voor wie de professie verandert. Wat deze KVAN-dagen zo interessant maakte, was dat er nu ook juist aandacht was voor de gevolgen van digitalisering voor bijvoorbeeld historisch onderzoek. Big data als abstracte term kreeg daarbij concreet gestalte.

Ik bezocht twee sessies over de invloed van digitale collecties/data op het doen van onderzoek. Henk Wals van het IISG gaf aan dat wanneer onderzoekers data van verschillende onderzoeksgebieden tot hun beschikking hebben (bijv. op sociaal en economisch gebied), gezocht kan worden naar verbanden daartussen. Dit was voorheen veel lastiger. Het was leuk om dit concreet te zien in verschillende projecten die ook werden gepresenteerd. In de andere sessie sprak onder meer Petra Links over Ehri, de European holocaust research infrastructure. Collecties met materiaal over de holocaust die anders over heel Europa en ook daarbuiten verspreid zouden zijn, worden nu in één portal toegankelijk. Een grote stimulans voor holocaust-onderzoek!

Er wordt niet alleen gewerkt aan het toegankelijk maken van archieven voor onderzoek. Dat werd duidelijk in de presentatie over de ontwikkeling van Geschiedenislokaal.nl. Is het voor onderzoekers belangrijk dat zoveel mogelijk archiefmateriaal beschikbaar is, leraren en leerlingen zijn juist gebaat bij een goede selectie van bronnen, liefst gerangschikt op thema. Andere instellingen kunnen aansluiten bij het platform. In deze sessie werd ook het project ‘Het bewaren waard’ gepresenteerd. Amersfoorters kunnen een eigen archiefdoos vullen en in beheer geven aan Archief Eemland. De documenten kunnen ook in een online schoenendoos bewaard worden waar ze voor anderen zichtbaar zijn. Op deze manier creëert Archief Eemland binding met burgers die een participerende rol krijgen. Bovendien worden burgers zich ervan bewust hoe belangrijk zorgvuldig digitaal archiveren is. Want daar schort het nogal eens aan, vertelden de experts in de sessie ‘The future past, omgaan met digitale particuliere archieven’. De vraag werd gesteld wat archiefinstellingen moeten doen om klaar te zijn voor het opnemen van ongeordend digitaal particulier archief. Welke competenties en kennis is nodig? Duidelijk werd in ieder geval dat archiefinstellingen nog wel moeten werken aan een imago dat ze een veilige bewaarplaats zijn voor digitaal materiaal, want archiefvormers hebben een zekere schroom om digitaal materiaal over te dragen. Over die nodige kennis en vaardigheden ging het ook in de sessie ‘De gebruiker centraal, maar nu écht’. Samen met Marco de Niet maakte Karin van der Heiden duidelijk dat archivarissen niet meer om de digitale werkelijkheid heen kunnen en dat deze realiteit vraagt om verankering in de professie van de archivaris. Een professie waarin de gebruiker centraal moet staan.

De kracht van samenwerking en kennisuitwisseling zag ik terugkomen in alle presentaties over het opzetten van digitale infrastructuren. Eén zo’n infrastructuur is het e-depot. Roland Bisscheroux besprak de mooie resultaten van de WVI, de Werkgroep Voorbereiding Implementatie e-depot. Vier handboeken zijn inmiddels opgesteld om RHC’s te begeleiden met de implementatie van het e-depot. Kees Brouwer nam ons mee door het proces van de pilot in Haarlem. Hij legde uit wat knelpunten zijn van twee naast elkaar bestaande systemen: enerzijds DMS/RMA en anderzijds het e-depot. Vooral in fase waarin zaken al zijn afgehandeld, maar informatie ervan snel én duurzaam beschikbaar moet zijn, is het lastig te bepalen hoe DMS/RMA en het e-depot zicht tot elkaar moeten verhouden. Een heldere presentatie waarbij niet alleen oog was voor mogelijk oplossingen, maar ook voor knelpunten. Want ook dat is kennis. En kennis moeten we delen, want kennis is macht. Daarover gaan we meer horen op de volgende KVAN-dagen in Amersfoort!