Recht om te vergeten versus het recht om te herinneren

Hoe kunnen we het recht op informatie, het recht om te weten, beschermen nu de nieuwe Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) burgers het recht geeft hun persoonsgegevens te laten wissen? Welke gevolgen heeft dit recht voor archiefinstellingen en welke prioriteiten moeten zij stellen? Dit was in een notendop het centrale thema op het congres Het recht om vergeten te worden versus het recht om te herinneren.

Vertegenwoordigers van archiefinstellingen uit heel Europa kwamen op 10 oktober in het Rijksarchief in Brussel bijeen. Ze bogen zich over het belang van herinneren en de gevolgen van de AVG; de nieuwe Europese wet die regelt hoe persoonsgegevens mogen worden verwerkt en hoe daarbij de privacy van natuurlijke personen moet worden beschermd.

Algemeen belang voorop

De AVG introduceert een aantal nieuwe rechten voor het individu, waaronder het recht op gegevenswissing of ‘recht op vergetelheid’. Sinds de mogelijkheid van dit recht voor het eerst werd genoemd, hebben archivarissen en gebruikers van archiefmaterial, hun zorgen geuit over de gevolgen ervan. In welke mate kunnen archieven in de toekomst nog blijven voldoen aan criteria als leesbaarheid, betrouwbaarheid, authenticiteit en volledigheid? Hoe zorgen we dat het beroep op privacy niet misbruikt wordt? Wat blijft er over van het recht op informatie? Deze zorgen hebben ertoe geleid dat in de AVG een uitzondering is gemaakt voor archivering. Als vernietiging van persoonsgegevens in strijd is met het algemeen belang, mogen deze worden gearchiveerd en van vernietiging worden uitgezonderd.

Actie!

Wat betekent die uitzondering nu voor het archiefwezen? En hoe kan aan die uitzondering handen en voeten worden gegeven? Voor het veiligstellen van onderzoek en herinneren voor de toekomst is het noodzakelijk dat archivarissen nu actie ondernemen en voorzorgmaatregelen nemen. Om te voorkomen dat data bij zorgdragers verdwijnen, moet al bij de aanleg van de dataset duidelijk zijn welke informatie gearchiveerd zal worden en niet mag worden vernietigd; want als dat pas na 20 jaar wordt vastgesteld is de kans groot dat de dataset niet meer volledig is. Kennisvergroting op het gebied van bewerken is ook een belangrijk aandachtspunt, zoals anonimiseren (persoonsgegevens verwijderen) en pseudonimiseren (gebruik van schuilnamen of codering) van datasets maar ook het kunnen terugdraaien daarvan.

Gezamenlijke gedragscode

De AVG schrijft voor dat persoonsgegevens niet vernietigd hoeven te worden als deze in het algemeen belang gearchiveerd moeten worden, maar dat wel in passende waarborgen voorzien moet worden om de privacy van betrokkenen te beschermen. Wat die passende waarborgen zijn, wordt echter niet nader omschreven. Om de positie van de archieven veilig te stellen is het belangrijk dat archivarissen in Europa samenwerken in de vertaling van de AVG naar de landelijke archiefwetgeving. Het opstellen van een gezamenlijke gedragscode wordt aangemoedigd door de Europese Privacyraad. Een dergelijke code is niet verplicht, maar geeft autonomie en geeft aan dat onze sector een betrouwbare partner is bij de bescherming van persoonsgegevens.

Lees het volledige verslag van het congres Het recht om vergeten te worden versus het recht om te herinneren

Bekijk via http://bit.ly/2dQitLd de presentaties.