Big Archivists? #KVAN14

Afgelopen maandag en dinsdag werden de jaarlijks terugkerende KVANdagen georganiseerd in het prachtige Assen. Hoewel ik alle nieuw opgedane kennis en contacten nog niet goed heb kunnen verwerken deel ik op deze manier mijn eerste indruk en ervaring.

Maandagochtend werd de eerste keynote lezing gegeven door Luciano Floridi, professor in filosofie en ethiek van informatie aan Oxford University. In zijn zeer interessante betoog over de ‘big future’ van de informatieprofessie kaartte hij de mogelijkheden en vraagstukken aan van Big data in onze samenleving. De kenmerken van Big data zijn Volume, Velocity and Variety. Floridi gaf hierna op toegankelijke wijze uitleg over de epistemologische problemen die big data met zich mee brengt. Zo is er het probleem van de hooiberg die nodig is om de naald te vinden. Dat wil zeggen dat met meer data meer antwoorden (correlaties) zijn. Het vinden van correlaties vraagt tevens om oneindig meer data. Daarnaast zitten er sociaal ethische problemen aan het gebruik van Big data. Door bijvoorbeeld profileren aan de hand van big data wordt voorbijgegaan aan gevestigde sociale omgangsnormen en sociale structuren. Ook buiten het krachtenveld van Big data zijn het ontbreken van verbanden soms veelzeggender dan de correlaties die wel aantoonbaar zijn. Het is nog altijd enkel de mens zelf die de semantische intelligentie bezit om juist het ontbreken van bepaalde patronen te duidden. Het is dan ook de taak van de informatieprofessie om de juiste vragen te formuleren om zo een filosofisch, ethische basis te construeren ten behoeven van de ontwikkeling van de informatiesamenleving.

Floridi gaf een goede introductie op het grote onderwerp. De verschillende programmalijnen verbonden de archiefprofessie aan Big data. In de sessies waarbij ik aanwezig was kwam naar voren dat we als professie goed op weg zijn met het stellen van vragen. Is Big data een hype of de toekomst?, wat moet archiefonderwijs met Big data?, Wat doet Big data met het begrip van de drie (of toch 4?) functies van het archief?, en is er een plaats voor archivarissen bij de ontwikkelingen in de digital humanities? zijn vragen die onder de aandacht gebracht zijn. Echte antwoorden heb ik niet gehoord. Het is duidelijk dat Big data aan het begin van zijn onstuimige carrière staat en de rol van de archivaris hierin nog niet gedefinieerd is. Wel werd tijdens de KVANdagen gehoor gegeven aan het betoog van Florini om kennisprobleem van Big data te beantwoorden door het stellen van vragen.

Naast de leerzame sessies, keynotes en workshop is het netwerken een belangrijk en kenmerkend onderdeel van de KVANdagen. ‘Onze’ professie is niet big, maar dit is misschien wel zijn kracht. Onderling weten archivarissen elkaar te vinden en is er een hecht netwerk van kennisdeling. Ik heb veel collega’s uit het vakgebied ontmoet, inspiratie van hen opgedaan en daarmee onder andere een succesgarantie voor de volgende KVANdagen opgebouwd. Fred van Kan vroeg zich in de openingsrede af of wij ook big archivists zijn. Ik ben van mening dat we juist klein zijn, maar graag over grote dingen praten en nadenken. Het ontbreekt de professie aan de drie V’s. Dit is niet per definitie slecht, maar vereist kennisdeling en toenadering om de boot niet te missen. Niet enkel onderling, maar ook tot andere vakgebieden en specialisaties. Enkel op die manier kunnen we de krachten van het uitdijende archief begrijpen.