Prijsvraag: hoe groot is Archief 2.0?
Nog wat nuttige informatie:Ik heb de site van maandagavond 10 augustus 2009 opgeslagen.Alle bestanden ...
Discussie over familiearchieven
- jan 2014
- Carla van Beers
- ·
- Aangepast jun 2024
- 14
- 62
Het innovatieprogramma Archief 2020 staat voor een pro-actieve houding en het veilig stellen van belangrijke particuliere archieven.
Het valt mij in het algemeen op dat het woord “familiearchief” nauwelijks tot niet in beleidsnota’s voorkomt en dat deze collecties dus iedere keer opnieuw aan de aandacht van de archiefinstellingen dreigen te ontsnappen.
Waarom is dat?
Verken
Wat jou en mij opviel op het web... (2011/3)
Opvallende berichten de afgelopen week: Het Stadsarchief Amsterdam trad naar buiten met de diefstal...
Korte documentaires voor stadsarchieven
Graag stel ik mij kort voor aan u: Ik ben Tristan Melissen, 24 jaar oud, communicatie student. Afgelop...
Reacties
Misschien omdat het zo moeilijk is voor deze archieven goede acquisitieprofielen op te stellen? Mij valt altijd op constant van inhoud deze archieven zijn: een familiearchief uit de 17de of 20ste eeuw, zelfde soort documenten, zelfde inhoud
Andere - meer algemene - term is: Particuliere archieven. Hieraan wordt m.i. wel veel aandacht aan besteed.
Een mooie bron in 'familiearchieven' (om genealogisch onderzoek en huizenonderzoek te doen) lijkt mij een 'belastingkohier' als de 'Huisgeldblaffaard' uit 1755 die wij in Amersfoort hebben. Hierin zijn gegevens te vinden over mensen die achtereenvolgens eigenaar waren van alle huizen en gebouwen in Amersfoort (periode ca. 1755-ca. 1805). Ook de huisnamen en namen van locaties en van gebouwen in 1755 met het toenmalige adres staan erin vermeld. Een lijst met deze huisnamen is sinds kort aanwezig in onze studiezaal. Het is een uitgebreide aanvulling op wat in de Historische Encyclopedie van Amersfoort vermeld staat.
Hallo Carla,
Ik weet niet op welke beleidsnota's je specifiek doelt, maar een reden waarom het begrip familiearchief soms vermeden wordt is omdat de definitie van familiearchief niet te verenigen is met de definitie van archief als procesgebonden informatie. (zie pagina 17 van Rapport gewaardeerd verleden) Daarnaast wordt bij acquisitie als uitgangspunt de reconstructie van interactie van burger en overheid nagestreefd. (zie selectiedoelstelling) Een familiearchief kan dan wel van aanzienlijke cultureel/ historische waarde zijn, maar niet aansluiten bij de doelstelling. Misschien dat deze zienswijze je verder helpt?
Ik ben overigens wel benieuwd welke nota's jij bedoelt i.v.m. mijn scriptieonderzoek over de integrale selectiedoelstelling van het openbare archiefwezen. Je stelt dat de familiearchieven 'iedere keer opnieuw aan de aandacht van archiefinstellingen dreigen te ontsnappen'. Kan je dat (evt. met praktische voorbeelden) toelichten? Alvast bedankt voor de moeite,
Stella
Hoi Stella,
de definitie van het begrip archief is breed genoeg om familiearchieven daaronder te laten vallen (blz 17 van Rapport gewaardeerd verleden) "Het begrip archief is in ontwikkeling". Het lijkt me dus wel verenigbaar. Ik doel op acquisitieprofielen in het algemeen en op het rapport (van de Commissie Waardering en Selectie, sept 2007) in het bijzonder,waarin het woord -familie- slechts 4 keer voorkomt.
Er is wel een groeiende belangstelling voor Particuliere Archieven dat zie je ook aan het 12e jaarboek van de KVAN met titel "particuliere Archieven, Fundamenten in Beweging". Je kan zeggen dat er dus zeker aandacht is voor familiearchieven, zij vallen immers onder de noemer "Particulier", maar doordat ze niet specifiek genoemd worden, zijn ze makkelijk over het hoofd te zien.
De vraag is hoe ruimhartig de selectiecriteria voor "particuliere archieven" zijn (zie: "Hoe geliefd zijn familiearchieven?" Archievenblad 2014 nr 1) en hoe de waardering gewogen wordt als het om familiearchieven gaat.
Het zou leuk zijn om praktijkvoorbeelden vanuit diverse archiefinstellingen te horen!
Carla
Hoi Carla,
Interessant artikel heb je geschreven!
Definitie archief: Dit is iets je ook in het artikel aankaart. Het familiearchief is misschien niet wat een archivaris (ambtenaar) onder archief verstaat. Je schrijft bijvoorbeeld dat de particuliere centrale bewaarplaats een herberg vol bonte verzamelingen zal zijn. Ik denk dat beleidsnota's dit niet voor ogen hebben als ze over particulier (dan wel familie- ) archief spreken. Gewaardeerd Verleden (bedoel je dat rap. met beleidsnota's?) is naar mijn mening erg op custodiaal acquireren gericht terwijl de voorbeelden die jij in het artikel aanhaalt al veel interessanter zijn, en niet enkel op 'binnenhalen' gericht zijn.
Als ik het programmaplan van archief2020 goed begrijp is het idee om een soort nationaal 'acquisitie'plan (het wordt een levende lijst genoemd) op te stellen dat door de gehele sector gedragen wordt. Hierin zijn de belangrijke particuliere archieven in op te nemen die geacquireerd kunnen worden of voorlichting nodig hebben. Ik ga er van uit dat hier ook familiearchieven onder vallen. De belangrijkste vraag blijft dan wel wat onder belangrijk verstaan wordt. Voor wie zijn de archieven belangrijk? De particuliere initiatieven die je in het artikel noemt geven naar mijn mening interessante mogelijkheden voor particulieren om zelf aan te geven wat zij belangrijk vinden. Deze collectie van archieven zou dan een representatief beeld kunnen geven van wat mensen in die bepaalde periode bezig hield en van belang achtten. Dus niet enkel top down, maar ook vanuit de samenleving een archief opbouwen.
Ik ben ook erg benieuwd naar de acquisitie criteria bij archiefinstellingen. Ik vraag mij tevens af of de definitie van een archief hierin een rol speelt. Zou mijn archief (de schoenendoos met foto's, dagboek, diploma's, bonnetjes en souvenirs) als archief geaccepteerd worden?
Hoi Stella,
ja wat wordt er onder belangrijke archieven verstaan, vallen daar ook gefragmenteerde of gemankeerde familiearchieven onder, zoals schoenendozen? De term "custodiaal acquireren" ken ik niet, ik kom niet uit de archiefwereld. Wanneer de archiefinstellingen bonte verzamelingen of schoenendozen niet belangrijk vinden, dan missen zij de essentie van een maatschappij, die is namelijk opgebouwd uit families, dan selecteren zij volgens een bepaalde visie die exclusief is, gevormd vanuit de hierarchische denkstruktuur van een oude wereld, dat is gewoon heel erg zonde. Aan de andere kant kan je je ook afvragen of overheidsinstellingen nu wel de aangewezen plek zijn voor het bewaren van particuliere of familiearchieven. Is het wel terecht om dit van hen te vragen, zij hebben immers al eigen collecties opgebouwd, die zij toch voorang moeten geven.
Heb je de nieuwe bijeenkomst op 12 juni a.s. van het Platform voor Particuliere Archieven al voorbij zien komen? "Een bijeenkomst over Archief 2020, het programma waarin de archiefsector en alle lagen van het openbaar bestuur samenwerken om te komen tot een duurzame toegankelijkheid van (digitale)(overheids)informatie en een toekomst-vaste archieffunctie. Programmaleider Anouk Baving zal in haar inleiding ingaan op de algemene doelstellingen van het programma en haar betoog toespitsen op de voor particuliere archieven belangrijke Programmalijn 4, het Documenteren van de samenleving."
ik hoop daar meer te horen!
C.
Die bijeenkomst lijkt mij zeker interessant aangezien ik met mijn afstudeeronderzoek de hoofdvraag: Welke rol wil en kan het Nederlands Openbare Archiefwezen spelen met 'het documenteren van de samenleving'? probeer te beantwoorden. Ik ga even kijken of ik kan (en mag) aanschuiven.
Overigens ben ik het niet met je eens dat de maatschappij in essentie opgebouwd is uit families. Ook al is dat het geval, vormen families archief waarmee de hoofdlijnen van deze maatschappelijke structuur in de toekomst te reconstrueren is? Daar tegenover is het juist wel heel interessant om de familiearchieven te zien als een bron voor wat die personen/ families van belang achtte, en dus bewaarden. Meer een historische bron, dan archieven misschien? En ben ook ik wel heel benieuwd wat je precies bedoeld met de hiërarchische denkstructuur van een oude wereld. Bedoel je daarmee het gegeven dat het de overheid is die particulier archief verzameld en daarmee bepaalt wat opgenomen wordt in het 'collectieve geheugen'?
Ik zou ook graag meningen van mensen die bij (regionale) archiefdiensten werken willen horen.
Stella
Particuliere archieven zijn (vaak; niet altijd) een welkome aanvulling op de overheidsarchieven (Staat/Rijk, Gemeente, Waterschap, Politie, Brandweer, e.d.).
Het 'documenteren van de samenleving' gebeurde/gebeurt m.i. hoofdzakelijk in de overheidsarchieven (die gelukkig verplicht bewaard moeten worden en blijvend toegankelijk gehouden).
Maar dit is een afgeleide funktie van dit soort archieven (de hoofdzaak om overheidsarchieven te bewaren is toch: bewijs en verantwoording van de overheid bewaren? Pas veel later komen andere - afgeleide - funkties zoals cultureel erfgoed, emancipatie, e.d.).
En: iedereen kan toch uit de archieven halen wat hij/zij relevant vindt voor zijn/haar onderzoek?
Hier valt ook 'familie-onderzoek' onder, lijkt mij.
NU is er een soort 'wildgroei' aan de gang van 'familiearchieven'... Wie selecteert het 'belangrijke materiaal' en wie zorgt voor eeuwige toegankelijkheid en duurzaamheid hiervan?
@Wimzelf: Oeps... De PROVINCIE (Provinciaal Bestuur) helemaal vergeten te noemen. Niet persoonlijk bedoeld... :-)
@ Carla: The archival edge van F. G. Ham (1975) is naar mijn mening nog steeds actueel en kaart ook de 'teloorgang' van het belang van familiearchief aan.
@Wim iedereen haalt uit de archieven waar ie naar op zoek is, maar dan moet er wel genoeg in zitten. Marie Juliette Marinus, zegt hierboven dat de inhoud van familiearchieven altijd zo constant zijn (een familiearchief uit de 17de of 20ste eeuw, zelfde soort documenten, zelfde inhoud) dat komt door de selectiecriteria (van de familie zelf & van de archiefinstelling). Het betekent dat de dingen waar je nu net naar opzoek bent weggedaan zijn, omdat ze niet belangrijk genoeg waren. @Stella, dat bedoel ik met hiërarchische denkstructuur van een oude wereld. Met de nieuwe generaties verandert de kijk op wat "belangrijk" is, ik vraag me alleen af of de archiefsector wel allert genoeg is, ze zitten denk ik vast in oude patronen die moeilijk te doorbreken zijn.(is dat een vooroordeel?) @Wim nu is met Archief2020 het "documenteren van de samenleving" geen afgeleide funktie meer, maar een speerpunt geworden: hoezo is er een soort 'wildgroei' aan de gang van 'familiearchieven'.?
@Stella, als het idee bestaat dat het een taak is van overheidsarchieven om "De samenleving te documenteren" dan kunnen ze zich toch niet onttrekken aan de "documentatie van families".
@Carla Met 'wildgroei' bedoel ik hier: dat iedereen maar aan het verzamelen slaat en van alles aanbiedt (digitaal en analoog). Zijn archiefdiensten opgewassen tegen de taak 'waardering en selectie' van al dit materiaal?
@ Carla, Ik ben het helemaal met je eens dat met het idee van documenteren van de samenleving (ofwel een integrale selectiedoelstelling) familiearchieven niet links gelaten kunnen worden. Maar zoals Gerald Ham schetste is onze samenleving geïnstitutionaliseerd, waarbij het 'familieleven' in mindere mate als belangrijk of kenmerkend voor onze maatschappij gezien wordt. Vandaar dat de nadruk op de interactie van burger en overheid ligt bij het documenteren van de samenleving. En tevens omdat gewoonweg niet alles bewaard kan blijven en er keuzes gemaakt moeten worden. Maar bij acquisitie is er geen transparant proces, waar meerdere partijen hun zegje in hebben, zoals bij het opstellen van de selectielijst. Vandaar dat het vaak afhangt van de mening, kunde en wil van de archiefdienst of particulier archief binnen gehaald wordt. Zodoende is het vervolgens weer de vraag of je een representatief beeld van de interactie tussen burger en overheid of interactie van archivaris en gebruiker (of financiële sponsor, achterban, politiek etc. ) kan vormen aan de hand van het verzamelde archiefmateriaal.
@ Wim, Ik vind het inderdaad ook heel interessant om te zien hoe de 'wildgroei' aangepakt kan gaan, of zou moeten, worden.
Voor wie deelneemt aan de bijeenkomst van het platform voor particuliere archieven met het thema "documenteren van de samenleving" in Nijmegen en daarna naar Amsterdam wil reizen: t.g.v. 12 april, de dag van het dagboek, organiseert het dagboekarchief een interessante thema-avond over eten in dagboeken. Ik houd een lezing over het kampkookboek van Lizzy van Dorp, dat onlangs ook als archiefdocument meedong in de strijd om het archiefdocument van het jaar. Een mooie gelegenheid om het Nederlands Dagboekarchief en zijn bestuurders te leren kennen!
http://www.dagboekarchief.nl/diverseberichten/thema-avond-dag-van-het-dagboek-12-juni/#more-263